---

هدف از این تحقیق، بررسی تغییرات کاربری اراضی شهر آمل در بازه زمانی ۱۳۹۹-۱۳۶۴ است. بررسی تاثیر عوامل محرک در رشد شهر مشخص می‌کند که افزایش جمعیت و مهاجرت از روستاها به‌عنوان مهمترین عوامل در رشد شهر آمل می‌باشد. همچنین در روند شکل گیری بافت شهر آمل هسته اولیه شهر بعد از اسلام نقش اساسی داشته است. بررسی روند رشد آن بعد از پهلوی اول نشان می‌دهد یکی دیگر از عوامل محرک در رشد شهری آمل توسعه راه‌ها و پراکنش کاربری- تجاری خصوصا در اطراف راه‌های اصلی که خود نیز، الگو و فرم رشد شهر آمل را شکل داده است. داده‌های ارائه شده از تصاویر ماهواره‌ای به وضوح رشد شهر آمل را از سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۹۹ مشخص می‌کند. منطقه ساخته شده، افزایش سالانه ۱۵ درصد [۱۳۵ هکتار در سال] را نشان می‌دهد. گسترش شهر در همه جهات صورت گرفته، اما در امتداد جاده اصلی به سوی روستاهای مجاور بیشتر نمایان گردیده است، مناطق تجاری/ خدماتی در امتداد آن تاسیس شده‌اند؛ کاهش سریع زمین‌های کشاورزی و مناطق گیاهی را نشان می‌دهد. همچنین تحت تاثیر فرآیند گسترش و رشد شهری، تغییر و تحولاتی در بخش کشاورزی هم در شهر آمل و هم در سکونتگاه‌های روستایی ادغام شده در شهر و بخش مرکزی شهرستان آمل صورت گرفته است.

---

---

در گذشته نه­‌چندان دور در ایرانِ بزرگ مشاغلی وجود داشته­ که در حال حاضر آن مشاغل یا از بین رفته­‌اند و یا به نوعی تغییر شکل داده‌­اند. از آن جا که معرفی مشاغلِ از یاد رفته می­‌تواند ما را در شناخت بهتر فرهنگ آن روزگار ایران کمک کند، در مقاله حاضر به معرفی اجمالی تعدادی از اصناف قدیمی پرداخته‌­ایم که از شعر شهری سیدای نسَفی، شاعر فارسی­‌زبان تاجیکستان در قرن یازدهم هجری، به‌­دست آمده است. گفتنی است این مشاغل از میان بیش از دویست شغلِ معرفی­‌شدهِ در شعر «سیدای نسفی» انتخاب شده که در روزگار صفویه رواج داشته است. نتایج حاصل نشان می­‌دهد این شاعر فارسی­‌زبان با معرفی مشاغلی که در شعر شهری خود نامشان را برده است در صدد حمایت از عامه مردم و محرومان جامعه روزگار خود برآمده و رفتارش نوعی انتقاد از حکومت و مسائل اجتماعی بوده است.

---

این مقاله به بررسی عاملیت مترجمان ادبی معاصر در ایران بر مبنای مطالۀ پانویس­ها و یادداشت­های مترجمان می­پردازد. هدف از پژوهش حاضر، نخست طبقه­بندی محتوایی پانویس­ها و یادداشت­ها و یافتن دلایل پانویس­دهی در کتاب­های ادبی است و پس از آن کوشش می­شود بر مبنای داده­های پژوهش، عاملیت مترجم – یعنی کارها، فعالیت­ها، نقش­ها و درک مترجم از خود –  تحلیل شود. بدین­ منظور پانویس­ها و یادداشت­های تعدادی از کتاب­های ادبی که در چند دهۀ اخیر در ایران ترجمه و منتشر شده­اند، استخراج و مطابق با مدل پالوپوسکی بررسی و تحلیل شد. نتایج نشان داد که محتوای پانویس­ها را می­توان به دو گروه کلی طبقه­بندی کرد: ۱) مسائل مربوط به زبان، فرهنگ، جامعه و ادبیات مبدأ، ۲) مسائل مربوط به ترجمۀ اثر. توزیع و فراوانی پانویس­ها در کتاب­های بررسی­شده بسیار متغیر بود و مهم­ترین دلیل پانویس­دادن پر کردن شکاف فرهنگی بین جوامع مبدأ و مقصد، کمک به درک بهتر
جنبه­های مختلف متن و توجیه تصمیم­ها و انتخاب­های مترجم تشخیص داده شد. مترجمان در
موقعیت­های مختلف عامل کارها و فعالیت­های گوناگونی بودند و نقش پل ارتباطی بین فرهنگ­ها،
تسهیل­کنندۀ ارتباط بین­فرهنگی، منتقد، آموزگار و راهنمای خواننده را بر­عهده گرفته بودند و به نظر
می­رسید کار ترجمه را، علاوه­بر برگرداندن متن به زبان مقصد، مستلزم تلاش برای توضیح دادن مسائل مختلف در قالب پانویس و یادداشت می­دانند و ازهمین­رو، درک مخاطب از متن را وابسته به توضیحات خود قلمداد می­کنند.

