جستجو در مقالات منتشر شده
مهرنوش نوروزی، مصطفی باقری‌توانی،
دوره ۷، شماره ۴ - ( ۹-۱۳۹۷ )
چکیده
اهداف: پژوهش حاضر با هدف تعیین جذب پنج فلز سنگین سمی (سرب، کادمیوم، جیوه، کروم و آرسنیک) در بافت عضله یازده گونه ماهی در آب‌های خورستان- بندر ماهشهر بود.
مواد و روش‌ها: به همین منظور، ۶۶ قطعه ماهی با وزن بازاری به‌طور تصادفی انتخاب شدند. پس از زیست‌سنجی نمونه‌ها، بافت عضله جداسازی شد. آماده‌سازی و هضم شیمیایی نمونه‌ها مطابق با دستورالعمل استاندارد و براساس میکروگرم بر گرم وزن تر محاسبه شد. میزان جذب روزانه (EDI) و هفتگی (EWI)، حد مجاز مصرف (Crlim)، وعده مجاز مصرف (CRmm) در کودکان و بزرگسالان و ریسک خطر مصرف این ماهیان نسبت به بیماری‌های غیرسرطانی (THQ) برای ۱۱ گونه محاسبه شد.
یافته‌ها: غلظت فلزات در مقایسه با استانداردهای MAFF، NHMRC و WHO پایین‌تر بود اما در برخی موارد از استاندارد USEPA بالاتر بود. احتمال ریسک خطرپذیری به بیماری‌های غیرسرطان‌زا هر یازده گونه کمتر از یک بود و در فلزات سرب، کادمیوم، جیوه، کروم وآرسنیک به‌ترتیب ۰/۰۱۸، ۰/۰۲۳۷، ۰/۰۴۲۸، ۰/۱۱۴۶ و ۰/۰۲۹۵ محاسبه شد. همچنین مقدار شاخص خطر کل (HI) در این مطالعه ۰/۲۲۱ به دست آمد.
نتیجه‌گیری: تجزیه و تحلیل تجمع و ریسک خطر مصرف پنج فلز سنگین در یازده گونه مورد بررسی در سواحل آب‌های خورستان- بندر ماهشهر نشان می‌دهد که هرچند مصرف این ماهیان مخاطراتی از لحاظ سلامتی برای مصرف‌کننده به دنبال نخواهد داشت اما در مورد میزان مصرف آنها توسط زنان باردار و کودکان باید ملاحظاتی را رعایت نمود.
مرتضی کمالی، علی شعبانی، محمدرضا کلباسی مسجدشاهی، حامد پاک‌نژاد،
دوره ۷، شماره ۴ - ( ۹-۱۳۹۷ )
چکیده
اهداف: هدف از این مطالعه تعیین غلظت کشنده میانی (LC۵۰) در مدت ۹۶ساعت و برآورد میزان حداقل غلظت موثر (LOEC) و بالاترین غلظت بدون تاثیر (NOEC) آلاینده دی‌ان- بوتیل‌فتالات (DnBP) روی قزل‌آلای رنگین‌کمان (Oncorhynchus mykiss) بود.
مواد و روش‌ها: آزمایش روش سمیت حاد به روش ساکن و براساس رهنمود استاندارد O.E.C.D به‌مدت ۹۶ساعت روی بچه‌ماهیان قزل‌آلای رنگین‌کمان (با میانگین وزن ۱/۲۵±۷/۳گرم) انجام شد. محاسبات آماری با نرم‌افزار SPSS ۲۱ و روش رگرسیون پروبیت و ANOVA صورت گرفت.
یافته‌ها: طی زمان ۲۴ الی ۹۶ساعت با افزایش غلظت دی‌ان- بوتیل‌فتالات مرگ بچه‌ماهیان قزل‌آلای رنگین‌کمان افزایش یافت. میزان غلظت کشنده میانی در زمان‌های ۲۴، ۴۸، ۷۲ و ۹۶ساعت به‌ترتیب ۱۵/۴۶، ۱۲/۹۶، ۱۱/۲۱ و ۹/۹۳میلی‌گرم در لیتر بود. همچنین میزان حداقل غلظت موثر در مدت‌زمان‌های ۲۴، ۴۸، ۷۲ و ۹۶ساعت به‌ترتیب ۳/۴، ۳/۸، ۷/۲ و ۹/۹۵میلی‌گرم در لیتر بود. بالاترین غلظت بدون تاثیر این آلاینده در زمان‌های ۲۴، ۴۸، ۷۲ و ۹۶ساعت به‌ترتیب ۰/۷۸، ۰/۹۵، ۱/۴۵ و ۱/۶۸میلی‌گرم در لیتر بود.
نتیجه‌گیری: مطالعات سم‌شناسی روی قزل‌آلای رنگین‌کمان به‌علت اهمیت آنها ضروری است و نتایج این پژوهش می‌تواند در ارزیابی خطرات بوم‌شناختی و غذایی این گروه از آلاینده‌ها کاربردی باشد. با توجه به غلظت کشندگی میانی DnBP (۹/۹۳میلی‌گرم در لیتر) که جزو آلاینده‌های با سمیت متوسط قرار دارد، توصیه می‌شود راهکار مناسب برای کنترل ورود DnBP به بوم‌سازگان‌های آبی ضروری است.
