---

پوست مرکبات یک منبع آنتی‌اکسیدانی طبیعی است و به کار بردن عصاره‌های طبیعی آن برای بهبود کیفیت ماهی در حال افزایش است. تاثیر عصاره پوست پرتقال بر خصوصیات شیمیایی و حسی فیله فیل ماهی هنگام نگهداری در یخچال (^C◦۱±۴) بررسی شد. در این مطالعه فیله‌های ماهی با محلول‌های آبی عصاره اتانولی پوست پرتقال( حجمی/حجمی ۵%)  یا ( ۵ میلی لیتر از عصاره در ۱۰۰ میلی لیتر حلال) ، عصاره پوست پرتقال(حجمی/حجمی ۶%) و عصاره پوست پرتقال(حجمی/حجمی ۷%) به عنوان نگهدارنده‌های طبیعی به مدت ۳۰ دقیقه مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه‌های شاهد نیز به مدت۳۰ دقیقه در آب مقطر غوطه ور شدند. نمونه‌های شاهد و تیمار شده با عصاره اتانولی پوست پرتقال بسته‌بندی گردید و به مدت ۱۵ روز  نگهداری شدند. سپس نمونه‌ها در فواصل معین از نظر ویژگی‌‌های شیمیایی اندازه گیریpH، اسید چرب آزاد(FFA)، پراکسید(PV)، تیوباربیتوریک اسید(TBA)، مجموع بازهای نیتروژنی فرار(TVB-N) و ارزیابی حسی (بافت، رنگ، بو و پذیرش کلی) مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل نتایج آزمون‌های شیمیایی و ارزیابی حسی نشان دادند که عصاره پوست پرتقال سبب حفظ ویژگی‌های خوب کیفی و افزایش زمان ماندگاری نمونه‌های ماهی، در طول نگهداری در دمای یخچال می‌شود. عصاره پوست پرتقال ۷% و سپس عصاره پوست پرتقال ۶% و ۵% به طور معنی‌داری (۰۱/۰P<) سبب تأخیر اکسیداسیون و هیدرولیز چربی در نمونه‌های تیمار شده با عصاره شدند.  

---

امروزه، استفاده از بسته بندی های فعال حاوی ترکیبات ضدمیکروبی طبیعی مانند اسانس ها و عصاره های گیاهی جهت افزایش مدت زمان نگهداری مواد غذایی، افزایش یافته است. هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر پوشش ژلاتین حاوی عصاره پوست پرتقال بر افزایش ماندگاری گوشت ماهی قزل آلای رنگین کمان می باشد. پوشش ژلاتین ۴ % به همراه سطوح مختلف عصاره پوست پرتقال (۲% و۴ %) تهیه شدند. پس از تهیه قطعات گوشت ماهی قزل آلای رنگین کمان، تمامی قطعات پوشش دهی شدند و از بابت خصوصیات شیمیایی (pH، TVB-N، TBARS)، میکروبی ( باکتری­های مزوفیل هوازی و سرماگراها ) و خواص حسی ( بو، رنگ، بافت و پذیرش کلی) به مدت ۱۶ روز در دمای ۴ درجه سانتی گراد با فاصله زمانی ۴ روزه (۰، ۴، ۸، ۱۲ و ۱۶) ارزیابی شدند. نتایج حاصل از بررسی اثر ضد میکروبی نشان داد کهدر نمونه­های پوشش داده شده با سطوح ۲ % و ۴ % عصاره پوست پرتقال، میانگین شمارش باکتری­های مزوفیل هوازی و سرماگراها بطور معنی داری کمتر از نمونه شاهد و ژلاتین به تنهایی بود (۰,۰۵ > p).  نتایج بررسی خصوصیات شیمیایی نمونه­ها نشان داد، pH، TVB-N و TBARS در طول دوره روند افزایشی داشتند ولی این افزایش در نمونه­های پوشش داده شده با سطوح مختلف عصاره پوست پرتقال با سرعت کمتری صورت گرفت. در ارزیابی خصوصیات ارگانولپتیکی، در ابتدای دوره، تمامی نمونه­ها بالاترین حد پذیرش را داشتند و با گذر زمان و ظهور نشانه­های فساد، از امتیازات کاسته شد، خصوصاً در نمونه شاهد که فاقد هرگونه پوششی بود، علایم فساد زودتر بروز کرد و امتیاز کمتری را به خود اختصاص داد. بطور کلی، نتایج نشان داد پوشش ژلاتین به همراه سطوح مختلف عصاره پوست پرتقال، تأثیر مثبتی در افزایش مدت زمان نگهداری گوشت ماهی دارد و می­توان از این ترکیبات بصورت توام جهت افزایش ماندگاری مواد غذایی پروتیینی استفاده کرد.
 

---

خرما از نظر تغذیه‌ای بسیار غنی بوده و از لحاظ تجاری و صادرات نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. لذا راهکارهای مختلف در جهت افزایش ماندگاری این محصول اتخاذ شده که می‌تواند آن را در گستره زمانی وسیع‌تر در اختیار مصرف‌کننده‌ها قرار دهد. از این‌رو هدف مطالعه حاضر استفاده از پوشش خوراکی مبتنی بر کیتوزان-ژلاتین حاوی عصاره طبیعی پوست پرتقال بر روی خرما کبکاب ذخیره شده در دو دمای ۴ و ۲۵ درجه سانتی‌گراد به مدت ۹۰ روز است. سپس با آزمون‌های فیزیکوشیمیایی (افت وزن ،pH، اسیدیته، رطوبت، قند احیاء، مواد جامد محلول و سفتی بافت) و حسی (پذیرش کلی)، وضعیت تیمارها طی مدت نگهداری بررسی گردید. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته کمترین تغییرات افت وزن در هر دو دمای مورد بررسی (۴ و ۲۵ درجه‌سانتی‌گراد) در نمونه تیمار شده با پوشش خوراکی کیتوزان-ژلاتین حاوی عصاره پوست پرتقال در روز ۹۰ نگهداری بود. نتایج نشان داد که با افزایش زمان و دمای نگهداری، میزان pH و رطوبت کاهش و میزان اسیدیته، مواد جامد محلول، قند احیاء و سفتی بافت افزایش معنی‌داری  داشتند (۰۵/۰p<). همچنین با افزایش زمان و دمای نگهداری روند کاهشی در ویژگی‌های حسی وجود داشت و نمونه‌های تیمار شده با پوشش خوراکی بر پایه کیتوزان-ژلاتین حاوی mg/ml ۴ و ۱۰ عصاره پوست پرتقال دارای بالاترین مطلوبیت در ویژگی‌های حسی خرما کبکاب بودند. بر اساس نتایج بررسی‌ها می‌توان پوشش خوراکی کیتوزان-ژلاتین حاوی عصاره پوست پرتقال را به عنوان بهترین فرمولاسیون در جهت افزایش ماندگاری خرما کبکاب تا ۹۰ روز معرفی نمود.