---

ضرب‌المثل‌ها در فرهنگ و افکار عمومی مردم ریشه دارند و بررسی طرح‌واره‌های تصوری ضرب‌المثل‌های عربی، سبب آشنایی عمیق‌تر با زندگی و فرهنگ عرب‌زبانان خواهد شد. پژوهش حاضر به دنبال آن است که با روش توصیفی ـ تحلیلی، انواع طرح‌واره‌های موجود در هزار مورد از ضرب‌المثل‌های فرائد­الادب را بر اساس الگوی طرح‌واره‌های تصوری اوانس و گرین در چارچوب معنی‌شناسی شناختی بررسی کند؛ میزان کارآمدی انواع طرح­واره­های مطرح­شده از جانب آنان را در تحلیل ضرب­المثل­های عربی بسنجد؛ درصد فراوانی انواع طرح­واره­ها را نشان دهد و برخی از دلایل فراوانی نمودِ برخی طرح­واره­ها را تبیین کند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد انواع طرح‌واره‌های ارائه­شده از جانب اوانس وگرین در فرائدالأدب یافت می‌شود و طرح­واره میزان، بیشترین تعداد فراوانی و طرح­واره غیر­ماده­پنداری، کمترین تعداد فراوانی را در ضرب­المثل­های بررسی­شده دارد. حیوانات و عناصر طبیعت با توجه به نقش و حضورشان در زندگی اعراب، جایگاه برتر خود را در زبان نیز حفظ کره‌اند. فعالیت­های انسانی و همچنین اعضای بدن انسان نیز بخش مهمی از حوزه­­های مبدأ ضرب­المثل­ها را از آنِ خود کرده و تجارب عینی کاربرد اعضا در زندگی، الگوی انتقال مفاهیم قرار گرفته است. عرب­زبان موارد ملموس را به امور انتزاعی تسری می­دهد و به­ندرت، عکس آن اتفاق می­افتد. تعدد وجوه  طرح‌واره­ها در ضرب­المثل­های عربی نسبت به فارسی کم­رنگ­تر است که زندگی و تجربیات سادۀ بادیه­نشینان در این امر بی­تأثیر نیست.
 

 

---

چکیده
رنگ به عنوان مهمترین ویژگی ظاهری نقش مهمی درپذیرش مواد غذایی دارد. به دلیل مضرات بالقوه رنگهای مصنوعی کاربرد آنها در صنعت غذا محدود شده است وگرایش به سمت استفاده از رنگهای طبیعی است. برهمین اساس درتحقیق حاضر فرایند استخراج کاروتنوئیدهای میوه خرمالو با استفاده حلالهای اتانول، ان- هگزان ومخلوط آنها در دمای محیط و نقطه جوش حلالها و در سه زمان ۲ و ۴ و ۶ ساعت بهینه یابی شد. ارزیابی جذب نور تیمارهای مختلف پس از استخراج اولیه نشان داد که بیشترین شدت جذب مربوط به حلال اتانول در دمای جوش پس از ۶ ساعت بود. جهت تعیین بهترین نسبت نمونه به حلال، از حجمهای ۵۰ ،۱۰۰، ۲۰۰، ۳۰۰، ۴۰۰ میلی لیتر از حلال استفاده شد، نتایج نشان دادند که تیمار استخراج درحجم ۴۰۰ میلی لیتر از حلال بیشترین راندمان استخراج (۰۵/۰<p) را دارا بود و همچنین اختلاف معنی داری با سایرنسبت ها پس از ۶ ساعت در دمای جوش حلال داشت. پس از استخراج،  حلال نمونه بهینه توسط دستگاه روتاری حذف و باقی مانده توسط خشک کن انجمادی به صورت پودر درآمد. راندمان استخراج پودررنگی ازمیوه خرمالو ۸۵/۱۰ درصد وزنی / وزنی ازکل میوه خرمالو بود .

