---

آزمایشی در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی متعادل به روش فاکتور‏یل (۴×۴) با ۴ سطح پروتئین (۳۵، ۴۰، ۴۵ و ۵۰ درصد) هر یک با ۴ سطح کربو‏هیدرات به چربی (۱/۷، ۱/۴، ۱/۱ و ۰/۸) به مدت ۱۰۸ روز بر رشد و ترکیب شیمیایی لاشه فیل­ماهی جوان (۴/۳۳±۸۹۱/۹ گرم) انجام شد. در پایان دوره آزمایش اختلاف معناداری در شاخصهای رشد (متوسط وزن و ضریب رشد ویژه) ماهیان تغذیه شده با جیره­های حاوی ۳۵، ۴۰ و ۴۵ درصد پروتئین مشاهده نشد (۰/۰۵<P). در سطوح یکسان پروتئین با کاهش نسبت کربوهیدرات به چربی از ۱/۷ به ۱/۱ کارایی رشد (وزن نهایی و ضریب رشد ویژه) و راندمان غذا دارای اختلاف معنادار آماری نبودند (۰/۰۵<P). بیشترین پروتئین لاشه در ماهیان‏ تغذیه شده از تیمار‏های حاوی نسبت کربوهیدرات به چربی ۰/۸ و ۱/۴ مشاهده شد (۰/۰۵>P). همچنین بالاترین چربی لاشه در ماهیان تغذیه شده از نسبت کربوهیدرات به چربی ۰/۸ مشاهده گردید (۰/۰۵>P). مقایسه تیمارهای ۱/۴ و ۱/۱ نشان داد ماهیان تغذیه شده از تیمار ۱/۴ از مقادیر بالاتر NPU  (درصد پروتئین خالص جذب شده) نسبت به ماهیان تغذیه شده از تیمار ۱/۱ برخوردار بودند (۰/۰۵>P). براساس نتایج حاصل می­توان اذعان کرد که جیره غذایی حاوی ۳۵% پروتئین، ۲۶% کربوهیدرات و ۱۸% چربی با نسبت کربوهیدرات به چربی ۱/۴ جهت دستیابی به حداکثر رشد، در تغذیه فیل­ماهی ۸۹۱ تا ۲۰۰۰ گرم نسبت به سایر تیمارها مطلوب تر می­باشد.

---

تأثیر پروبیوتیکی مخمرهای Saccharomyces cerevisiae و Aspergillus niger بر کارایی تغذیه، ترکیب شیمیایی لاشه، نرخ ترشح آمونیاک، آنزیم‎های سرم خون و میکروبیوتای روده فیل ماهی جوان  در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با ۴ تیمار و ۳ تکرار شامل جیره‎های غذایی حاوی ۱۰^۶×۲، ۱۰^۶×۴ و ۱۰^۶×۶ (سلول در گرم غذا) و شاهد (جیره پایه بدون پروبیوتیک) بررسی شد. ماهی با میانگین وزنی  ۸۱/۲±۸/۳۱ گرم به‌صورت تصادفی در ۱۲ حوضچه فایبرگلاس با تراکم ۳۰ قطعه در هر تانک توزیع و  به‌مدت ۸ هفته با جیره‎های آزمایشی تغذیه شدند. نتایج نشان داد که جیره‎ غذایی حاوی ۱۰^۶×۶ پروبیوتیک، بر ضریب تبدیل غذایی و دیگر شاخص‎های تغذیه‎ای اثرات مثبت و معنا‎داری نسبت به گروه شاهد داشت (۰۵/۰>p). همچنین بهبود معنا‎داری در میزان فعالیت آنزیم‎های سرم خون و نرخ ترشح آمونیاک در تیمارهای آزمایشی حاوی سطوح مختلف پروبیوتیک در مقایسه با گروه شاهد مشاهده شد (۰۵/۰>p). بررسی تراکم کل قارچ‎ها و لاکتوباسیلوس‎های روده نیز مؤید افزایش معنا‎دار سطوح این زیست‎یار‎ها در تیمارهای آزمایشی بود (۰۵/۰>p). این مطالعه نشان می‎دهد که استفاده از پروبیوتیک‎های قارچی می‎تواند دارای اثرهای مثبتی بر کارایی تغذیه و آنزیم‎های سرم خون فیل ماهی جوان باشد.

