---

اثر روش‌های مختلف استخراج (سوکسله، فراصوت، حلالی و پخت) بر بازدهی، کیفیت و ترکیب اسیدهای چرب روغن استخراج شده ازفراورده‌های جنبی کپور معمولی (سر و امعا و احشا) مقایسه شد. برای تعیین کیفیت روغن استخراجی، شاخص‌های پراکساید، تیوباربیتوریک اسید، اسیدهای چرب آزاد، مزدوج‌های دی‌ان و قهوه‌ای شدن غیرآنزیمی و همچنین ترکیب اسید چرب اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد روش‌های سوکسله و فراصوت بالاترین بازدهی را در مقایسه با سایر روش‌ها داشت. علاوه بر این، روش پخت با بازدهی ۲۲/۳ درصد دارای کمترین بازدهی نسبت به سایر روش‌ها بود (۰۵/۰p<). اندازه‌گیری شاخص‌های کیفی بیانگر بیشترین و کمترین مقادیر شاخص‌های پراکساید، تیوباربیتوریک اسید، اسیدهای چرب آزاد و قهوه‌ای شدن غیرآنزیمی به‌ترتیب در روغن استخراج شده به روش فراصوت و پخت بود (۰۵/۰p<).  بر این اساس، بیشترین و کمترین کیفیت روغن استخراجی به‌ترتیب متعلق به روش پخت و فراصوت بود. در روغن استخراج شده به روش‌های مختلف از فراورده‌های جنبی کپور معمولی، مقادیر بالایی از اسیدهای چرب تک غیراشباع وجود داشت. علاه بر این، روغن استخراجی به روش فراصوت دارای مقادیر بیشتری از دو اسید چرب DHA و EPA نسبت به سایر روش‌ها بود. 

---

چکیده
در بین منابع روغنی،کنجد با نام علمی Sesamum Indicum L.  قدیمی‌ترین دانه روغنی است که توسط انسان شناخته شده است. این دانه روغنی از ارزش غذایی و دارویی بسیار بالایی برخوردار است و یک منبع غنی از پروتئین و چربی مرغوب محسوب می‌گردد. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر زمان و فرکانس پیش تیمار اولتراسونیک جهت روغن کشی از کنجد به روش استخراج با حلال بر راندمان و ویژگی های فیزیکوشیمیایی روغن استحصالی می باشد. تجزیه و تحلیل آماری داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS  نسخه ۱۹ انجام شد. همچنین مقایسه میانگین داده‌ها براساس آزمون دانکن در سطح ۰۵/۰ درصد انجام پذیرفت. بر طبق نتایج این تحقیق، تیمار اولتراسونیک موجب کاهش معنی دار ضریب شکست (حداکثر ۵/۶ درصد)، اندیس اسیدی (حداکثر ۸/۳۶ درصد) و اندیس پراکسید (حداکثر ۷۲/۹ درصد) و افزایش معنی دار راندمان شده (حداکثر ۸۴/۵ درصد) اما اثر معنی داری بر دانسیته (۰۰۱/۰±۹۱۵/۰) نداشت. این تحقیق نشان داد پیش تیمار اولتراسونیک به مدت ۹۰ دقیقه با فرکانس ۱۳۰ کیلوهرتز بدون تغییر ساختار اسید چربی روغن، موجب افزایش راندمان روغن کشی می گردد.

---

در این پژوهش مدل‌سازی استخراج روغن بادام‌زمینی با پیش‌تیمار مایکروویو و با استفاده از سامانه استنتاج فازی-عصبی تطبیقی (انفیس) بررسی شد. بدین منظور زمان مایکروویو و سرعت دورانی پرس مارپیچی به‌عنوان ورودی و میزان راندمان استخراج روغن، دانسیته، رنگ، اسیدیته و پایداری اکسایشی روغن به‌عنوان خروجی در نظر گرفته شد. سه تابع عضویت گوسی، مثلثی و ذوزنقه‌ای با ۲-۲ و ۳-۳ تابع عضویت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تابع ذوزنقه‌ای با ۳ - ۳ تابع عضویت برای متغیر خروجی راندمان استخراج روغن به‌عنوان مدل بهینه انتخاب گردید. همچنین برای متغیر خروجی دانسیته، رنگ و پایداری اکسایشی تابع گوسی با ۳- ۳ تابع عضویت به‌عنوان مدل‌ بهینه انتخاب شد و در نهایت برای اسیدیته روغن مدل مثلثی با ۳-۳ تابع عضویت انتخاب گردید. از طرفی مشخص شد که با افزایش زمان مایکروویو میزان راندمان استخراج روغن و دانسیته افزایش یافت ولی میزان اسیدیته و رنگ روغن ابتدا کاهش و سپس افزایش یافت. افزایش سرعت دورانی پرس مارپیچی نیز منجر به کاهش راندمان استخراج روغن و دانسیته شد ولی میزان اسیدیته، رنگ و پایداری اکسایشی روغن را افزایش داد. در پایان می‌توان بیان داشت که میزان ضرایب همبستگی بالای بین نتایج آزمایشگاهی و خروجی‌های مدل بیانگر دقت قابل قبول و قابلیت استفاده از این مدل‌ها در کنترل فرایند‌ استخراج روغن بادام‌زمینی با پیش‌تیمار مایکروویو است.

