---

---

هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی رسوب­دهی پله­ای فوکوئیدان استخراج شده از جلبک Nizamuddinia zanardinii و بررسی رابطه محتوای سولفات و وزن مولکولی با فعالیت ضداکسایشی آن بود. پس از حذف رنگدانه­ها و ترکیبات با وزن مولکولی پایین، فوکوئیدان استخراج شده با حلال آبی، در سه مرحله با سطوح متفاوت اتانول (۳۰، ۵۰ و ۷۰ درصد) رسوب­دهی شدند. سه فراکسیون Fuc۳۰، Fuc۵۰ و Fuc۷۰ به ترتیب با وزن مولکولی ۶۲/۷۳۱، ۷۶/۶۵۵، ۴۱/۱۰ ×۱۰^۳ گرم/ مول به دست آمدند. محتوای استرهای سولفات در فراکسیون­های به دست آمده بین ۰۳/۲۵-۴۹/۶ درصد اندازه­گیری شد. سنجش رنگ فوکوئیدان­های تولید شده توسط دستگاه رنگ­سنج دیجیتال حاکی از بیشترین شاخص سفیدی در فراکسیون Fuc۵۰ بود. نتایج فعالیت ضد­اکسایشی فراکسیون­ها در مهار رادیکال آزاد  DPPH(۹۳/۴۳ تا ۴۰/۸۹ درصد)، رادیکال ABTS (۰۵/۲۵ تا ۱۰/۹۶ درصد) و احیای یون Fe^۳+ (جذب ۱۴۲/۰ تا ۲۵۹/۰) متغییر بود. به­ طور کلی نتایج مطالعه حاضر نشان داد، رسوب­دهی پله­ای فوکوئیدان گونه N. zanardinii منجر به تولید فراکسیون­هایی با ترکیب مولکولی و شیمیایی و فعالیت ضداکسایشی مختلف می­شود. همچنین، اگرچه تمامی فراکسیون­های فوکوئیدان استخراج شده به عنوان ترکیباتی واجد فعالیت ضداکسایشی معرفی می­شوند اما در مهار رادیکال آزاد ABTS و احیای یون Fe^۳+، پلیمرهای با وزن مولکولی بالاتر (Fuc۳۰)، فعالیت ضداکسایشی بیشتری را از خود نشان می دهند.

---

چکیده در این مطالعه فعالیت آنتی اکسیدانی، ممانعت از آسیب اکسیداتیو DNA اسپرم های موش توسط رادیکال های هیدروکسیل و بازدارندگی فعالیت آنزیم های تجزیه کننده کربوهیدرات (آلفا-گلوکوسیداز و آلفا-آمیلاز) سس مهیاوه بررسی گردید. سس مهیاوه دارای فعالیت آنتی اکسیدانی بالا در مهار رادیکال های ABTS  و هیدروکسیل با IC_۵۰ به ترتیب ۱۷۹ و ۱۴۷ میکروگرم در میلی لیتر و قدرت احیاء آهن (FRAP) داشته است. فرآورده سنتی تخمیری مهیاوه بطور معنی داری از آسیب DNA اسپرم های موش توسط رادیکال های هیدروکسیل از طریق جلوگیری از تشکیل DNA های تک‌رشته‌ای در سلول های اسپرمی موش به همراه درصد بالاتر زنده مانی اسپرم ها داشتند. پپتیدهای سس مهیاوه بنحو موثری از فعالیت آنزیم های آلفا-گلوکوسیداز و آلفا-آمیلاز در مقایسه با داروی آکاربوز با IC_۵۰ به ترتیب  ۷۶/۲۳ و ۳۹/۲۰ میکروگرم در میلی لیتر جلوگیری نمودند. این مطالعه نشان داد که فرآورده سنتی مهیاوه غنی از پپتید های زیست فعال با فعالیت آنتی اکسیدانی و ضد دیابت بوده که طی فرآیند تخمیر تولید گردیده و می تواند به عنوان فرآورده فراسودمند مورد استفاده قرار گیرد.

