۲۸ نتیجه برای ماهیان
سحر بیوکانی، علی صفرپوراملشی، بهرام فلاحتکار،
دوره ۲، شماره ۱ - ( ۳-۱۳۹۲ )
چکیده
فون ماهیان رودخانه گاماسیاب در محدوده استان کرمانشاه در سه ایستگاه به مدت ۹ ماه بررسی شد. نمونه ها به کمک دستگاه الکتروشوکر و تور سالیک با چشمه ۱/۵ سانتی صید و سپس ۳۰ عامل زیست سنجی (۲۰ ویژگی اندازشی و ۱۰ ویژگی شمارشی) از هرگونه اندازه گیری و شمارش شد. در مجموع ۲۳ گونه و زیرگونه در ۱۴ جنس از ۵ خانواده کپورماهیان (Cyprinidae)، گربه ماهیان سیسوریده (Sisoridae)، سگ ماهیان جویباری (Balitoridae)، گربه ماهیان باگریده (Bagridae) و مارماهیان خاردار (Mastacembelidae) شناسایی گردید. از بین ماهیان صید شده، ۱۰ جنس (۷۱/۴ درصد) و ۱۸ گونه (۷۸/۳ درصد) متعلق به خانواده کپورماهیان (Cyprinidae)، ۱ جنس (۷/۱ درصد) و ۲ گونه (۸/۷ درصد) متعلق به خانواده سگ ماهیان جویباری (Balitoridae) بود و از هرکدام از ۳ خانواده دیگر فقط یک جنس (۷/۱ درصد) و یک گونه (۴/۳ درصد) شناسایی شد. کمترین ترکیب گونه ای (۹ گونه) در ایستگاه علیای رودخانه و بیشترین ترکیب گونه ای (۱۶گونه) در ایستگاه سفلی رودخانه مشاهده گردید. در بین ماهیان شناسایی شده تنها ۱ گونه (Pseudorasbora parva) غیربومی و بقیه گونه ها بومی ایران تشخیص داده شدند.
مرضیه عروجعلی، فاطمه پیکان حیرتی، نصرالله محبوبی صوفیانی، سالار درافشان،
دوره ۲، شماره ۲ - ( ۶-۱۳۹۲ )
چکیده
در یک آزمایش ۲۱ روزه، تاثیر غلظت های تحت کشنده کادمیوم بر برخی شاخصهای خونی ۶۰ قطعه بچه ماهی استرلیاد با میانگین وزنی ۹۵/۰ ± ۶۹/۴۱ گرم و طولی ۱۴/۰ ± ۹۸/۲۳ سانتی متر در ۴ گروه ۱۶، ۳۲ و ۶۴ µg/L وصفر (شاهد) با ۳ تکرار بررسی شد. شاخص های اولیه خونی شامل شمارش گلبول های قرمز و سفید، هماتوکریت، هموگلوبین، شاخص های ثانویه خونی شامل متوسط حجم گلبول قرمز(MCV) ، میانگین هموگلوبین هر گلبول قرمز (MCH) و میانگین غلظت هموگلوبین گلبول قرمز (MCHC)، شمارش افتراقی گلبول های سفید و نسبت گلبول سفید به گلبول قرمز در پایان دوره ارزیابی شد. از بین عوامل مورد بررسی، تنها دو شاخص هماتوکریت و هموگلوبین در گروه های g/Lµ۳۲ و ۶۴ در مقایسه با گروه شاهد به طور معناداری افزایش یافت (۰۵/۰<p). روند افزایش هموگلوبین با افزایش غلظت آلاینده محسوس بود (۰۵/۰<p). دیگر عوامل خون شناسی تفاوتی را در بین گروه های آزمایشی نشان نداد (۰۵/۰>p). افزیش معنادار دو شاخص هماتوکریت و هموگلوبین می تواند بیانگر ایجاد استرس و اثر مخرب کادمیوم بر بافت های خون ساز باشد که بررسی تاثیر درازمدت آلودگی کادمیوم را ضروری میسازد.