---

تاثیر پریبیوتیک گروبیوتیک در چهار سطح (۰، ۵/۰، ۱، ۲ درصد جیره) روی برخی شاخص های رشد، هماتولوژیک، بیوشیمیایی و ایمنی فیل‌ماهی (Huso huso) جوان با میانگین وزنی ۸/۵±۸۲/۴۰گرم و در حوضچه های فایبرگلاس با تراکم ۲۰ عدد ماهی در هر حوضچه در ۳ تکرار بررسی شد. ‌ماهی به‌مدت ۵۶ روز با سطوح مورد نظر غذادهی شدند. در انتهای دوره، برخی شاخص های رشد محاسبه و خونگیری از ۳۶ عدد ماهی جهت سنجش شاخص های هماتولوژیک، بیوشیمیایی و ایمنی تیمارهای مختلف صورت گرفت. نتایج بیانگر تفاوت معنادار  (۰۵/۰p<) بین سطوح ۲% گروبیوتیک و تیمار شاهد در میزان شاخص های رشد، درصد نوتروفیل، میزان هماتوکریت، هموگلوبین و پروتئین تام سرم بود، ولی در سایر شاخص های هماتولوژیک و بیوشیمیایی ‌اختلاف معنی‌داری بین تیمارها مشاهده نشد  (۰۵/۰p<). بنابراین استفاده از این مکمل خوراکی، جهت بهبود رشد و تحریک سیستم ایمنی فیل‌ماهی توصیه می شود.

---

اهداف: هدف از این پژوهش ارزیابی اثرات سه نوع پر­بیوتیک تجاری ای­مکس، سلماناکس و اولترا (هر یک به میزان  ۵/۰، ۱، ۵/۱ گرم بر کیلوگرم در جیره مصرفی) بر معیارهای تغذیه و ترکیبات بیوشیمیایی خون فیل ماهی جوان بود.
مواد و روش­ها: تعداد ۹۰۰ ماهی با میانگین وزنی ۸۹/۰±۵/۲۱ گرم در ۹ تیمار (هر یک با ۳ تکرار) به­مدت ۶۰ روز تغذیه شدند. تیمار شاهد بدون افزودن مکمل بود. ماهیان در ۳ وعده به­میزان ۵ درصد وزن بدن غذادهی شدند. پایان دوره آزمایش، عملکرد رشد و تغذیه مورد سنجش قرار گرفت.
یافته­ها: وزن نهایی در تیمار اواترا ۵/۰ (۷۸/۲۱± ۰۰/۹۰ گرم) در مقایسه با تیمار شاهد (۶۰/۹± ۵۰/۳۷ گرم) به­طور معنی­داری بالاتر بود. بیشترین و کمترین میزان ضریب تبدیل غذایی بترتیب در تیمارهای شاهد و اولترا ۵/۰ بود. نتایج نشان داد که در تیمار پر­بیوتیکی (۵/۰ اولترا) بیشترین میزان نسبت کارایی پروتئین و چربی به­ترتیب (۷۷/۰±۱۹/۲ و ۶/۲±۳۷/۷) و کمترین آن در تیمار شاهد بدست آمد. بطور کلی بهترین تیمار در گروه سلماناکس (دوز ۵/۰)، در گروه ای­مکس (دوز ۵/۱) و در گروه اولترا (دوز ۵/۰) بودند. بعلاوه، بعد از تعیین دوز مناسب، ازماهیان در تیمارهای فوق الذکر خونگیری شد. براساس نتایج پارامترهای بیوشیمیای خون، میزان فعالیت AST، ALP و ALT تفاوت معنی­داری نداشت، بطوریکه بیشترین میزان آن در تیمار شاهد بدست آمد. مقدار پروتئین و کورتیزول در تیمارهای آزمایشی تفاوت معنی­داری نداشت.
نتیجه­گیری: نتایج تحقیق حاضر نشان داد که استفاده از پربیوتیک­ها در جیره غذایی فیل ماهی اثرات مثبت بر عملکرد تغذیه، آنزیم­های کبدی و پارامترهای بیوشیمیایی خون دارد.