---

هدف از این پژوهش بررسی تاثیر شرایط مختلف نگهداری میوه زیتون برداشت شده از مناطق مختلف استان اردبیل (پارس آباد و اصلان‌دوز) بر برخی از ویژگی‌های فیزیکو شیمیایی (مانند اسیدیته، رطوبت)، راندمان استخراج روغن و کیفیت روغن استحصالی بود. بدین منظور، میوه‌ها پس از برداشت در بسته‌های پلی اتیلن بسته بندی و در دماهای۲۰، ۵ و ۱۸- درجه سانتی گراد به مدت ۶۰ روز نگهداری شدند. سپس در طی مدت زمان نگهداری روغن نمونه‌های زیتون از لحاظ ویژگی‌های مختلف (مانند رطوبت، اسیدیته، اندیس پراکسید و مجموع اسیدهای چرب اشباع و غیر اشباع) مورد ارزیابی قرارگرفتند. نتایج مقایسه میانگین نمونه‌های مختلف روغن زیتون نشان داد که افزایش دما و مدت زمان نگهداری باعث افزایش راندمان استخراج روغن، اسیدیته و اندیس پراکسید شد، ولی میزان رطوبت کاهش پیدا کرد. بیشترین افزایش میزان اسیدیته در زیتون‌های نگهداری شده در دمای ۲۰ درجه سانتی‌گراد مشاهده شد. به طوری که در روز ۲۰ زمان نگهداری این میزان تا ۵/۲% افزایش پیدا کرد. در کل تیمار مربوط به روغن استخراجی از زیتون های منطقه پارس آباد که در دمای ۱۸- درجه سانتی‌گراد نگهداری شده بودند، دارای میزان رطوبت، اسیدیته و اندیس پراکسید پائین تر نسبت به سایر تیمارهای مورد بررسی بود. همچنین براساس نتایج حاصل از کروماتوگرافی گازی، بیشترین مجموع اسیدهای چرب غیر اشباع (شامل اسید پالمیتولئیک، اولئیک، لینولئیک و لینولنیک) و کمترین اسیدهای چرب اشباع(اسید پالمیتیک، استئاریک و آراشیدیک) که مربوط به روغن زیتون های منطقه پارس آباد نگهداری شده در دمای ۱۸- درجه سانتی‌گراد بود، به ترتیب ۳۵/۸۰ درصد و ۵۷/۱۹ درصد بودند.

---

در این تحقیق به منظور مدل‌سازی فرایند استخراج روغن از دان سیاه با استفاده از پیش‌تیمار ترکیبی ریزموج- میدان الکتریکی پالسی از ۳ سطح زمان ریزموج (۰، ۱۰۰ و ۲۰۰ ثانیه) و سه سطح شدت میدان الکتریکی (۰، ۵/۲ و ۵ kV/cm) استفاده گردید و بعد از اعمال این پیش‌تیمارها، روغن دانه‌ها با پرس مارپیچی و با سرعت‌های متفاوت (۱۱ تا ۵۷ دور در دقیقه) استخراج گردید و میزان کارایی فرایند استخراج روغن، دانسیته، رنگ، پایداری اکسیداتیو، ترکیبات فنولی و پروتئین کنجاله مورد بررسی قرار گرفت. جهت پیش‌بینی روند تغییرات از ابزارشبکه‌های عصبی مصنوعی استفاده شد. با بررسی شبکه‌های مختلف شبکه‌ی پس‌انتشار پیشخور با توپولوژی‌های ۳-۹-۶ با ضریب همبستگی بیشتر از ۹۹۵/۰ و میانگین مربعات خطای کمتر از ۰۰۱/۰ و با بکارگیری تابع فعال‌سازی لگاریتم سیگموئیدی، الگوی یادگیری جهنده و چرخه یادگیری ۱۰۰۰ به عنوان بهترین مدل‌ عصبی مشخص گردید. از طرفی نتایج نشان داد که افزایش زمان ریزموج و همچنین شدت میدان الکتریکی در ابتدا منجر به افزایش میزان کارایی فرایند استخراج روغن گردید ولی با افزایش بیشتر این دو پارامتر میزان کارایی فرایند استخراج روغن کاهش یافت. میزان اسیدیته روغن‌ها نیز با افزایش زمان ریزموج، شدت میدان الکتریکی و سرعت دورانی پرس مارپیچی افزایش یافت. یافته‌های حاصل از مدل‌های بهینه‌ی انتخاب شده نیز ارزیابی گردید و این مدل‌ها با ضرایب همبستگی بالا )بیش از ۹۱۸/۰( قادر به پیش‌بینی روند تغییرات نمونه‌های روغن تولیدی با پیش تیمار ریزموج- میدان الکتریکی پالسی بودند.
 

---

---