---

اهداف: ماهی هوور مسقطی بالاترین صید جهانی تون‌ماهیان را دارد. سر ماهی حاوی حدود ۶۴% پروتئین است. بسیاری از پروتئین‌های هیدرولیزشده و پپتید‌های حاصل از منابع مختلف دریایی قدرت آنتی‌اکسیدانی بالایی دارند. هدف پژوهش حاضر بررسی فعالیت آنتی‌اکسیدانی پروتئین هیدرولیزشده سر ماهی هوور مسقطی بود.
مواد و روش‌ها: در پژوهش تجربی حاضر، ۳۰ قطعه سر ماهی هوور مسقطی تهیه شد. ابتدا درصد ترکیبات مختلف (پروتئین، چربی، خاکستر و رطوبت) در ماده اولیه ارزیابی شد و سپس توسط آنزیم آلکالاز، فرآیند هیدرولیز انجام گرفت و درجه هیدرولیز پروتئین هیدرولیزشده در زمان‌های مختلف ارزیابی شد. فعالیت آنتی‌اکسیدانی مخلوط پروتئین هیدرولیزشده با روش‌های فعالیت حذف رادیکال DPPH، قدرت احیای آهن و فعالیت مهارکنندگی رادیکال ABTS مورد سنجش قرار گرفت. برای تحلیل داده‌ها از آزمون‌های آماری استنباطی استفاده شد.
یافته‌ها: بخش عمده سر ماهی حاوی پروتئین بود و خاکستر بالایی داشت. درجه هیدرولیز با افزایش زمان افزایش یافت و بین زمان‌های ۱۵، ۶۰ و ۱۲۰دقیقه معنی‌دار بود (۰/۰۵p<)، اما در ۱۲۰ و ۲۴۰دقیقه معنی‌دار نبود (۰/۰۵<p). فعالیت مهارکنندگی رادیکال DPPH با افزایش زمان هیدرولیز افزایش یافت و در تمامی نمونه‌های حاصل از زمان‌های مختلف اختلاف معنی‌داری مشاهده شد (۰/۰۵p<). با افزایش مدت‌زمان هیدرولیز، قدرت کاهندگی آهن نمونه‌های پروتئین هیدرولیزشده افزایش یافت که بالاترین مقدار در ۲۴۰دقیقه بود. نمونه‌های حاصل از زمان‌های مختلف، تفاوت معنی‌داری در قدرت کاهندگی آهن داشتند (۰/۰۵p<). با افزایش غلظت پروتئین هیدرولیزشده، فعالیت مهارکنندگی افزایش یافت (۰/۰۵p<).
نتیجه‌گیری: پروتئین هیدرولیزشده سر ماهی هوور مسقطی فعالیت آنتی‌اکسیدانی بالایی دارد و می‌تواند در فرآورده‌های غذایی به‌منظور افزایش پایداری اکسیداسیونی به‌ کار رود.

---

بیماری دیابت یکی از مهمترین مشکلات مرتبط با سلامت در سراسر جهان میباشد. یکی از روشهای کنترل دیابت نوع ۲ مهار آنزیم DPP-IV میباشد. باز داشتن این آنزیم میتواند با جلوگیری از شکستن سریع هورمونهای تنظیم کننده قند خون و در نتیجه طولانی تر کردن مدت زمان عملکرد آنها، کنترل قند خون در بیماران دیابتی را بهبود دهد. همچنین تقویت سیستم آنتی اکسیدانی بدن بیماران دیابتی میتواند از بروز بیماریهای ثانویه ناشی از استرسهای اکسیداتیو جلوگیری نماید. بنابراین به منظور تولید محصولی با عملکرد ضد دیابت و ضد اکسیداسیونی، سر ماهی هوور مسقطی با استفاده از آنزیم آلکالاز (۵/۱% وزن ماده اولیه) و به مدت ۴ ساعت هیدرولیز گردید. میزان فعالیت بازدارندگی DPP-IV ، قدرت حذف رادیکال آزاد DPPH و توانایی کاهندگی محصول تولید شده ارزیابی شد. نتایج نشان داد که پروتئین هیدرولیز شده سر ماهی هوور مسقطی عملکرد زیست فعال وابسته به غلظت دارد و افزایش غلظت پروتئین منجر به افزایش معنی دار (۰۵/۰≥p) در توانایی زیست فعال محصول تولید شده گردید. مقدار IC۵۰ پروتئین هیدرولیز شده در مهار DPP-IV و حذف DPPH به ترتیب ۰۲/۰±۰۱۶/۱ میلیگرم/ میلی لیتر و ۰۱۵/۰±۲۹۷/۰ میلیگرم/میلی لیتر بدست آمد. همچنین فعالیت کاهندگی در غلظت پروتئین ۵/۲ میلیگرم/میلی لیتر، ۰۰۲/۰±۱۷۶/۰ بوده است. در مجموع با توجه به نتایج بدست آمده میتوان بیان نمود که پروتئین هیدرولیز شده سر ماهی هوور مسقطی فعالیت ضد اکسیدانی و ضد دیابت قابل توجهی در شرایط آزمایشگاهی دارد و در صورت انجام پژوهشهای تکمیلی، میتواند به عنوان یک افزودنی غذایی به منظور ارتقاء سطح سلامت مورد استفاده قرار گیرد.

