---

در این تحقیق، ابتدا ژلاتین با دو تیمار بازی و اسیدی شامل محلول سود ۱۹/۰ نرمال و اسید استیک ۱۲/۰ نرمال با نسبت پوست ماهی قزل‌آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) به محلول ۱ به ۷ و سپس تیمار حرارتی ۵۰ درجه سانتی گراد ساعت استخراج شد. سپس توسط آنزیم آلکالاز به مدت ۴ ساعت و با نسبت آنزیم به سوبسترای ۱ به ۱۰۰ هیدرولیز شده و درجه هیدرولیز در پایان ساعت چهارم اندازه‌گیری شد. فعالیت مهار رادیکال‌های آزاد DPPH،  ABTSو ارزیابی قدرت کاهندگی ژلاتین هیدرولیز شده بررسی شد. نتایج نشان داد درجه هیدرولیز پس از ۴ ساعت به میزان ۷/۴۶% مشاهده می‌شود. هم‌چنین بالاترین میزان مهار رادیکال‌های آزاد DPPH، ABTS و ارزیابی قدرت کاهندگی در غلظت ۱۰ میلی‌گرم بر میلی‌لیتر به ترتیب ۸/۳۹%، ۷/۵۰% و ۱۲۳/۰ به‌دست آمد. نتایج نشان داد که پپتیدهای حاصل از ژلاتین پوست ماهی‌ قزل‌آلای رنگین‌کمان می‌تواند به عنوان یک ضداکسیدان طبیعی در نظر گرفته شود. 

---

 پروتئین هیدرولیزشده کیلکای­معمولی با استفاده از آنزیم آلکالاز (با نسبت ۱:۱۰۰) در دمای ۵۵ درجه سانتی­گراد وpH  ۵/۸ در مدت ۴ ساعت تهیه شد و درجه هیدرولیز و فعالیت ضداکسیدانی آن ارزیابی گردید. نتایج درجه هیدرولیز اندازه­گیری شده در فواصل زمانی ۱، ۲، ۳ و ۴ ساعت بیانگر افزایش درجه هیدرولیز با افزایش زمان بود. هم­چنین، ارزیابی فعالیت ضداکسیدانی FPH به‌وسیله آزمون‌های DPPH، ABTS و قدرت کاهندگی در ۳ غلظت ۱، ۲ و ۵ میلی­گرم در میلی­لیتر، بیانگر بالاترین خاصیت مهارکنندگی در غلظت ۵ میلی­گرم به ترتیب شامل۴/۷۴%، ۳/۷۲% و ۸/۱ جذب در ۷۰۰ نانومتر برای آزمون­های DPPH، ABTS و آزمون قدرت کاهندگی بوده است. بطور کلی، یافته­های این تحقیق پتانسیل کیلکا ماهیان را به عنوان منبعی از ضداکسیدان­های طبیعی برای کاربردهای غذایی مورد تاکید قرار می­دهد.

---

اکسیداسیون چربی یکی از فرایندهای اصلی در کاهش کیفیت و ارزش تغذیه‌ای انواع مواد غذایی محسوب می‌شود. هدف از انجام این تحقیق تعیین فعالیت ضداکسیدانی پپتید حاصل از هیدرولیز پروتئین ایزوله عضله کیلکای معمولی (Clupeonella cultriventris caspia) بود که با استفاده از آنزیم تریپسین موجود در عصاره استخراج شده ضمائم پیلوریک ماهی کیلکای معمولی تولید شد. بررسی نشان داد دما و pH بهینه فعالیت آنزیم تریپسین برای هیدرولیز سوبسترای) BAPNA   Nα–benzoyl-DL-argenine-ρ-nitroanilide-HCL ( به‌ترتیب۶۰ درجه سانتی‌گراد و۰/۸ بود. فعالیت ضداکسیدانی پپتید حاصل از هیدرولیز پروتئین ایزوله نیز نشان داد که با افزایش درجه هیدرولیز از ۲۰ تا ۴۰ درصد، میزان فعالیت بازدارندگی رادیکال DPPH و ABTS و همچنین قدرت ضداکسیدانی بازدارندگی آهن (FRAP) به‌طور معنا‌داری افزایش یافت (۰۵/۰>p). نتایج پیشنهاد می‌کند آنزیم تریپسین موجود در عصاره مستخرج شده ضمائم پیلوریک ماهی کیلکای معمولی می‌تواند ابزار مناسبی برای تولید پپتید از پروتئین ایزوله این گونه با فعالیت ضداکسیدانی محسوب شود و جایگزین مناسبی برای آنزیم‌های تجاری مورد استفاده در تولید پروتئین هیدرولیز شده مانند آنزیم میکروبی باشد. 