---

پوست مرکبات یک منبع آنتی‌اکسیدانی طبیعی است و به کار بردن عصاره‌های طبیعی آن برای بهبود کیفیت ماهی در حال افزایش است. تاثیر عصاره پوست پرتقال بر خصوصیات شیمیایی و حسی فیله فیل ماهی هنگام نگهداری در یخچال (^C◦۱±۴) بررسی شد. در این مطالعه فیله‌های ماهی با محلول‌های آبی عصاره اتانولی پوست پرتقال( حجمی/حجمی ۵%)  یا ( ۵ میلی لیتر از عصاره در ۱۰۰ میلی لیتر حلال) ، عصاره پوست پرتقال(حجمی/حجمی ۶%) و عصاره پوست پرتقال(حجمی/حجمی ۷%) به عنوان نگهدارنده‌های طبیعی به مدت ۳۰ دقیقه مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه‌های شاهد نیز به مدت۳۰ دقیقه در آب مقطر غوطه ور شدند. نمونه‌های شاهد و تیمار شده با عصاره اتانولی پوست پرتقال بسته‌بندی گردید و به مدت ۱۵ روز  نگهداری شدند. سپس نمونه‌ها در فواصل معین از نظر ویژگی‌‌های شیمیایی اندازه گیریpH، اسید چرب آزاد(FFA)، پراکسید(PV)، تیوباربیتوریک اسید(TBA)، مجموع بازهای نیتروژنی فرار(TVB-N) و ارزیابی حسی (بافت، رنگ، بو و پذیرش کلی) مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل نتایج آزمون‌های شیمیایی و ارزیابی حسی نشان دادند که عصاره پوست پرتقال سبب حفظ ویژگی‌های خوب کیفی و افزایش زمان ماندگاری نمونه‌های ماهی، در طول نگهداری در دمای یخچال می‌شود. عصاره پوست پرتقال ۷% و سپس عصاره پوست پرتقال ۶% و ۵% به طور معنی‌داری (۰۱/۰P<) سبب تأخیر اکسیداسیون و هیدرولیز چربی در نمونه‌های تیمار شده با عصاره شدند.  

---

ژلاتین یکی از مواد پروتئینی کلوئیدی بوده که مصارف گسترده ای در صنایع غذایی، دارویی، پزشکی و نظامی دارد. سالانه مقادیر قابل ملاحظه‌ای از آن برای مصارف مختلف وارد کشور می‌گردد. از طرفی دریای خزر از بزرگترین منابع غنی از ماهیانی مانند فیل ماهی، کپور ، ماهی سفید و غیره بوده که مقادیر قابل توجهی از باقیمانده‌های آنها تحت عنوان ضایعات هدر می‌رود که می‌تواند منبع مناسبی برای استخراج ژلاتین باشد. در این مطالعه تأثیر روش‌های مختلف استخراج ژلاتین (I، II، III و IV) از پوست فیل ماهی مورد آزمون قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین نقطۀ ذوب، بازده استخراج و ویسکوزیته مطلق ژلاتین به ترتیب در روش‌های استخراج II، III و III مشاهده شد. همچنین نتایج نشان داد که ویسکوزیتۀ ژلاتین با افزایش غلظت هیدروکسید سدیم کاهش (روش‌های II و IV)، و با مقادیر کمتر آن (روش‌های I و III)، افزایش می‌یابد. همچنین با استفاده ار معادله آرنیوس تابعیت ویسکوزیتۀ ژلاتین با دما تعیین و انرژی فعال‌سازی بین ۳۱/۱۶ تا kJ/mol۶۶/۳۲ محاسبه شد. در نهایت با استفاده از مدل‌های نمایی و توانی ویسکوزیتۀ ژلاتین با بریکس برازش گردید. نتایج مدلسازی نشان داد که مدل نمایی از دقت بالاتری در پیش‌بینی ویسکوزیتۀ مطلق ژلاتین برخوردار بود.