---

---

در مطالعه حاضر پروتئین ایزوله ماهی (FPI) به روش pH قلیایی از ضایعات سر و باله تاسماهی سیبری (Acipenser baerii) و تاسماهی ایرانی (Acipenser persicus) استخراج شد و ترکیبات، خصوصیات عملکردی و ساختاری آن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد بازده استخراج بر طبق وزن ماده تر، میزان بازیابی پروتئین FPI و بازیابی ماده خشک FPI از ضایعات تاسماهی سیبری بیشتر از تاسماهی ایرانی بود. نتایج نشان داد حدود ۹۱-۹۴ درصد پروتئین، در FPI دو گونه وجود دارد. همچنین اختلاف معناداری بین آنالیز تقریبی و TVB-N، پروتئین ایزوله دو گونه مشاهده نشد. ظرفیت جذب آب، قدرت تشکیل و پایداری کف FPI به ترتیب حدود ۳۰، ۵۰ و ۵۰ درصد نشان داده شد و با یکدیگر اختلاف معناداری نداشتند(P> ۰,۰۵). در مطالعه حاضر شاخص سفیدی و شفافیت FPI استخراج شده نسبتا پایین بود. نتایج اندازه ذرات و پتانسیل زتا(P< ۰,۰۵)  نشان داد اندازه ذرات FPI استخراج شده در هر دو نمونه در حد میکرون بوده و دارای بار منفی هستند. طیف­ سنجی FTIR در هر دو نمونه نشان از تمامی پیک­های جذبی مرتبط با پیوندهای اصلی ساختار پروتئین­ها بودند. بطور کلی با توجه به حجم زیاد ضایعات ماهیان خاویاری در عمل آوری، و با توجه به میزان پروتئین، خواص عملکردی و ارزش غذایی FPI استخراج شده از دو گونه ماهی خاویاری، قابلیت به کارگیری آن ها در غذای انسان و مکمل های ورزشی وجود دارد.
 

---

چکیده پوست، استخوان، اسکلت، سر و دم ماهی و میگو از جمله ضایعاتی هستند که طی فراوری تولید می شوند. این ضایعات می توانند هیدرولیز آنزیمی شده و به واحدهایی با خواص کاربردی سودمند تبدیل گردند. در این راستا پروتئین هیدرولیز شده از ضایعات میگوی ببری سبز (Penaeus semisulcatus) توسط آنزیم فلاورزایم تهیه گردید و از روش سطح پاسخ بر اساس ۱۸ تیمار تعیین شده جهت بررسی اثر نسبت آنزیم به سوبسترا، دما و زمان روی پروتئین استفاده شد. آزمایش های مربوط به ارزیابی خواص آنتی­اکسیدانی پروتئین هیدرولیز شده تولیدی با سه روش ارزیابی قدرت دفع رادیکال­های آزاد DPPH، هیدروکسیل و قدرت احیای آهن انجام شدند. به طور کلی فرآورده­های تولیدی پاسخ بهتری به دفع رادیکال DPPH در مقایسه با قدرت دفع رادیکال آزاد هیدروکسیل و قدرت احیای آهن نشان دادند. از میان تیمار­های تولید شده، تیمار ۷ (دما ۰۶/۵۴ درجه سانتی­گراد به همراه نسبت آنزیم به سوبسترا ۶۱/۱% و مدت زمان ۸/۱۰۵ دقیقه) با درجه هیدرولیز (۵/۳۳%) و محتوی پروتئین (۵/۷۹%) به عنوان تیمار بهینه بر اساس بالاترین خواص آنتی­اکسیدانی برگزیده شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که پروتئین هیدرولیز شده حاصل از میگو می تواند در صنایع غذایی مفید باشد.