---

چکیده
کلروفیل یکی از مهمترین رنگدانه‎های طبیعی است که کاربرد فراوانی در صنعت غذا دارد. دو عامل مهمی که برای تولید کلروفیل ضروری است شامل استفاده از گیاهان حاوی مقدار زیاد کلروفیل و روش استخراج کارآمد می باشد. لذا در این تحقیق، ابتدا حلال و غلظت مناسب آن جهت استخراج کلروفیل از یونجه تعیین شد. سپس از طرح مرکب مرکزی با شش تکرار در نقطه مرکزی برای بهینه‌سازی اثر نسبت حلال به ماده جامد (۵-۱۰ ml/g)، دما (۳۰-۷۰ درجه سانتی‎گراد) و زمان (۳۰-۹۰ دقیقه) بر بازده کلروفیل کل و شاخص سبزی استفاده شد. نتایج حاکی از آن بود که اتانول ۹۰% بهترین حلال برای استخراج مقدار بیشینه کلروفیل (۲۹۵ میلی گرم به ازای ۱۰۰ گرم ماده خشک) بود. همچنین مدل درجه دوم برای بازده کلروفیل کل معنی دار بود و ضریب تببین (R^۲) محاسبه شده برای آن ۹۸۹/۰ بود. نسبت حلال به ماده جامد مهمترین عامل معنی دار و اثرگذار بر بازده کلروفیل بود و زمان استخراج، تاثیر معنی داری بر بازده نداشت. راندمان بیشینه تحت شرایط دمای°C ۲/۵۳، زمان ۸۳/۳۴ دقیقه و نسبت حلال به ماده جامد ۹۹/۹ (ml/g) پیش بینی شد و تحت این شرایط میزان کلروفیل کل پیش بینی شده ۳۱۸ (میلی گرم به ازای ۱۰۰ گرم ماده خشک) محاسبه شد. درنهایت، بازده استخراج کلروفیل از ضایعات چمن، برگ درخت توت، شاتوت و چغندرقند در شرایط بهینه اندازه‌گیری شد و بیشترین بازده از برگ درخت شاتوت (۶۹۲ میلی گرم به ازای ۱۰۰ گرم ماده خشک) بدست آمد و ضایعات چمن و برگ چغندرقند (به ترتیب ۴۳۵ و ۳۶۲ میلی گرم به ازای ۱۰۰ گرم ماده خشک) در مرتبه‌های بعدی قرار گرفتند.

---

مهاری ها در سازه های ژئوتکنیکی مانند گودبرداری ها نقش ویژه ای دارند. بطور کلی مقطع مهاری در خاک به پنج ناحیه عنصر مسلح کننده، دوغاب، مخلوط دوغاب و خاک اطراف، ناحیه برشی و محیط خاکی تقسیم بندی می شود. هدف اصلی این پژوهش تعیین پارامترهای اندرکنشی خاک-مهاری جهت مدلسازی عددی گودبرداری به روش مهارسازی با نرم افزار FLAC۲D می باشد. اصولا تعیین قطر ناحیه تزریق چالش اساسی جهت تعیین نیروی مهاری است. قطر ناحیه تزریق شده طبق روش پیشنهادی این پژوهش براساس فشار تزریق، حجم دوغاب، پوکی و ضخامت ناحیه برشی تعیین می گردد. قطر ناحیه تزریق شده حدود ۴۰ درصد نسبت به قطر حاصل از حفاری افزایش نشان می دهد. این در حالی است که در محیط سنگی قطر ناحیه تزریق برابر قطر حفاری است. سایر پارامترها با معادل سازی روابط محیط سنگی برای محیط خاکی تعیین می گردند. جهت اطمینان از صحت روابط و روش ارائه شده در این پژوهش اقدام به شبیه سازی آزمون کشش در نرم افزار FLAC۲D نموده و با استفاده از نتایج کشش مهار در یک پروژه گودبرداری راست آزمایی شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که ظرفیت باربری نهایی مهاری محاسبه شده از مدل عددی اختلاف قابل قبولی با رابطه پیشنهادی محققین دارد. همچنین اختلاف تغییرمکان حاصل از شبیه سازی عددی و نتایج کشش مهار در اجرا نیز ناچیز بوده و از این شیوه در مدلسازی های عددی گودبرداری با سیستم مهاری در محیط های خاکی با دقت بالا می توان بهره جست.