---

پوست مرکبات یک منبع آنتی‌اکسیدانی طبیعی است و به کار بردن عصاره‌های طبیعی آن برای بهبود کیفیت ماهی در حال افزایش است. تاثیر عصاره پوست پرتقال بر خصوصیات شیمیایی و حسی فیله فیل ماهی هنگام نگهداری در یخچال (^C◦۱±۴) بررسی شد. در این مطالعه فیله‌های ماهی با محلول‌های آبی عصاره اتانولی پوست پرتقال( حجمی/حجمی ۵%)  یا ( ۵ میلی لیتر از عصاره در ۱۰۰ میلی لیتر حلال) ، عصاره پوست پرتقال(حجمی/حجمی ۶%) و عصاره پوست پرتقال(حجمی/حجمی ۷%) به عنوان نگهدارنده‌های طبیعی به مدت ۳۰ دقیقه مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه‌های شاهد نیز به مدت۳۰ دقیقه در آب مقطر غوطه ور شدند. نمونه‌های شاهد و تیمار شده با عصاره اتانولی پوست پرتقال بسته‌بندی گردید و به مدت ۱۵ روز  نگهداری شدند. سپس نمونه‌ها در فواصل معین از نظر ویژگی‌‌های شیمیایی اندازه گیریpH، اسید چرب آزاد(FFA)، پراکسید(PV)، تیوباربیتوریک اسید(TBA)، مجموع بازهای نیتروژنی فرار(TVB-N) و ارزیابی حسی (بافت، رنگ، بو و پذیرش کلی) مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل نتایج آزمون‌های شیمیایی و ارزیابی حسی نشان دادند که عصاره پوست پرتقال سبب حفظ ویژگی‌های خوب کیفی و افزایش زمان ماندگاری نمونه‌های ماهی، در طول نگهداری در دمای یخچال می‌شود. عصاره پوست پرتقال ۷% و سپس عصاره پوست پرتقال ۶% و ۵% به طور معنی‌داری (۰۱/۰P<) سبب تأخیر اکسیداسیون و هیدرولیز چربی در نمونه‌های تیمار شده با عصاره شدند.  