سید ایمان فاضل، غلامرضا داشاب، مهدی وفای واله،
دوره ۴، شماره ۴ - ( ۱۲-۱۳۹۴ )
چکیده
تنوع، ساختار ژنتیکی و میزان تفرق چهار سویه از ماهی زینتی بارب، Puntius tetrazona، شامل تایگر، رزی، آلبینو و گرین بارب با استفاده از نشانگرهای ریزماهوارهای بررسی شد. استخراج DNA از۱۶۰ قطعه ماهی (هر سویه ۴۰ قطعه) از بافت باله پشتی با استفاده از کیت دنا-زیست آسیا و پروتکل شرکت انجام گردید. واکنش تکثیر ۴ نشانگر با استفاده از آغازگرهایSm۱۷، Sm۲۵، Ma۱۰۶ و Ma۱۰۹ انجام و بر روی ژل آکریل آمید ۸ درصد الکتروفورز شد. نتایج بیانگر چندشکلی بودن تمام جایگاه‌های مورد مطالعه بود. تعداد آللهای مشاهده شده چهار جایگاه در تمام جمعیت برابر با ۲۱ آلل بود. میانگین تعداد آلل به‌ازای هر نشانگر در تمام جمعیت برابر با ۲۵/۵ و در دامنه ۳ تا ۶ آلل قرار داشت. متوسط تعداد آلل مشاهده شده هر سویه به‌ترتیب تایگر، گرین، آلبینو و رزی بارب برابر ۲۵/۳، ۲۵/۳، ۴ و ۲۵/۳ آلل بودند. متوسط هتروزیگوسیتی مشاهده شده و مورد انتظار در تمام جمعیت به‌ترتیب برابر با ۲۴/۰ و ۴۹/۰ بودند. اکثر جایگاه‌ها در جمعیتهای مختلف انحراف از تعادل هاردی-واینبرگ را نشان دادند. تجزیه دادههای مولکولی نشان داد که بخش قابل توجهی از تنوع افراد (۹۷ درصد) در درون سویهها است. مقدارFst در مطالعه حاضر برابر با ۰۳/۰ بود که نشان از تفرق پایین جمعیتها است. تجزیه کلاستری UPGMA براساس فاصله ژنتیکیNei تفرق بسیار کمی در بین سویههای مختلف تایگر بارب نشان داد. بنابراین، هر چند نشانگرهای ریزماهوارهای استفاده شده در مطالعه ساختار ژنتیکی سویهها مناسب بودند، اما درجه تفرق سویهها بسیار کم و حاکی از درجه خویشاوندی بالای آنها است.
دوره ۴، شماره ۱۳ - ( ۴-۱۳۸۶ )
چکیده
چکیده
هیستامین یکی از انواع آمین های بیوژن است که در نتیجه فعالیت آنزیمی باکتریهای مولد فساد بوجود می آید. خانواده تون ماهیان به دلیل دارا بودن مقدار زیاد هیستیدین بافتی آزاد مستعد ایجاد مسمومیتهای هیستامینی هستند.
در این مطالعه ۸۸ نمونه کنسرو ماهی تون تولید شده در ایران به روش الیزا[۱] مورد آزمون قرار گرفت که نتایج حاصل نشان داد ۳/۴۴ درصد از کنسروهای مورد بررسی حاوی مقدار هیستامین بالاتر از حد مجاز (ppm۵۰) بودند. همچنین نتایج نشان داد کنسروهای ماهی که محل تولیدی آنها در استانهای جنوبی کشور است حاوی مقدار هیستامین بالاتری نسبت به کنسروهای تولید شده در نواحی مرکزی و شمالی کشور هستند.علاوه بر آن این بررسی نشان داد کنسروهایی که مدت زمان کمتری از تولید آنها گذشته است نسبت به کنسروهای ماهی که در انتهای دوره قابلیت مصرف هستند ،دارای محتوی هیستامین پائین تری هستند.