---

در مطالعه حاضر خواص آنتی­اکسیدانی محدوده­های مختلف وزن مولکولی و غلظت­های مختلف پروتئین آبکافتی حاصل از سر ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا آبکافت سر ماهی کپور معمولی با آنزیم آلکالاز (غلظت ۱ درصد حجمی/وزنی) در دمای ۵۵ درجه سانتی­گراد و pH ۸ در زمان­ ۱۸۰ دقیقه انجام شد. سپس این پروتئین­ آبکافتی با استفاده از اولترافیلترهای ۳ و ۱۰ کیلودالتون به سه محدوده وزن مولکولی کمتر از ۳، بین ۳ تا ۱۰ و بیشتر از ۱۰ کیلودالتون تقسیم گردید. نتایج نشان داد که در فعالیت مهار رادیکال DPPH بین محدوده­های مختلف وزن مولکولی اختلاف معنی­دار وجود داشت و بیشترین و کمترین میزان به­ترتیب در وزن مولکولی ۳-۱۰ و کمتر از ۳ کیلودالتون مشاهده شد (۰۵/۰p<). همچنین کمترین مقدار IC_۵۰ در مهار رادیکال DPPH برای محدوده وزن مولکولی ۳-۱۰ کیلودالتون بدست آمد (۰۱۵/۰±۱۹/۱میلی­گرم/میلی­لیتر). قدرت کاهندگی آهن سه ظرفیتی با افزایش غلظت، در تمامی وزن­های مولکولی افزایش یافت. همچنین بالاترین قدرت کاهندگی یون آهن در محدوده وزن مولکولی بالاتر از ۱۰ کیلودالتون مشاهده شد (۰۵/۰p<). قدرت مهارکنندگی رادیکال ABTS، در تمامی غلظت­ها بین وزن­های مختلف مولکولی تفاوت معنی­داری نشان داد و بیشترین و کمترین میزان به­ترتیب در وزن مولکولی ۳-۱۰ و کمتر از ۳ کیلودالتون مشاهده شد (۰۵/۰p<). کمترین مقدار IC_۵۰ در مهار رادیکال ABTS برای محدوده وزن مولکولی ۳ تا ۱۰ کیلودالتون بدست آمد (۰۱/۰±۱/۱ میلی­گرم/میلی­لیتر). به طور کلی، با توجه به تاثیر مثبت پروتئین آبکافتی سر ماهی کپور معمولی در حذف رادیکال­های آزاد DPPH، ABTS و قدرت کاهندگی آهن سه ظرفیتی در غلظت­ها و وزن­های مولکولی مختلف، می­توان اظهار داشت که این پروتئین آبکافتی می­تواند به عنوان یک آنتی­اکسیدان طبیعی، به منظور کاربرد در صنایع غذایی و یا خوراک دام، طیور و آبزیان مورد توجه قرار گیرد.

---

هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر پیش­تیمار مایکروویو بر درجه هیدرولیز و فعالیت آنتی اکسیدانی پروتئین هیدرولیز ­شده اندرونه  فیل ماهی (Huso huso) بود. بدین منظور، اندرونه ماهی با دو شرایط شامل بدون تیمار با مایکرویو و یا پس از ده دقیقه ­تیمار با مایکروویو (فرکانس ۲۴۵۰ هرتز و دمای ۹۰ درجه سانتی­گراد)، توسط آنزیم آلکالاز با غلظت ۲ درصد، دمای ۵۵ درجه سانتی­گراد و  pH۸ هیدرولیز گردید و سپس درجه هیدرولیز و فعالیت آنتی­اکسیدانی نمونه­های تولید شده مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج به­دست آمده، درجه هیدرولیز تیمار تحت مایکروویو نسبت به نمونه بدون ­تیمار به صورت معنا­داری بالاتر بود (۰۵/۰p<). همچنین نمونه تولید شده تحت تیمار با مایکروویو فعالیت آنتی­اکسیدانی (توانایی مهار رادیکال­های DPPH و ABTS و قدرت کاهندگی یون آهن) بالاتری نسبت به تیمار کنترل نشان داد (۰۵/۰p<). مقادیر IC_۵۰  این تیمار در مهار رادیکال­های DPPH و ABTS  به ترتیب ۲۵/۱ میلی­گرم بر میلی­لیتر و۶۳/۱ میلی­گرم بر میلی­لیتر بدست آمد که کمتر از تیمار کنترل بوده است (۰۵/۰p<). همچنین در هر دو نمونه با افزایش غلظت، فعالیت آنتی­اکسیدانی به صورت معنا­داری افزایش پیدا کرد (۰۵/۰p< ). در مجموع می­توان بیان نمود که پیش­تیمار مایکروویو به مدت ۱۰ دقیقه در دمای ۹۰ درجه سانتی­گراد اثر مطلوبی بر خصوصیات پروتئین هیدرولیز شده اندرونه فیل ماهی داشته که می­تواند بیانگر قابلت کاربرد این فن­آوری در فرآیند تولید پروتئین هیدرولیز شده ماهی باشد.