---

در این تحقیق، در ابتدا ماهی پنجزاری باله نارنجی (Leiognathus bindus) توسط آنزیم آلکالاز با نسبت آنزیم به سوبسترای ۱۰۰:۱ به مدت ۳۰۰ دقیقه هیدرولیز و درجه هیدرولیز طی ۵ ساعت اندازه‌گیری شد. هم‌چنین نمونه هیدرولیز شده در زمان ۲۴۰ دقیقه هیدرولیز توسط غشا‌های الترافیلتر با وزن‌های ۳، ۱۰ و ۳۰ کیلودالتون جداسازی شد و ۴ جزء پپتیدی به‌دست آمد. در ادامه، خاصیت ضد‌اکسیدانی (مهارکنندگی رادیکال‌های آزاد DPPH و ABTS) پروتئین هیدرولیز شده در زمان‌های مختلف هیدرولیز و هم‌چنین فراکسیون­های پپتیدی اندازه‌گیری شد. درجه هیدرولیز در زمان ۲۴۰ دقیقه پس از هیدرولیز بالاترین میزان را به خود اختصاص داد (۱۱/۲± ۴۳/۵۵%). پروتئین هیدرولیز شده ماهی دارای مقدار بالایی از اسیدهای آمینه آب‌گریز بود (۶/۵۰%) که عامل ایجاد خاصیت ضداکسیدانی می‌باشند. نتایج مهار رادیکال DPPH نیز نشان داد که بالاترین میزان مهار‌کنندگی در زمان ۲۴۰ دقیقه هیدرولیز مشاهده شد (۴۶/۱± ۵۹/۷۵%). هم‌چنین، جزء پپتیدی با وزن مولکولی ۱۰-۳ کیلودالتون دارای خاصیت مهارکنندگی بالاتری نسبت به سایر فراکسیون­ها بود (۹۶/۲± ۵۸/۸۰% در غلظت ۵ میلی‌گرم بر میلی‌لیتر). بر اساس میزان مهار رادیکال آزاد ABTS، بالاترین میزان مهار‌کنندگی در زمان ۲۴۰ دقیقه هیدرولیز با میزان ۶۳/۰± ۵۴/۵۰% گزارش شد. هم‌چنین در بین همه اجزای پپتیدی، جزء پپتیدی با وزن مولکولی ۱۰-۳ کیلودالتون به طور معنی‌داری دارای قدرت مهارکنندگی بالاتری نسبت به سایر اجزای پپتیدی بود (درصد مهار‌کنندگی ۴۴/۰± ۵۸/۸۴% در غلظت ۵ میلی‌گرم بر میلی‌لیتر). نتایج این بررسی نشان داد که پپتیدهای حاصل از هیدرولیز آنزیمی ماهی پنجزاری باله نارنجی می­تواند به عنوان یک ضداکسیدان طبیعی در فرمولاسیون غذاداروها مورد استفاده واقع گردد.

---

---

دوغ یکی از فرآورده های شیری پرمصرف و سلامتی بخش به­خصوص در داخل کشور محسوب می­شود که جایگزین خوبی برای نوشابه­ها در سبد غذایی جامعه است. گیاه جینکو،Ginkgo biloba، دارای خواص درمانی و تغذیه­ای فراوان است؛ لذا دوغ غنی شده با این گیاه نیز از اهمیت تغذیه ای برخوردار است. در این پژوهش، تأثیر افزودن عصاره گیاه جینکو در سطوح ۰، ۱، ۲، ۳ و ۴ g/L بر قابلیت زنده مانی باکتری های پروبیوتیک دوغ حاویg/L۲/۰ عصاره موسیر طی ۲۱ روز نگهداریدر دمای  C° ۴ مورد بررسی قرار گرفت. مطابق با این پژوهش، با افزایش درصد عصاره جینکو، اسیدیته، قابلیت زنده­مانی لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس LA-۵ و بیفیدوباکتریوم لاکتیس Bb-۱۲ و فعالیت ضد اکسیدانی افزایش یافت (۰۵/۰p<)؛ و امتیاز ارزیابی حسی نمونه های دوغ به طور معنی داری کاهش پیدا کرد (۰۵/۰p<). نگهداری نمونه ها در طول ۲۱ روز سبب کاهش معنی­دار جمعیت لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس LA-۵ و بیفیدوباکتریوم لاکتیس Bb-۱۲، فعالیت ضد اکسیدانی و مقبولیت از نظر بو، طعم و رنگ شد (۰۵/۰p<). به طور کلی، نمونه دوغ پروبیوتیک حاوی g/L۲ عصاره جینکو به عنوان بهترین نمونه انتخاب گردید که می تواند به عنوان یک محصول سلامتی بخش در صنعت لبنیات تولید شود.