---

چکیده گندم به عنوان جزء مهمی از رژیم غذایی بشر از لایه­های سبوس غنی از فیبر رژیمی، آندوسپرم نشاسته­ای و جوانه حاوی چربی تشکیل شده است. سبوس گندم محصول جانبی صنایع آسیاب بوده و به عنوان یک منبع غنی از فیبر رژیمی نقش مهمی در پیشگیری از انواع بیماری­ها ایفا می کند. در این تحقیق اثر خرد کردن ریز سبوس بر ترکیب فیزیکوشیمیایی و محتوی فیبر فراکسیون­های مختلف بررسی شد. سبوس خرد شده بر اساس دانه بندی به چهار جزء مختلف (۳۵۵> ، ۳۵۵ -۲۵۰، ۲۵۰ -۱۸۰ و ۱۸۰<)  تقسیم ­بندی شد و مشخصات هر جزء تعیین شد. با افزایش اندازه ذرات سبوس، تیرگی و درصد خاکستر افزایش یافته اما درصد پروتئین و چربی کاهش نشان داد. درصد نشاسته با افزایش اندازه ذرات روند کاهشی نشان داد. شاخص­های فیبر (فیبر خام، NDF، ADF، ADL) با افزایش اندازه ذرات سبوس روند افزایشی نشان داد. بیشینه درصد فیبر خام (۰/۱۴)، NDF (۷/۵۶) و ADF (۷/۱۷) در جزء ۳۵۵-۲۵۰ و کمینه فیبر خام (۸/۷)، NDF (۳/۳۲)، ADF (۷/۹) در جزء ۱۸۰< یافت شد. فراکسیون­های مختلف سبوس دارای خواص فیزیکوشیمیایی و تغذیه­ای متفاوت می باشد که می­توان جهت افزایش ارزش تغذیه­ای و افزایش محتوی فیبر در کاربردهای غذایی استفاده کرد.

---

چکیده
سوراغ سس ماهی سنتی تخمیری می باشد که از ماهی ساردین در جنوب کشور تهیه شده و به عنوان چاشنی و طعم دهنده مورد استفاده قرار می گیرد. در این تحقیق، فعالیت های آنتی اکسیدانی سوراغ از طریق مهار رادیکال های آزاد و در مدل زیستی از طریق حفظ زنده مانی و جلوگیری از آسیب DNA اسپرم های موش توسط رادیکال های هیدروکسیل مورد بررسی قرار گرفت. سوراغ فعالیت آنتی اکسیدانی قابل توجهی در مقایسه با اسید آسکوربیک در مهار رادیکال های DPPH، ABTS و هیدروکسیل داشته است. در مدل زیستی، اسپرم های موش در معرض سامانه اکسداسیونی رادیکال هیدروکسیل قرار داده شدند و نتیجه نشان داد که پپتید ها به نحو موثری از آسیب اکسیداتیو DNA موش تحت اثر رادیکال های هیدروکسیل جلوگیری نمود. تشکیل DNAهای تک رشته ای به دلیل استرس اکسیداتیو در حضور پپتیدهای سوراغ به طور معنی داری کاهش یافت. همچنین در حضور پپتید سلول های اسپرمی از درصد زنده مانی بالاتری در مقایسه با گروه کنترل برخوردار بودند. با استفاده از کروماتوگرافی تبادل یونی، ۴ فرکشن پپتیدی جداسازی گردید و فرکشن سوم دارای بالاترین فعالیت مهار رادیکال های ABTS بوده است. فرآورده تخمیری سس سوراغ غنی از پپتید های زیست فعال با فعالیت آنتی اکسیدانی می باشد.

---

در این مطالعه تاثیر پیش تیمارهای مختلف شامل: روش ۱- مینس ضایعات (BP-FPI)، روش ۲- شستشوی مینس ضایعات با آب (WBP-FPI)، روش ۳- شستشوی مینس ضایعات با اسید سیتریک + کلرید کلسیم (CaCi-BPFPI)، روش ۴-  شستشوی مینس ضایعات با اسید سیتریک + کلرید کلسیم + شستشوی دوم با آب (CaCi-W- BPFPI) و روش ۵-  شستشوی مینس ضایعات با آب + شستشوی دوم با اسید سیتریک + کلرید کلسیم (W-CaCi-BPFPI) بر ترکیب شیمیایی پروتئین ایزوله از ضایعات ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) بررسی گردید. شستشو با آب مقطر (روش ۲) و با آب مقطر + مخلوط اسید سیتریک و کلرید کلسیم (روش ۵) تاثیر زیادی بر کاهش آهن هم و فسفولیپید داشت (۰۵/۰ P <).  روش شستشو تاثیر معنی داری بر راندمان استخراج پروتئین ایزوله داشت بطوریکه کمترین درصد استخراج (۴/۹ درصد) مربوط به روش ۵ بوده است (۰۵/۰ P <). پروتئین های حاصل از روشهای ۲ تا ۵ از روشنایی بالاتری نسبت به پروتئین تولید شده بطور مستقیم از ضایعات داشتند (۰۵/۰ P <). روش ۱ منجر به بالاترین قرمزی (۳۶/۹) در پروتئین گردید ولی نمونه ۵ دارای کمترین رنگ قرمزی (۱۹/۱) بود (۰۵/۰ P <). پروتئین هیدرولیز تولید شده از پروتئین روش ۵ دارای فعالیت آنتی اکسیدانی در غلظت های مختلف بوده است. همچنین، وجود پپتید های کوچک در پروتئین هیدرولیز سبب فعالیت ضد دیابت در آن گردید.  نتیجه نشان داد که شستشو با آب مقطر به تنهایی (روش ۲) و یا در ترکیب با اسید سیتریک +کلرید کلسیم (روش ۵) برای تهیه پروتئین ایزوله با مقدار کمتر ترکیبات پرواکسیدانی از ضایعات ماهی قزل آلای رنگین کمان مناسب می باشد.

