---

این تحقیق برای بررسی تمایز ریختی و الگوهای رشد آلومتریک ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) در مراحل اولیه زندگی (از روز ۰ تا ۳۵ پس از تفریخ) انجام شد. داده‌های ریختی مورد مطالعه از روی تصاویر گرفته شده از نمونه‌ها، با نرم‌افزار ImageJ استخراج و الگوهای رشد آلومتری براساس Log۱۰ y = Log۱۰ α + βLog x محاسبه شدند. براساس آستانه‌های تغییرات در رشد ویژگی‌های ریختی و تغییرات شکل، مراحل مختلف زندگی لاروی ماهی سفید به دوره‌های Eleuthero-embryo ، ,Propterygio-larval Pterygio-larval و نوجوانی تقسیم گردید، که در هر یک از این مراحل وقایع مهم و حیاتی در لارو رخ می‌دهد. تغییرات در مراحل اولیه لاروی با سرعت و شدت بیشتری (eleuthero-embryo، Propterygio-larvae) رخ داد که از آن جمله می‌توان به تکوین ساختار آبششی، شروع تغذیه فعال و تکوین ساختارهای تغذیه‌ای، حسی و اندام‌های مؤثر در شنا اشاره کرد. همچنین نتایج نشان داد که بروز این وقایع مهم حیاتی با نقاط عطف خصوصیات ریختی همخوانی داشته و روند تغییر آن‌ها، ترجیحات تکوینی ساختارهای دخیل در تغذیه، تنفس، شنا و اندام‌های حسی را نشان می‌دهد.

---

---

سمیّت سایپرمترین (cypermethrin)باغلظت ۰۲/۰ میکروگرم دز لیتر در ارتباط با شوری  (صفر و  ppt۱۴) و دما (۱±۱۶ و ۱±۲۵ درجه سانتی‌گراد) در ماهی گورخری (Aphanius sophiae) برای مدت ۱۴ روز در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. با تغییر شوری و دما، تغییرات واضحی در بافت کبد مشاهده شد که روی‌هم افتادگی هپاتوسیت‌ها، شکل نامنظم نوکلئوس‌ها، تورم ابری، آتروفی، دژرسانس چربی، پیکنوزیز، نکروز کانونی، کاریولیز، تجمع سلول‌های کوپفر، نکروز هپاتوسیت‌ها و رکود صفرا از جمله تغییرات بود. نتایج نشان داد، با کاهش شوری و افزایش دما، سایپرمترین موجب تخریب بیشتر کبد ماهی می‌گردد.از این‌رو، این ماهی به علت یکسان عمل نکردن در شرایط محیطی مختلف، نمی‌تواند شاخص زیستی مناسبی باشد و در صورت استفاده از این گونه برای ارزیابی سایپرمترین در اکوسیستم‌های آبی، این شرایط محیطی نیز باید مد نظر قرار گیرند. 

---

اهداف: در این مطالعه خصوصیات اندازشی و شمارشی بالغین ماهی شاه‌کولی خزری (Alburnus chalcoides) در رودخانه‌های چلوند آستارا، خاله سرای تالش، سیاه درویشان تالاب انزلی، سفیدرود و پل‌رود در استان گیلان و تنکابن و بابل‌رود در استان مازندران مورد مقایسه قرار گرفت.
مواد و روش‌ها: برای این منظور تعداد ۱۷۱ قطعه از رودخانه‌های فوق نمونه‌برداری شد. در آزمایشگاه ۳۹ صفت اندازشی و ۱۰ صفت شمارشی اندازه­گیری و شمارش شد. سپس داده­ها با استفاده از آنالیزهای واریانس یک‌طرفه، گروه‌بندی دانکن، کروسکال-والیس، تجزیه به مولفه‌های اصلی (PCA)، تجزیه همبستگی کانونی (CVA) و آنالیز کلاستر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که جمعیت‌های مورد مطالعه در ۳۶ صفت اندازشی و ۵ صفت شمارشی دارای تفاوت معنی‌داری با یکدیگر می‌باشند (۰۵/۰> P). نتایج CVA  جمعیت‌های مورد مطالعه را به‌خوبی از یکدیگر تفکیک نمود که بیانگر وجود جمعیت­های متفاوت در مناطق مختلف حوضه جنوبی دریای خزر است. همچنین آنالیز خوشه‌ای جمعیت رودخانه چلوند را به‌تنهایی در یک خوشه جدا قرار داد.
نتیجه‌گیری: این مطالعه تنوع بالای صفات اندازشی نسبت به صفات شمارشی و عملکرد بهتر این صفات در تفکیک جمعیت‌ها را نشان داد.
 