---

سابقه و هدف: در سال های اخیر به استفاده از مواد طبیعی نظیر اسانس ها و عصاره ها به جای نگهدارنده های شیمیایی در صنعت غذا تاکید شده است. پوست سبز گردو از ضایعات کشاورزی است که به دلیل داشتن ترکیبات فنولی، می تواند به عنوان یک ترکیب طبیعی با خواص بیولوژیک مطرح باشد و باعث کاهش بسیاری از بیماری های لاعلاج و جلوگیری از فعالیت اکسایش لیپیدها گردیده و به عنوان عوامل ضدمیکروبی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. در این پژوهش، محتوای ترکیبات فنولی، ویژگی­های آنتی­اکسیدانی، ضدباکتریایی عصاره متانولی پوست سبز گردو مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روش ها: عصاره­گیری به دو روش خیساندن و سوکسله در حلال متانول۶۰ و ۸۰ درصد انجام شد. میزان ترکیبات فنولی عصاره به روش اسپکتروفتومتری تعیین گردید. فعالیت ضد رادیکالی عصاره با آزمون مهار رادیکالهای DPPH بررسی شد. فعالیت ضدباکتریایی عصاره به روش انتشار دیسکی علیه باکتری های سالمونلا تایفی موریوم، شیگلا دیسانتری و لیستریا مونوسیتوژنز مورد بررسی قرار گرفت. داده­های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون دانکن تجزیه و تحلیل شدند.
یافته ها: میزان فنل کل برای روش خیساندن و سوکسله به ترتیب ۱۷,۸۱ و ۸۹.۰۷ بر حسب معادل اسید گالیک بر اساس میلی گرم بر گرم نمونه به دست آمد. میزان EC_۵۰ پوست سبز گردو ۰,۱۵ میلی گرم بر میلی لیتر به دست آمد. عصاره فعالیت ضدمیکروبی قابل ملاحظه­ای در مقابل تمامی باکتری های مورد بررسی نشان داد.  میزان MIC بین ۶۲۵/۰و ۲۵/۱ و MBC بین ۲/۱ و ۵/۲ میلی گرم بر میلی لیتر بود.
نتیجه گیری: نتایج به دست آمده در این پژوهش نشان داد که عصاره متانولی پوست سبزگردو به عنوان منبع غنی و بالقوه از ترکیبات زیست فعال با خاصیت آنتی­اکسیدانی و ضد میکروبی قابل استفاده در صنعت غذا و دارو در جهت حفظ سلامت انسان می­باشد.
 

---

یکی از مهمترین چالش‌های مرتبط با فرآورده‌های گوشتی تازه (به‌ویژه جگر سیاه گوسفندی)، عمر نگهداری کوتاه محصول است. بدین منظور از ترکیبات نگهدارندۀ سنتزی برای گسترش ماندگاری آن‌ها استفاده می‌شود که اثرات جانبی متعددی بر سلامت انسان دارند. در این پژوهش تأثیر بکارگیری پوشش خوراکی حاوی ترکیبات فنولیک پوست انار در‌هم‌تنیده شده در ساختار هیدروژل آلوئه‌ورا جهت گسترش ماندگاری جگر سیاه گوسفندی مورد مطالعه قرار گرفت. خواص فیزیکوشیمیایی (pH، شاخص پراکسید، نیتروژن فرار کل، شاخص اسید تیوباربیتوریک و پارامترهای رنگی L^*a^*b^*) و حسی (رایحه، رنگ، بافت و پذیرش کلی) فرآورده در روز‌های نگهداری ۱، ۳ و ۷ روز و در درجه‌ حرارت نگهداری ^oC۴+ ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که کمترین میزان تشکیل مونوهیدروپراکسیدها در نمونه‌های آزمایشی پوشش‌دهی شده با ژل آلوئه‌ورا حاوی ترکیبات فنولیک پوست انار مشاهده شد که متناظر با کمترین میزان بازهای ازتۀ فرار بود. به‌طورکلی، با توجه به نتایج ارزیابی حسی و آزمون‌های کیفی صورت گرفته، بکارگیری پوشش خوراکی ژل آلوئه‌ورا حاوی ترکیبات زیست‌فعال پوست انار جهت گسترش ماندگاری جگر سیاه گوسفندی پیشنهاد می‌شود.