---

ﻣﺎﻫﻰ ﻳﻜﻰ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻬﻢ و ﺑﺎ ارزش ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ، ﭼﺮﺑﻰ و اﻧﺮژی ﺑﻪ ﺷﻤﺎر می‌‌آﻳﺪ وﻟﻰ ﺑﺴﻴﺎر ﻓﺴﺎدﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻏﺬاﻫﺎی ﮔﻮﺷﺘﻰ سریع‌تر ﻓﺎﺳﺪ می‌شود. ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻰ تأثیر ﭘﻮﺷﺶ ﻛﻴﺘﻮزان ﺣﺎوی ﻋﺼﺎره‌ی ﺟﻠﺒﻚ Spirulina ﺑﺮ ﺣﻔﻆ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻓﻴﻠﻪ ﺗﺎزه ﻣﺎﻫﻰ Huso huso در زﻣﺎن ﻧﮕﻬﺪاری در ﻳﺨﭽﺎل اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. ﻓﻴﻠﻪ‌ﻫﺎی ﺗﺎزه ﻣﺎﻫﻰ ﺑﺎ ﻣﺤﻠﻮل ﻛﻴﺘﻮزان (١ درﺻﺪ) ﺣﺎوی ١ درﺻﺪ ﻋﺼﺎره ﺟﻠﺒﻚ، ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺪه و در ﻳﺨﭽﺎل ذﺧﻴﺮه ﺷﺪﻧﺪ. آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﻣﻴﻜﺮوﺑﻰ و ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻰ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎر ﻛﻞ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻰ و ﺑﺎﻛﺘﺮی‌ﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎدوﺳﺖ، pH، TBA و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ارزﻳﺎﺑﻰ ﺣﺴﻰ ﺑﻪ ﺻﻮرت دوره‌ای ﺑﺮای ﻫﻤﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ‌ﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ و ﺑﺮای عصاره‌ی ﺟﻠﺒﻚ DPPH اﻧﺪازه­ﮔﻴﺮی ﺷﺪ. ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ‌ﻫﺎی دارای ﭘﻮﺷﺶ ﺣﺎوی ﻋﺼﺎره‌ی ﺟﻠﺒﻚ، ﻣﻴﺰان ﺑﺎر ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻰ ﻛﻞ cfu/ml ۱۰^۶ ۵۶/۲ بود و در روز ﭘﻨﺞ ﻫﻨﻮز در داﻣﻨﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺮای ﻣﺼﺎرف اﻧﺴﺎﻧﻰ ﻗﺮار داﺷﺖ وﻟﻰ در نمونه‌های ﺷﺎﻫﺪ cfu/ml ۱۰^۷ ۸۱/۳ در روز ﭘﻨﺞ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻓﺮاﺗﺮ از ﺣﺪ ﻣﺠﺎز می‌ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺎﻛﺘﺮیﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎدوﺳﺖ ﺑﺮای ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻌﻨﻰ داری اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻴﻤﺎر دارای ﭘﻮﺷﺶ ﻛﻴﺘﻮزان ﺣﺎوی ﻋﺼﺎره داﺷﺖ و ﻣﻘﺎدﻳﺮ TBA در فیله‌های ﺷﺎﻫﺪ از ﺗﻴﻤﺎر اول ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻨﻰ­داری ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻮد در ﺻﻮرﺗﻰ ﻛﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ pH در ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺪه، اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻰ­دار ﻧﺪاﺷﺖ. اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻰ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻮﺷﺶ ﻛﻴﺘﻮزان ﺣﺎوی ﻋﺼﺎره ﺟﻠﺒﻚ می‌ﺗﻮان از رﺷﺪ ﺑﺎﻛﺘﺮیﻫﺎ در ﻓﻴﻠﻪﻫﺎی ﺗﺎزه ﻣﺎﻫﻰ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی ﻛﺮده و وﻳﮋﮔﻰﻫﺎی ﺣﺴﻰ آن ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎﻓﺖ، ﺑﻮ، رﻧﮓ و ﭘﺬﻳﺮش ﻛﻠﻰ را ﻧﻴﺰ ﺗﺎ ﺣﺪود زﻳﺎدی ﺣﻔﻆ ﻛﺮده و ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﻳﺶ دوره ﻧﮕﻬﺪاری ﻣﺎﻫﻰ در ﻳﺨﭽﺎل ﺷﺪ.
 

---

هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر پیش­تیمار مایکروویو بر درجه هیدرولیز و فعالیت آنتی اکسیدانی پروتئین هیدرولیز ­شده اندرونه  فیل ماهی (Huso huso) بود. بدین منظور، اندرونه ماهی با دو شرایط شامل بدون تیمار با مایکرویو و یا پس از ده دقیقه ­تیمار با مایکروویو (فرکانس ۲۴۵۰ هرتز و دمای ۹۰ درجه سانتی­گراد)، توسط آنزیم آلکالاز با غلظت ۲ درصد، دمای ۵۵ درجه سانتی­گراد و  pH۸ هیدرولیز گردید و سپس درجه هیدرولیز و فعالیت آنتی­اکسیدانی نمونه­های تولید شده مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج به­دست آمده، درجه هیدرولیز تیمار تحت مایکروویو نسبت به نمونه بدون ­تیمار به صورت معنا­داری بالاتر بود (۰۵/۰p<). همچنین نمونه تولید شده تحت تیمار با مایکروویو فعالیت آنتی­اکسیدانی (توانایی مهار رادیکال­های DPPH و ABTS و قدرت کاهندگی یون آهن) بالاتری نسبت به تیمار کنترل نشان داد (۰۵/۰p<). مقادیر IC_۵۰  این تیمار در مهار رادیکال­های DPPH و ABTS  به ترتیب ۲۵/۱ میلی­گرم بر میلی­لیتر و۶۳/۱ میلی­گرم بر میلی­لیتر بدست آمد که کمتر از تیمار کنترل بوده است (۰۵/۰p<). همچنین در هر دو نمونه با افزایش غلظت، فعالیت آنتی­اکسیدانی به صورت معنا­داری افزایش پیدا کرد (۰۵/۰p< ). در مجموع می­توان بیان نمود که پیش­تیمار مایکروویو به مدت ۱۰ دقیقه در دمای ۹۰ درجه سانتی­گراد اثر مطلوبی بر خصوصیات پروتئین هیدرولیز شده اندرونه فیل ماهی داشته که می­تواند بیانگر قابلت کاربرد این فن­آوری در فرآیند تولید پروتئین هیدرولیز شده ماهی باشد.