فاطمه ارزانی، سلیم شریفیان، مهران لقمانی،
دوره ۱۰، شماره ۳ - ( ۶-۱۴۰۰ )
چکیده
ماهی یکی از مهم‌ترین منابع پروتئینی برای تغدیه و سلامت انسان است. از این رو پایش تجمع فلزات سنگین در ماهیان تجاری همواره مهم می‌باشد. در مطالعه حاضر میزان تجمع فلزات سنگین (مس و سرب) در بافت عضله و خطرات احتمالی آنها برای مصرف کنندگان در سه گونه ماهی پرمصرف در جنوب کشور(بندرعباس) یعنی سرخو (Lutjanus ehrenbergi)، سنگسر (Pomdasys Kaakan) و کفشک تیز دندان (Psettodes erumei) در سال ۱۳۹۸مورد بررسی قرار گرفت. میانگین میزان تجمع (میکروگرم بر گرم وزن خشک) فلز مس در ماهی سرخو، سنگسر و کفشک به ترتیب برابر با ۰۲۵/۰±۰۷۸/۰، ۰۱۷/۰±۱۳۶/۰ و ۰۱۳/۰±۱۲۷/۰ بود، در حالی که میزان تجمع سرب در آنها به ترتیب برابر با ۰۱۸/۰±۰۷۹/۰، ۰۲۳/۰±۰۹۰/۰ و ۰۳۱/۰±۱۰۷/۰ بدست آمد. بالاترین میزان جذب روزانه (میکروگرم در کیلوگرم وزن بدن در روز) مس برابر با ۰۲۳/۰ و ناشی از مصرف ماهی سنگسر بود، در حالی که بالاترین میزان جذب روزانه سرب ناشی از مصرف ماهی کفشک و برابر با ۰۱۸/۰ به دست آمد. میزان جذب روزانه و هفتگی در هر دو فلز و در هر سه گونه ماهی کمتر از مقادیر دوز مرجع EPA و مصرف قابل تحمل (TI) ارائه شده توسط کمیسیون مشترک FAO/WHO ، بود. برآورد میزان خطر (THQ) محاسبه شده برای هر دو فلز به میزان قابل توجهی پایین تر از ۱ بود. نتایج نشان داد که جوامع شهری استان هرمزگان با میزان مصرف های محاسبه شده در معرض هیچ گونه خطری ناشی از تجمع فلزات سنگین مورد بررسی در این مطالعه نمی باشند.
عبدالعزیز خدمت کن، بهروز محمدزاده، محمد قلیزاده، علی کاظمی،
دوره ۱۰، شماره ۴ - ( ۹-۱۴۰۰ )
چکیده
با هدف ارزیابی خطر سلامت و تعیین حدود مجاز مصرف ماهیان کوپر (Argyrops spinifer)، کوترساده (Sphyraena jelloo) و گوارزیم دم رشته ای (Nemipteru japonicus) تعداد ۳۳ قطعه ماهی از اسکله صیادی جفره بوشهر صید شد. ماهیان پس از انتقال به آزمایشگاه، آماده سازی شدند و غلظت فلزات سنگین آهن، منگنز، و کبالت در عضله ماهیان توسط دستگاه طیفسنج جرمی – پلاسمای جفت شده القائی سنجش شد. غلظت فلزات در عضله ماهیان با استانداردهای بین المللی مقایسه شدند. به منطور ارزیابی خطر سلامت شاخص خطر و شاخص مجموع خطرات فلزات سنگین، و جهت تعیین حدود مجاز مصرف میزان جذب روزانه و هفتگی، حد مجاز مصرف روزانه و نرخ مجاز مصرف در دو گروه سنی بزرگسالان و کودکان برآورد شدند. بر اساس نتایج میزان منگنز در هر سه گونه (۵۹/۳۶ تا ۴۸/۵۵ میکروگرم در گرم) از استاندارد سازمان جهانی بهداشت و آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا بیشتر بود. همچنین میزان کبالت در ماهیان کوپر و کوتر ساده (۶۲/۶۶ و ۳۸/۰ میکروگرم در گرم) از استاندارد سازمان جهانی بهداشت بیشتر بود. بر اساس شاخص خطر، مجموع خطرات فلزات سنگین، میزان جذب روزانه و هفتگی مصرف هیچ کدام از ماهیان از نظر هر سه فلز سنگین خطری برای سلامت مصرف کننده به همراه نداشت. افزون بر این بالاترین حدمجاز مصرف در بزرگسالان و کودکان در ماهی کوپر (۱۲/۱۰ و ۱۷/۲ کیلوگرم در روز، )، و کوتر ساده (۳۶/۲۹ و ۲۹/۶ کیلوگرم در روز) منگنز در و گوارزیم دم رشته ای (۲۵/۱۸۴ و ۴۸/۳۹ کیلوگرم در روز) کبالت تعیین گردید.