۱.Enzyme Linked Immuno Sorbent Assay (ELISA)
اشکان بنان، محمدرضا کلباسی مسجدشاهی، محمود بهمنی، محمدعلی یزدانی ساداتی،
دوره ۵، شماره ۱ - ( ۳-۱۳۹۵ )
چکیده
نانوذرات نقره بیشتر به‌دلیل ویژگی ضدمیکروبی آنها کاربرد گسترده‌ای در محصولات مصرفی یافته‌اند. افزایش روزافزون استفاده از این نانوذرات باعث توجه به اثرهای احتمالی زیست سم‌شناسی آنها شده است. در این مطالعه، ابتدا اثرهای حاد کلوئید نانوذرات نقره در دوران جنینی دو گونه تاسماهی ایرانی و ازون‌برون بررسی شد و سپس اثرهای کوتاه مدت آن در مراحل ابتدایی تکامل (پیش از شروع تغذیه فعال) گونه ازون‌برون ارزیابی گردید. براساس نتایج به‌دست آمده از آزمونهای سمیت حاد، نانوذرات نقره در هر دو گونه مورد بررسی سمیت وابسته به غلظت را در مراحل ابتدایی تکامل به دنبال داشتند. سه غلظت ۰۲۵/۰، ۵۰/۰ و ۱/۰ میلی‌گرم در لیتر کلوئید نانوذرات نقره به همراه تیمار شاهد برای بررسی اثرهای کوتاه مدت در نظر گرفته شد. میزان تجمع نقره در تیمار ۱/۰ میلی‌گرم در لیتر به‌طور معناداری بیشتر از تیمار شاهد ثبت گردید (۰۵/۰>p)، هر چند در میزان بازماندگی تفاوت معناداری بین تیمارها مشاهده نگردید.
اصغر عبدلی، زهرا عزیزی، بهرام حسن زاده کیابی، امیر عباس مشهدی احمدی، کیاوش گلزاریان پور،
دوره ۵، شماره ۳ - ( ۹-۱۳۹۵ )
چکیده
براساس مطالعه روی ۲۷۸ نمونه ماهی قزل‌آلای خال قرمز در سال ۱۳۸۸، رژیم غذایی تابستانی این ماهی در حوضه آبریز دریاچه سدلار در پارک ملی لار شامل رودخانه‌های دلیچای، آب سفید، الرم، لار و سیاهپلاس و همچنین دریاچه سدلار، عمومی بوده و فراوانترین طعمه در محیط زندگی ماهی، طعمه غالب را تشکیل می‌داد. براساس درصد شاخص اهمیت نسبی (Index of relative importance)، به طور کلی لارو دوبالان (Diptera)، پوره یکروزهها (Ephemeroptera)و پوره موبالان (Trichoptera)در تمام رودخانهها، و در دریاچه سدلار، بالغ بالغشائیان (Hymenoptera)بیشترین اهمیت را در رژیم غذایی این ماهی داشتند. در این بررسی مشخص شد طعمه این ماهی در دریاچه باماهی ساکن در رودخانه کاملاً متفاوت است، همچنین تفاوتی بین جنسیت نر یا مادهدر مواد غذائی مصرفی در کل حوضه آبریز مورد مطالعه مشاهده نشد.
کلمات کلیدی: آزادماهیان، تغذیه قزل‌آلای خال قرمز، پارک ملی لار
حسن فضلی، فرخ پرافکنده حقیقی، فرهاد کیمرام، غلامرضا دریانبرد،
دوره ۵، شماره ۳ - ( ۹-۱۳۹۵ )
چکیده
تغییرات زمانی – مکانی شاخصهای تنوع، گونه های شاخص، و صید در واحد تلاش (CPUE) ماهیان استخوانی در شرکتهای تعاونی پره در سواحل ایرانی دریای خزر طی سالهای ۱۳۷۵ الی ۱۳۹۱ بررسی شد. از کل صید ۱۴ گونه/گروه ثبت شده، ماهی سفید با ۷۸/۵۶ درصد و کفال با ۸۱/۳۱ درصد بیشترین فراوانی را داشتند. حداقل و حداکثر میانگین CPUE بترتیب ۱/۹±۵/۱۵۸ و ۲/۳۱±۹/۳۴۴ کیلوگرم در هر بار پره کشی و شاخص تنوع شانون- وینر بترتیب ۰۲/۰±۵۷/۰ و ۰۲/۰±۹۱/۰ محاسبه شد. بین ترکیب اجتماعات ماهیان صید شده در پره ها در سه زمان مختلف پره کشی (صبح، عصر و شب)، سه دوره متفاوت (دوره اول سالهای ۷۶-۱۳۷۵ الی ۷۹-۱۳۷۸، دوره دوم سالهای ۸۰-۱۳۷۹ الی ۸۴-۱۳۸۳ و دوره سوم سالهای ۸۵-۱۳۸۴ الی ۹۱-۱۳۹۰)، سه منطقه ساحلی (غرب، میانی و شرق) و فصول مختلف اختلاف معنی داری وجود دارد (MRPP در همه موارد p < ۰,۰۰۱). در دوره اول گونه های کلمه، سیاه کولی، شاه کولی، ماش، سس، آزاد و اسبله؛ در دوم گونه/گروه های شگ ماهیان، سیم، اردک ماهی و در دوره سوم کپور و سوف گونه های شاخص بودند. در منطقه غرب ،گونه های سیاه کولی، شاه کولی، ماش، سس، سیم، سوف، اردک و اسبله؛ میانی، سفید، شگ ماهیان و آزاد و شرق کفال، کلمه و کپور به عنوان گونه های شاخص شناخته شدند.