---

رنگ‌دهنده‌های غذایی با هدف جبران افت رنگ در حین فرآیند و افزایش بازارپسندی محصولات غذایی استفاده می‌شوند. رنگدانه‌های طبیعی به واسطه ایمنی بالا و دارابودن ویژگی‌های عملکردی متفاوت از ارزش قابل توجهی برخوردار هستند. از جمله رنگدانه‌های مورد بررسی می‌توان به رنگ زرد کورکومین اشاره کرد. این ترکیب از ریزوم گیاه زردچوبه (.Curcuma longa L) به دست می‌آید. در این پژوهش بهینه‌سازی شرایط استخراج کورکومین با حلال به روش خیساندن انجام شد و از روش رویه سطح پاسخ و طرح مرکب مرکزی به منظور بررسی تاثیر نسبت حلال به ماده جامد ( ۲ و ۷۵/۱، ۵/۱ )، نسبت استن به اتانول ( ۱۰۰ و ۵۰ ، ۰ ) و زمان ( ۴۸ و ۳۶، ۲۴ ساعت) بر راندمان کورکومین استخراج شده از ریزوم زردچوبه و بهینه‌سازی عملیاتی فرآیند استخراج کورکومین بهره گرفته شد. براساس نتایج به دست آمده در این تحقیق، نسبت حلال به ماده جامد، نسبت حلال‌ها به یکدیگر و زمان به ترتیب موثرترین فاکتورها بر استخراج کورکومین هستند. براساس آزمایش‌های انجام شده، شرایط بهینه استخراج کورکومین جهت دستیابی به بیشترین راندمان (۸۲/۳ میلی گرم بر لیتر) شامل نسبت حلال به ماده جامد (۲)، نسبت استن (۱۰۰ درصد) و زمان ۴۸ ساعت تعیین گردید.

---

امروزه آگاهی مصرف کنندگان از خطرات ناشی از مصرف رنگ‌های سنتزی، منجر به افزایش روزافزون تقاضا برای رنگ های طبیعی در صنایع مختلف غذایی شده است. هدف این پژوهش بررسی تاثیرات ضد‌میکروبی بیکسین در برابر میکروارگانیسم‌های استافیلوکوکوس اورئوس، اشرشیا کولی و لیستریا اینوکوا به روش تعیین قطر هاله بازدارنده و اندازه‌گیری میزان MIC و MBC آن بود. سپس سطوح مختلف بیکسین (۱۴/۰، ۲۸/۰ و ۴۲/۰ درصد) به عنوان یک ترکیب رنگی طبیعی و سلامتی زا در فرمولاسیون دراژه اسنک حجیم استفاده شده وتاثیر آن بر ویژگی‌های رنگی (L*,a*,b*)، حسی (رنگ، بو و طعم ، بافت و احساس دهانی، شکل ظاهری و پذیرش کلی) و میکروبی (شمارش کلی، کپک و مخمر، انتروباکتریاسه، اشرشیا کلی) فراورده در مقایسه با نمونه شاهد ارزیابی گردید. بر اساس نتایج بدست آمده، با افزایش غلظت بیکسین، نمونه ها حاوی مقادیر a* بالاتر (قرمزی بیشتر) و مقادیر L* و b* کمتر (زردی و روشنایی کمتر) بودند. برای ویژگی های حسی شامل بافت، شکل ظاهری و پذیرش کلی داوران تفاوتی بین نمونه های حاوی غلظت های مختلف بیکسین قائل نشدند. در مجموع ویژگی های حسی، داوران نمونه های حاوی ۴۲/۰% بیکسین را در مقایسه با سایر نمونه ها مطلوب تر ارزیابی نمودند. کاربرد بیکسین در اسنک حجیم سبب کاهش معنی دار بار میکروبی کل در نمونه ها گردید. همچنین رشد کپک و مخمر در نمونه های حاوی بیکسین مشاهده نشد.