 

---

با توجه به افزایش درخواست مصرف­کنندگان به استفاده از مواد غذایی سالم و ایمن، توسعه­ی یک روش سالم­تر برای استخراج ترکیبات غذایی در مقایسه با حلال­های آلی نیاز جدی پیش روی صنعت غذای کشور است. از طرف دیگر صنایع تولید آبمیوه فرصت خوبی برای استفاده از ضایعات تولید شده در این واحدها را برای استخراج ترکیبات زیست­فعال از قبیل کاروتنوئیدها فراهم می­کند. از اینرو هدف پژوهش حاضر استخراج بتاکاروتن به عنوان کاروتنوئید اصلی هویج، از ضایعات تفاله­ی هویج با استفاده از حلال سبز (آب مقطر حاوی ۲­% اتانول و ۴­% سورفاکتانت) می­باشد. نتایج نشان داد که در بین حلال­های آلی مورد مطالعه، ۱-پروپانول و اتانول به ترتیب با ۵۶/۰ و ۵۱/۰ میلی­گرم بر گرم پودر هویج، بدون داشتن تفاوت آماری معنی­دار با هم (۰۵/۰<P) بالاترین کارایی را در استخراج یک مرحله­ای نشان دادند، در حالی­که استخراج ۴ مرحله­ای اتانول ( mg/g CP۹۲/۰) کارایی بالاتری از حلال ۱-پروپانول (mg/g CP۸۷/۰) داشت. همچنین، کارایی پائین حلال سبز آب مقطر حاوی ۲­% اتانول (mg/g CP۰۴/۰) بعد از اعمال پیش­تیمار آنزیمی (۶۱ واحد پکتینازی از آنزیم پکتیناز تجاری) به شکل معنی­داری افزایش یافت (mg/g CP۱۸/۰) که کارایی بالاتری نسبت به آنزیم­های سلولاز مورد مطالعه (Celluclast ۱,۵ L و Celluclast BG) داشت. علاوه بر این، حضور ۴­% از هر یک از سورفاکتانت­های لسیتین سویا، اسپن ۲۰، تویین ۲۰ و ۸۰ منجر به افزایش چشمگیر کارایی استخراج حلال سبز گردید که در این بین، تویین ۸۰ کارایی بالاتری را نشان داد ( mg/g CP۲۹/۰). در کل تمامی سورفاکتانت­ها با پیش­تیمار آنزیمی اثر هم­افزایی داشته و ترکیب پیش تیمار پکتینازی با تویین ۸۰ منجر به افزایش کارایی تا ۶۲­% حلال آلی (اتانول چهارمرحله­ای) گردید و نهایتا پیش­تیمار آنزیمی و استفاده همزمان از سورفاکتانت­های تویین ۸۰ و اسپن ۲۰ (۱:۱ w/w)، این کارایی را تا بیش از ۹۰­% اتانول افزایش داد ( mg/g CP۸۴/۰).  