محمدمهدی طاعتی‌کلی، بهاره شعبان‌پور، سیدمهدی اجاق،
دوره ۷، شماره ۲ - ( ۳-۱۳۹۷ )
چکیده
اهداف: گام اول در خالص‌سازی امگا ۳، استحصال روغن است. هدف مطالعه حاضر ارزیابی اثر روش پرس مرطوب (WP)، استخراج سرد (CE) و استخراج آنزیمی (EE) بر میزان روغن استحصالی از ضایعات تن‌ماهیان و نیز میزان رطوبت و پارامترهای شیمیایی آنها بود.
مواد و روش‌ها: روش‌های استفاده‌شده در مطالعه تجربی حاضر برای استحصال روغن از مواد خام اولیه، پرس مرطوب، استخراج سرد و استخراج آنزیمی بودند که نرخ بازدهی روش‌ها محاسبه شد. در راستای ارزیابی کیفی نیز مواردی چون میزان رطوبت، ترکیبات فرار، سطوح لیپیدهای خنثی، پروفایل اسیدهای چرب، نرخ اسیدیته و نیز سطوح فلزات جیوه، آرسنیک، کادمیوم و سرب سنجیده شدند. تحلیل داده‌ها با نرم‌افزار SPSS ۲۲ و توسط آزمون تحلیل واریانس یک‌طرفه و آزمون دانکن انجام شد.
یافته‌ها: میزان روغن استحصالی توسط روش EE به طور معنیداری بالاتر از دو روش دیگر بود (۰/۰۵<p). میزان رطوبت روغن‌ها اختلاف معنیداری را در سه روش نشان نداد (۰/۰۵>p). سطوح کلسترول در نمونه روغن‌های حاصل از روش‌های مورد بررسی فاقد اختلاف معنی‌دار بود. اسیدهای چرب اندازه‌گیری‌شده در سه گروه آزمایشی اختلاف معنیداری را در تیمارهای آزمایشی نشان نداند. نرخ اسیدیته در تیمار EE به‌طور معنیداری بالاتر از دو تیمار دیگر بود. همچنین میزان فلزات سمی جیوه و آرسنیک در روغن‌های استحصالی با روش EE به‌طور معنیداری بیش از تیمارهای WP و CE بود. از سوی دیگر، سطوح سرب در تیمارهای آزمایشی اختلاف معنیداری را نشان نداد.
نتیجه‌گیری: میتوان روش EE را به‌علت کیفیت روغن حاصله و عدم آسیب‌رسانی به محیط زیست، روشی مناسب برای استحصال روغن ماهی دانست.
یزدان کیوانی، سمانه‌السادات مرتضوی، امیدوار فرهادیان،
دوره ۷، شماره ۲ - ( ۳-۱۳۹۷ )
چکیده
اهداف: ماهی نازک (regium Chondrostoma) یک گونه بنتوپلاژیک است که در محیط آبهای راکد و جاری با دامنه دمایی °C۲۱-۳ و در قسمت‌های میانی و فوقانی رود زندگی میکنند. هدف مطالعه حاضر بررسی ویژگی‌های تولیدمثلی ماهی نازک بود.
مواد و روش‌ها: در مطالعه تجربی حاضر، ۳۳۵ قطعه ماهی به‌صورت تصادفی صید و پس از بیهوشی و تثبیت، برای زیست‌سنجی و کالبدشکافی به آزمایشگاه منتقل شدند. داده‌ها توسط آزمونهای آنالیز واریانس یک‌طرفه، چنددامنه‌ای دانکن و Tجفت‌نشده و نرم‌افزار SPSS ۱۹ تحلیل شدند.