---

ریزشمع، یک شمع جایگزینی حفاری و تزریق‌شده با قطر کمتر از ۳۰۰ میلی‌متر است که عموماً مسلح بوده و برای اجرای آن ابتدا چاه شمع حفاری شده و مسلح‌کننده در داخل آن قرار می‌گیرد و سپس ملات به داخل چاه تزریق می‌شود. از این تکنولوژی برای بهبود ظرفیت باربری پی‌های موجود نیز استفاده می شود. تحقیق حاضر به بررسی میزان تاثیر ریزشمع در بهبود ظرفیت باربری پی تحت اثر بارگذاری استاتیکی قائم می‌پردازد. تعدادی آزمایش بارگذاری بر روی مدل آزمایشگاهی کوچک‌مقیاس از پی مسلح شده با ریزشمع که بر روی ماسه شل قرار گرفته انجام گردید. برای مسلح نمودن پی صلب دایره‌ای با قطر ۱۰ سانتی‌متر، از ریزشمع‌های فولادی آج‌دار به قطر ۶ میلی‌متر و طول ۲۰ سانتی‌متر استفاده شد. با تغییر زاویه نصب و تعداد ریزشمع‌ها، تاثیر نحوه چیدمان ریزشمع‌ها بر رفتار ژئوتکنیکی پی مطالعه شد. برای سنجش کمّی میزان افزایش ظرفیت باربری پی مسلح شده با ریزشمع، ضریب شبکه‌ای(R) تعریف می‌شود که عبارتست از نسبت ظرفیت باربری پی مسلح شده با ریزشمع به مجموع ظرفیت باربری پی و ریزشمع‌ها به صورت مجزا. نتایج آزمایش-ها نشان می‌دهد که مقدار ضریب شبکه‌ای با افزایش تعداد ریزشمع‌ها بالا می‌رود. همچنین در صورت کاربرد ۶ یا ۸ ریزشمع، با افزایش زاویه نصب ریزشمع نسبت به امتداد قائم، از مقدار R کاسته می‌شود. در حالت استفاده از تعداد زیادی ریزشمع‌های دارای زاویه نصب کوچک ، ظرفیت باربری به مقدار قابل توجهی افزایش می‌یابد. مقدار ضریب شبکه‌ای در صورت کاربرد ۸ ریزشمع با زاویه نصب ۱۵ درجه، برابر ۹۹۷/۱ می‌باشد.

---

کلروفیلین مس، رنگدانه ای محلول در آب است و کاربرد گسترده ای در نوشیدنی ها دارد. هدف از این مطالعه، مقایسه استخراج تک و دو مرحله ای کلروفیل جهت دستیابی به بیشترین بازدهی، بهینه سازی تولید کمپلکس کلروفیل مس و درنهایت، بررسی پایداری کلروفیلین مس در نوشیدنی نعناع در دماهای محیط و تسریع شده طی زمان بود. ابتدا کلروفیل از چمن طی یک و دو مرحله استخراج شد و شرایط بهینه تعیین گردید. برای دستیابی به شرایط بهینه تولید کلروفیل مس، تاثیر مستقل متغیرهای غلظت مس (۰-۲۰۰ % وزنی/وزنی مس نسبت به کلروفیل)، pH (۳-۹)، دما (۴۰-۱۰۰ درجه سانتیگراد) و زمان (۱۵-۱۸۰ دقیقه) بر شاخص سبزی (a*) بهینه سازی شدند. پس از صابونی کردن کلروفیل مس تولیدی در شرایط بهینه، کلروفیلین مس محلول در آب تولید شد. درنهایت، نوشیدنی نعناع حاوی کلروفیلین مس تولید شد و پایداری رنگ آن در هر دو شرایط نور/تاریکی و دماهای محیط و تسریع شده (۴۲ درجه سانتیگراد) طی زمان بررسی شد. نتایج حاکی از آن بود که بیشترین بازده استخراج طی دو مرحله با نسبت حلال به ماده جامد ۱:۱۰ (میلی لیتر بر گرم ماده خشک) حاصل شد (۵۹۰ میلی گرم به ازای ۱۰۰ گرم ماده خشک). بیشترین شاخص سبزی در غلظت ۱۰۰% مس، در دمای ۸۰ درجه سانتیگراد و طی زمان ۶۰ دقیقه حاصل شد. نوشیدنی نعناع حاوی کلروفیلین مس تولیدی طی زمان و در هر دو شرایط نور/تاریکی و دماهای محیط و تسریع شده، پایداری خوبی را نشان داد اگرچه در نمونه حاوی رنگدانه تجاری، رسوب رنگ مشاهده شد.
 