---

پلی ساکاریدهای سولفاته موجود در دیواره سلولی جلبک‌ها و گیاهان آبزی به دلیل ساختار ویژه شیمیایی و مولکولی از فعالیت های زیستی متنوعی برخوردار هستند. هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی پتانسیل پلی ساکاریدهای سولفاته گیاه آبزیMyriophyllum spicatum L. در جلوگیری از واکنش‌های اکسایشی و فعالیت آنزیم‌های گوارشی آلفا-آمیلاز و آلفا-گلوکوزیداز هست. پس از حذف رنگ‌دانه‌ها و ترکیبات با وزن مولکولی پایین، پلی­‌ساکارید­ها توسط آب مقطر در دمای ۶۰ درجه سانتیگراد به مدت دو ساعت استخراج شدند. تخلیص پلی­ساکارید­ها بر روی ستون حاوی ژل DEAE Sepharose FF منجر به تولید دو فراکسیون F۱ و F۲ با بارالکتریکی متفاوت شد. پلی ساکاریدهای به‌دست‌آمده به میزان قابل‌توجهی قادر به مهار رادیکال‌های آزاد DPPH (۶۲/۲۰-۸۱/۶۴ درصد) و احیاء یون Fe^۳+ (جذب ۲۴/۰-۵۰/۰) با بیشترین فعالیت در فراکسیون F۱ بودند. بازدارندگی پلی ساکاریدهای بر فعالیت آنزیم آلفا-آمیلاز متفاوت (۵۰/۲۲-۲۰/۶۳ درصد) بود و کمترین IC_۵۰ برابر با ۳۱/۱ میلی‌گرم بر میلی‌لیتر در فراکسیون F۲ مشاهده شد. فعالیت آنزیم آلفا-گلوکوزیداز مخمری نیز توسط پلی ساکاریدها در سطوح مختلفی نسبت به کنترل کاهش یافت (۳۰/۱-۵/۸۹ درصد) و کمترین IC_۵۰ برابر با ۰/۱۰ میلی‌گرم بر میلی‌لیتر در پلی سا کارید خام مشاهده شد. به‌طورکلی، نتایج نشان داد که بسته به ساختار شیمیایی و مولکولی پلی ساکاریدهای سولفاته M. spicatum L. دارای پتانسیل ضد اکسایشی و بازدارندگی آنزیم‌های آلفا-آمیلاز و آلفا-گلوکوزیداز بوده و می‌توانند به‌عنوان ترکیبات ضد اکسایشی و ضد دیابتی موردتوجه قرار گیرند. 

---

پوست انار اصلی ترین محصول جانبی در طی فرآوری انار است که منبع ارزشمندی از ترکیبات زیست فعال با اثرات مفید برای سلامتی است. این مطالعه به طور مقایسه ای تاثیر دو روش استخراج (آنزیمی و اسیدی) بر روی پوست انار را با اندازه گیری میزان فعالیت زیستی آنها از نظر محتوای فنل کل ، فعالیت ضداکسایشی با استفاده از مهار رادیکال های آزاد ۱,۱-diphenyl-۲-picrylhydrazyl (DPPH) و مهار رادیکال کاتیون ۲,۲′-azino-bis-۳-ethylbenzthiazoline-۶-sulphonic acid (ABTS) و ویژگی ضد دیابتی با اندازه گیری فعالیت مهار کنندگی آنزیم آلفا آمیلاز و آلفا گلوکوزیداز مورد بررسی قرار داده شده است. میزان فنل کل برای هر دو پکتین استخراجی با روش آنزیمی و اسیدی به ترتیب برابر با ۲۴۳ و ۱۱۶ میلی گرم گالیک اسید در گرم ماده خشک (GAE mg/g dw) بود. میزان غلظت مهار ۵۰ درصد فعالیت مهار کنندگی رادیکال (IC_۵۰) DPPH نمونه پکتین استخراجی با روش آنزیمی (۸/۱۳۶ میکرو گرم/ میلی لیتر) بطور معنی داری کمتر از نمونه پکتین استخراجی با روش اسیدی (۴/۶۵۲ میکرو گرم/ میلی لیتر) بود (۰۵/۰p ˂ ). IC_۵۰ رادیکال کاتیونی ABTS نمونه پکتین استخراجی با روش آنزیمی و نمونه پکتین استخراجی با روش اسیدی به ترتیب برابر با ۳۶۱ و ۹۴۵ میکرو گرم/ میلی لیتر بود. فعالیت مهار کنندگی آنزیم های آلفا آمیلازی و آلفا گلوکوزیدازی پکتین استخراجی با روش آنزیمی قوی تر از نمونه پکتین اسیدی بود. میزان فعالیت مهار کنندگی آنزیم آلفا آمیلازی تمام نمونه ها قوی تر از فعالیت مهار آنزیم آلفا گلوکوزیدازی بود. نتایج نشان داد که پکتین استخراجی با روش آنزیمی دارای توان بالقوه ضد اکسایشی و ضد دیابتی بوده و می تواند به عنوان ماده فراسودمند مورد قبول در فرمولاسیون مواد غذایی مورد استفاده قرار گیرد.