یافته‌ها: تغییرات طولی و وزنی در ماهیان نر و ماده در همه گروههای سنی به‌جزء گروه سنی یک و ۲ساله در ماده‌ها تفاوت معنیداری نشان داد. همبستگی معنیداری بین طول، وزن و سن ماهی با هماوری آنها مشاهده شد (به‌ترتیب ۷۲۸۴/۰=۲r؛ ۶۸۵۲/۰=۲r؛ ۶۹۲۲/۰=۲r). نرها در گروههای سنی یک تا ۵ سال و ماده‌ها در یک تا ۶ سال قرار داشتند. نسبت جنسی نر به ماده در کل نمونه‌ها ۱:۱/۳ بود. قطر تخمک به‌صورت معنیداری در ماه‌های فروردین تا خرداد افزایش و در ماه‌های تیر و مرداد کاهش یافت. تغییرات قطر تخمک با شاخص گنادوسوماتیک مطابقت داشت. بیشینه مقدار شاخص گنادوسوماتیک در نر و ماده‌ها به‌ترتیب در فروردین و خرداد مشاهده شد و با سایر ماه‌ها تفاوت داشت (۰/۰۵>p)، میانگین این شاخص به‌طور معنیداری در ماده‌ها بیشتر از نرها بود. شاخص هپاتوسوماتیک در ماه‌های سال، اختلاف معنیداری نشان داد (۰/۰۵>p). فصل تخم‌ریزی این گونه از اواخر اسفند تا خرداد بود.
نتیجه‌گیری: فصل تخم‌ریزی ماهی نازک از اواخر اسفند تا خرداد است و الگوی تخم‌ریزی همزمان گروهی دارد.
ساناز کوهی، محمدصادق علوی‌یگانه، جواد قاسم‌زاده،
دوره ۷، شماره ۳ - ( ۶-۱۳۹۷ )
چکیده
دو گونه از کفال‌ماهیان با نام‌های کفال طلایی (Liza aurata) و کفال پوزه باریک (Liza saliens) در دریای خزر زیست میکنند. علی‌رغم تفاوت‌های تشریحی و ریختی مانند تعداد زوائد باب‌المعده‌ای، تعداد فلس روی خط جانبی و خارهای آبششی در منابع، تمایز ریختی این دو گونه با توجه به شکل‌پذیری ریختی تا حدی دشوار است. در این مطالعه تجربی ضمن بررسی مجدد اختلافات ریختی تشریح‌شده قبلی به بررسی مقایسهای ۳۱ صفت اندازشی و ۱۰ صفت شمارشی ریختی پرداخته شد. همچنین توالی ژن COI به‌منظور تایید شناسایی این دو گونه تجاری به کار رفت. تعداد ۲۵ نمونه از هر گونه از صیدگاه‌های پره واقع در شهرستان‌های نور و انزلی طی پاییز و زمستان ۱۳۹۵ جمعآوری و زیست‌سنجی شد. از میان صفات اندازشی و شمارشی مورد بررسی به‌ترتیب ۱۵ و ۳ صفت در مقایسه دو گونه اختلاف معنی‌دار داشتند (۰۵/۰>p). براساس نتایج آزمون تحلیل به مولفه‌های اصلی، صفات طول پیش‌باله سینهای، باله شکمی، پایه باله مخرجی، عرض ساقه دمی و ارتفاع باله مخرجی نسبت به طول استاندارد و همچنین عرض سر نسبت به طول سر و بین صفات شمارشی، تعداد شعاع باله پشتی دوم، فلس‌های خط جانبی، خار آبششی و زوائد باب‌المعده‌ای دارای بیشترین بار عاملی (۷/۰) در جدایی دو گونه بودند. فاصله ژنتیکی بین‌گونه‌ای ۴۰جفت‌باز (معادل ۸/۶%) یا ۰۷۸/۰ (فاصله دو عامله کیمورا) محاسبه شد که به‌خوبی تاییدکننده شناسایی ریختی صورت گرفته بود. نتایج بیانگر کارآیی دیگر صفات ریختی در تمایز دو گونه کفال‌ماهی دریای خزر است که می‌تواند در تکمیل کلیدهای شناسایی موجود مفید واقع شود.