---

عناب گیاه بسیار ارزشمندی است که بخش‌های مختلف آن امروزه در اکثر نقاط جهان به دلیل ویژگی‌های درمانی و تغذیه‌ای مورداستفاده قرار می‌گیرد. روش‌های مختلف نگهداری میوه این گیاه ارزشمند و فراسودمند موردبررسی قرارگرفته است. هدف از انجام این پژوهش استخراج عصاره، تعیین میزان ترکیبات فنولی و تهیه پودر عناب با ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی مناسب بوده است. در فاز اول عناب باهدف حداکثر میزان عصاره استخراج‌شده، بازده استخراج و ترکیبات فنولی استخراج شد. در فاز دوم عصاره استخراج‌شده در سه دما (۱۵۰، ۱۷۰ و ۱۹۰ درجه سانتی‌گراد) و سه نسبت عصاره عناب به مالتودکسترین (۸/۰، ۹/۰ و ۱) توسط خشک‌کن پاششی خشک گردید. پودر حاصل از نظر میزان رطوبت، فعالیت آب، اندازه ذرات، رنگ، حلالیت در آب، ترکیبات فنولی، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی، ارزیابی حسی و دمای گذار شیشه‌ای مورد ارزیابی قرار گرفت. اثر دما و نسبت عصاره استخراج‌شده عناب به مالتودکسترین بر ویژگی‌های پودر معنی‌دار بود. نقطه بهینه خشک‌کردن باهدف کمترین میزان رطوبت، فعالیت آب و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی و بیشترین رنگ، حلالیت، ترکیبات فنولی، ویژگی‌های حسی و دمای گذار شیشه‌ای تعیین گردید. نقطه بهینه خشک‌کردن دمای ۱۷۰ درجه سانتی‌گراد و نسبت عصاره استخراج‌شده عناب به مالتودکسترین ۹۱/۰ بود.
 

---

ساخت مدل های آزمایشگاهی یکی از پر کاربردترین روشهای پژوهشی در مهندسی ژئوتکنیک است. مدلهای آزمایشگاهی پدیده های ژئوتکنیکی را در مقیاسی کوچکتر شبیه سازی می کنند تا تاثیر پارامترهای مختلف بر روی آن بررسی شود. یکی از اصلی ترین پارامترهای خاک در مدلسازی تراکم نسبی خاک است. روش بارش ماسه یکی از روشهای مورد قبول برای ساخت نمونه های آزمایشگاهی و مدل های فیزیکی برای دستیابی به تراکم های نسبی معین در پژوهش های ژئوتکنیکی است. ساخت مدلهای خاکی با لایه های یکنواخت، تراکم نسبی مشخص و تکرارپذیر، یکی از اهداف روش بارش ماسه است. این پژوهش به معرفی یک دستگاه بارش پرده ای ماسه نیمه خودکار می پردازد که جهت ساخت مدلهای فیزیکی در آزمایشگاه مکانیک خاک دانشگاه فردوسی مشهد ساخته شده است. در این پژوهش نتایج حاصل از آزمایش های صورت گرفته بر روی دستگاه بارش توسط ماسه ۱۶۱ فیروزکوه ، تحلیل و بررسی شده است. تاثیر عوامل مختلف بر تراکم نسبی لایه های خاک مانند ارتفاع بارش، شدت بارش، ضخامت پرده بارش و سرعت حرکت پرده بارش در این دستگاه بارش مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج آزمایش ها نشان می دهند که با افزایش ارتفاع، کاهش ضخامت پرده بارش و افزایش سرعت حرکت پرده، تراکم نسبی ماسه افزایش می یابد. همچنین با بررسی آزمایش های مختلف، تکرارپذیری و یکنواختی بسیار مطلوبی جهت ساخت مدلهای فیزیکی در دامنه وسیعی از تراکم های نسبی ( بین ۳ تا ۹۳ درصد ) مشاهده شده است و پیشنهادهایی برای ساخت مدل های فیزیکی به این روش ارائه شده است.