---

چکیده
مطالعه حاضر با هدف بررسی تمایز ریختی و الگوی رشد آلومتریک ماهی سیچلاید الکتریک بلو Sciaenochromis fryeri در مراحل اولیه تکوین از روز پنجم بعد از تخمگشایی تا روز پنجاه و یکم انجام شد تا زمان تبدیل مرحله جنینی به ماهی جوان تعیین گردد. خصوصیات ریختی مورد مطالعه پس از عکس برداری از نمونه‌ها، با استفاده از نرم افزار ImageJ بررسی شد. الگوی رشد نسبی با ضریب تأثیر رشد Y= aX^b تفسیر شد. جذب کیسه زرده در روز نهم اتفاق افتاد. فلس ها  نیز در روز نوزدهم توسعه یافتند و در نهایت ماهی جوان را تشکیل دادند. رشد نسبی بخش‌های مختلف بدن مورد بررسی قرار گرفت و با آلومتری مثیت، منفی و ایزومتری توضیح داده شد. رشدنسبی مثبت بخش سر و دم پیش از نقطه عطف، و تغییر در بخش های مختلف بدن اولویت های رشد اندام ها را برای بقا در طول تاریخچه اولیه زندگی ماهیان تعیین نمود. نتایج حاصل نشان داد که بین روند تغییرات ریختی لاروها با تکامل اندام‌های مربوط به حرکات حسی و رفتاری لارو  همخوانی وجود دارد. هر تغییر ظاهری در لارو، تکوین و تکامل یکی از اندام‌های دخیل در تغذیه، تنفس، شنا و اندام‌های حسی را نشان می‌دهد.

---

در این تحقیق تنوع ریختی جویبارماهی سفیدرود (Oxynoemacheilus bergianus) در رودخانه­های مختلف حوضه­های دریاچه نمک و دریای خزر با استفاده از روش ریخت­سنجی سنتی انجام گردید. بدین منظور تعداد ۷۶  قطعه سگ­ماهی جویباری از ۸ رودخانه مختلف حوضه دریای خزر و دریاچه نمک صید و پس از تثبیت در محلول بافری ۴ درصد و انتقال به آزمایشگاه، تعداد ۳۱ ویژگی ریختی اندازه­گیری شد. داده­های ریخت­سنجی پس از استاندارد سازی با استفاده ازآنالیزهای چند متغیره از جمله تجزیه به مولفه­های اصلی (PCA) و تجزیه همبستگی کانونی براساس ارزش P حاصل از آزمون مانوا (MANOVA/CVA) و تحلیل خوشه‌ای (CA) مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج تفاوت معنی­داری در ۲۴ صفت بین جمعیت‌های مورد مطالعه نشان داد (P < ۰,۰۵). مهمترین صفات جداکننده در تفکیک جمعیت‌ها مربوط به صفات ارتفاع باله مخرجی و فاصله بین باله شکمی-مخرجی بود. تجزیه همبستگی کانونی توانست جمعیت‌های مورد مطالعه را به خوبی از یکدیگر تفکیک کند، همچنین نتایج تحلیل خوشه‌ای دو جمعیت قره‌سو و سفیدرود را دریک خوشه و جدا از سایر جمعیت‌ها قرار داد. که احتمالاً  تفاوت‌های مشاهده شده مربوط به انعطاف‌پذیری ریختی در پاسخ به تغییرات شرایط محیطی می‌باشد.

---

این مطالعه به‌منظور بررسی تنوع ریختی ماهی بیاح (Planiliza abu) در رودخانه‌های تیره (حوضه تیگریس)، کر (حوضه رودخانه کر) و جگین (حوضه هرمزگان) با استفاده از روش­های ریخت‌سنجی سنتی و هندسی به‌اجرا درآمد. بدین منظور با استفاده از دستگاه الکتروشوکر و تور سالیک تعداد ۶۲ قطعه ماهی نمونه‌برداری شد. در آزمایشگاه تعداد ۲۱ صفت ریخت‌سنجی اندازه‌گیری شد. به منظور استخراج داده‌های ریختی در روش هندسی از سمت چپ جانبی آن­ها عکس گرفته شد و در نرم­افزار tpsDig۲، تعداد ۱۶ لندمارک تعریف و رقومی‌سازی شد. نتایج نشان داد که جمعیت‌های مورد مطالعه در ۷ صفت ریختی تفاوت معنی‌داری با یکدیگر دارند (۰۵/۰P<). همچنین تفاوت‌ها در روش هندسی مربوط به اندازه سر، عمق بدن، موقعیت باله سینه‌ای و طول ساقه دمی بود. براساس نتایج روش ریخت‌سنجی هندسی با دقت بالاتری از لحاظ ریختی جمعیت‌های گونه عام­گرا Planiliza abu که قابلیت زیست در دامنه وسیعی از زیستگاه­ها دارد، را از یکدیگر تفکیک نمود.