---

میزان مصرف عدس به دلیل ترکیبات مغذی و خواص عملکردی آن­ها به طور مداوم رو به رشد بوده است. دانه­های عدس سرشار از چندین ترکیب زیست فعال با اثر کنترل بر کاهش علائم دیابت، بیماری­های قلبی-عروقی و پیری می­باشد. در این مطالعه اثرات عصاره استونی، فیبر محلول و پروتئین استخراج شده از عدس سبز در غلظت ۵۰ میلی­گرم بر میلی­لیتر بر خواص ضد دیابتی با اندازه­گیری مهار کنندگی فعالیت آنزیم آلفا-آمیلاز و آلفا-گلوکوزیداز مورد بررسی قرار گرفت. میزان مهار کنندگی فعالیت آنزیم آلفا-آمیلاز خوکی توسط عصاره استونی و پروتئین عدس اختلاف معناداری با یکدیگر نداشتند (۰۵/۰ > p). عصاره استونی بیش­ترین تاثیر را بر مهار فعالیت آنزیم گلوکوزیداز موشی داشت (۰۸/۶۷ درصد). همچنین کاهش شدت فلوئورسانس در اثر افزودن غلظت­های مختلف عصاره استونی، فیبر محلول و پروتئین عدس (۲۵/۰، ۵۰/۰، ۱، ۲ و ۴ میلی­گرم بر میلی­لیتر) به آنزیم آلفا-آمیلاز و آلفا-گلوکوزیداز نشان دهنده ایجاد تغییرات در ساختار سوم آنزیم­ها بود. نتایج نشان داد که هر سه ترکیب استخراج شده از عدس به عنوان یک منبع طبیعی برای مهار فعالیت آنزیم­های آلفا-آمیلاز و آلفا-گلوکوزیداز محسوب شوند و در تهیه تولید مواد غذایی فراسودمند مورد استفاده قرار گیرند.

---

بیشترین ترکیب جانبی حاصل از فراوری ذرت در صنعت تولید نشاسته از ذرت، سبوس می‌باشد که فقط به صورت غذای دام از آن استفاده می‌شود. در این مطالعه خواص ضد اکسایشی و ضد دیابتی صمغ فیبر ذرت دارای فنل (FAX) و بدون فنل (Y) از سبوس ذرت مورد بررسی قرار گرفت. همچنین جهت بررسی سازوکار ممانعت کنندگی دو آنزیم α-آمیلاز و α-گلوکوزیداز، میزان شدت فلوئورسانس ذاتی و خارجی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد بیشترین خاصیت مهارکنندگی رادیکال DPPH مربوط به فیبرFAX  µmolTE/g۳۹۹/۰ ± ۷۴/۳۹، و کمترین مربوط به فیبر استخراج شده Y µmolTE/g ۲۵۷/۰ ± ۷۳/۳ می‌باشد. همچنین نتایج فعالیت مهارکنندگی رادیکال کاتیونی ABTS مربوط به نمونه  FAXبرابر با molTE/g µ ۹۹/۲ ± ۱۰/۱۳۷ بوده و نمونه Y molTE/g µ ۱۷/۱± ۶۸/۲۹ بود. میزان مهار کنندگی فعالیت آنزیم α-آمیلاز خوکی نمونه  FAX بیشتر از Y بوده و اختلاف معنی‌داری با یکدیگر داشتند (۰۵/۰ > p). نمونه فیبرFAX بیش‌ترین تاثیر را بر مهار فعالیت آنزیم گلوکوزیداز موشی داشت (۱۵/۲۶درصد) در حالیکه نمونه Yدر غلظت‌های استفاده شده فاقد خاصیت مهار آنزیم بود. همچنین کاهش شدت فلوئورسانس در اثر افزودن غلظت­های مختلف هردو فیبر به آنزیم α-آمیلاز و α-گلوکوزیداز مشاهده شد ولی این شدت برای نمونه FAX بیشتر بود. فیبرهای تولیدی توانایی مهار کنندگی هر دو آنزیم را از طریق ایجاد تغییر در ساختمان سوم آنزیم به وسیله پیوندهای غیرکوالانسی را داشتند. بطور کلی نتایج نشان داد که فیبر با میزان فنل بالا از سبوس ذرت می‌تواند به عنوان یک منبع طبیعی دارای فعالیت ضد اکسایشی ومهار فعالیت آنزیم های α-آمیلاز و α-گلوکوزیداز محسوب شده و در تولید مواد غذایی فراسودمند مورد استفاده قرار گیرد.