---

چکیده در این پژوهش از نانوذرات لیپیدی جامد ( ( SLNو حامل‌های لیپیدی نانوساختار ( ( NLCبه منظور انکپسولاسیون کورکومین و رفع معضلات مربوط به کاربرد این ترکیب در حوزه صنایع غذایی استفاد گردید. تاثیر نسبت لیپیدها، نوع نانوحامل‌ (SLN و NLC) و بارگذاری کورکومین بر ویژگی‌های نانوحامل-های تولیدی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده به دلیل ساختار فیزیکی حجیم کورکومین و همچنین افزایش ویسکوزیته فاز پراکنده در حضور ماده‌ی مؤثره، بارگذاری کورکومین در نانوحامل‌ها باعث افزایش معنی‌دار در اندازه ذرات و شاخص بس‌پاشیدگی شد. نتایج آنالیز آماری نشان داد که نسبت لیپیدها، نوع نانوحامل‌ (SLN و NLC) و بارگذاری کورکومین تاثیر معنی‌داری بر اندازه‌ی ذرات دارند (p<۰/۰۵). نتایج حاصل از کالریمتری روبشی افتراقی نشان داد که کورکومین بدون هیچ گونه برهمکنشی با سایر اجزا در ساختار نانوحامل ها به دام افتاده است. بطور کلی با توجه به بررسی تأثیرات کمی و کیفی متغیرها، غلظت ۵% گلیسرول دی استئارات و ۲۵/۰ کورکومین به عنوان شرایط بهینه برای تولید لیپید نانوساختار و نانوذرات لیپیدی انتخاب شد.

---

---

در این پژوهش، تاثیر متغیرهای نوع حلال، نسبت دانه به حلال، دما و زمان استخراج بر بازده رنگی، خلوص رنگ و بازده بیکسین/ نوربیکسین دانه آناتو بود. طرح مرکب مرکزی با چهار فاکتور نوع حلال (استون، سود، سود-استون)، نسبت حلال به ماده جامد (۱:۱ تا ۱:۵ میلی لیتر بر گرم) و زمان (۲-۶ ساعت) و دمای استخراج (۲۵-۶۵ درجه سانتیگراد) در سه سطح (۱- ، ۰ و ۱) بررسی شد. نتایج حاکی از آن بود که مدل درجه دوم برای بازده رنگ آناتو معنی دار می باشد و ضریب تببین (R_۲) محاسبه شده برای آن ۹۱۵/۰ بود که بیانگر آن است که ۵/۹۱% تغییر در پاسخ ها توسط مدل برازش شده قابل تبیین است. همچنین دما و زمان استخراج تاثیر معنی داری بر بازده استخراج نشان نداد. بازده بیشینه تحت شرایط حلال هیدروکسید سدیم، دمای Cº ۴۱/۴۶، زمان ۰۵/۲ ساعت و نسبت حلال به ماده جامد ۵ به ۱، معادل ۳۱/۱۳% پیش بینی گردید. مدل درجه دوم برای خلوص رنگ آناتو معنی دار بود و ضریب تبیین (R_۲) محاسبه شده برای آن ۸۴۸/۰ بود. با تغییر نوع حلال از استون به سود و افزایش نسبت حلال به ماده جامد، خلوص افزایش یافت. شاخص بازده بیکسین/ نوربیکسین نیز که در واقع وزن بیکسین/ نوربیکسین نسبت به دانه آناتو می باشد، به عنوان یک شاخص جامع تر تعیین و محاسبه شد. همچنین موثرترین عامل در تغییرات رنگ پودر آناتو، عامل نور تشخیص داده شد که درصورت حذف آن با استفاده از بسته بندی های مناسب می توان کیفیت پودر رنگ های استخراجی را تا حدود زیادی حفظ نمود. نتایج مشابهی در خصوص پایداری پودر رنگ آناتو در سیستم مدل غذایی پودر آب پنیر مشاهده شد.