عبدالجبار ایرانی، ناصر آق،
دوره ۸، شماره ۱ - ( ۱۲-۱۳۹۷ )
چکیده
اهداف: در مطالعه حاضر، تاثیر تراکم ذخیره‌سازی بر شاخصهای رشد و بقای تاسماهی ایرانی و فیل‌ماهی مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روش‌ها: تراکم ذخیره‌سازی در مرحله اول مطالعه تاسماهی ایرانی در تیمارهای ۱ تا ۵ به‌ترتیب ۶، ۸، ۱۰، ۱۲ و ۱۴ عدد در لیتر (وزن اولیه ۱۱۶میلی‌گرم) و در مرحله دوم به‌ترتیب ۱، ۲، ۳، ۴ و ۵ عدد در لیتر (وزن اولیه ۲۲۱۸/۶ میلی‌گرم) بود. فیل‌ماهی‌های جوان ۵ماهه (وزن اولیه ۱۰۹/۹۵گرم) با تراکم‌های ۸۰، ۱۰۰، ۱۲۰، ۱۴۰ و ۱۶۰ عدد در مترمکعب در مخازن ۲۵۰لیتری ذخیره‌سازی شد.
یافته‌ها: افزایش تراکم ذخیره‌سازی در هر دو گونه بر شاخصهای رشد و تغذیه تاثیر منفی داشت. در مرحله اول، تیمارهای ۱ و ۲ از نظر وزن نهایی نسبت به تیمار ۵، از نظر رشد ویژه نسبت به تیمارهای ۴ و ۵ و از نظر بازده غذایی نسبت به همه تیمارها اختلاف معنیداری داشت (۰/۰۵p<). در مرحله دوم، از نظر وزن نهایی و رشد ویژه، فقط بین تیمارهای ۳ و ۴ اختلاف معنی‌دار نبود. بازده غذایی تیمار ۱ به غیر از تیمار ۲ نسبت به سایر تیمارها به‌طور معنیداری بیشتر بود (۰/۰۵p<). در فیل‌ماهی از نظر وزن نهایی، رشد ویژه و بازده غذایی فقط بین تیمارهای ۳ و ۴ اختلاف معنی‌دار وجود نداشت و بیشترین مقدار آنها مربوط به تیمار ۱ بود.
نتیجه‌گیری: در مرحله اول و دوم تاسماهی ایرانی تراکم ذخیره‌سازی ۱۰-۸ و ۲-۱ عدد در لیتر و در فیل‌ماهی‌های جوان تراکم ذخیره‌سازی ۱۰۰-۸۰ عدد در مترمکعب مناسب بوده است.
عبدالجبار ایرانی، ناصر آق،
دوره ۸، شماره ۲ - ( ۳-۱۳۹۸ )
چکیده
اهداف: به‌دلیل نقش حیاتی نرخ غذادهی بهینه در موفقیت و سودآوری پرورش یک گونه آبزی، نرخ‌های مختلف غذادهی در مراحل مختلف زندگی فیل‌ماهی بررسی شد.
مواد و روش‌ها: در مراحل اول تا چهارم میانگین وزن اولیه ماهیان به ترتیب ۸۵/۱، ۷، ۰۴/۱۱۲ و ۵۴/۳۰۰ گرم بود. نرخ‌های غذادهی بررسی شده در مرحله اول: ۵%، ۷%، ۹%، ۱۱%، ۱۳% و ۱۵% ، در مرحله دوم: ۲%، ۴%، ۶%، ۸%، ۱۰% و ۱۲%، در مرحله سوم: ۵/۱%، ۲%، ۵/۲%، ۳% و ۵/۳% و در مرحله چهارم: ۵/۱%، ۷۵/۱%، ۲%، ۲۵/۲% و ۵/۲% بود. طول دوره پرورش در مراحل اول و دوم هرکدام ۱۰ روز، مرحله سوم ۴۲ روز و مرحله چهارم ۵۶ روز بود.
یافته‌ها: تجزیه‌وتحلیل‌های آماری داده‌ها نشان داد که در مرحله اول، نرخ غذادهی مناسب ازنظر شاخصهای رشد ۹% و ازنظر شاخصهای تغذیه‌ای ۵% بود. در مرحله دوم نیز نرخ غذادهی بهینه ازنظر رشد و تغذیه متفاوت بود، به‌طوری‌که ازنظر رشد نرخ ۴% و ازنظر تغذیه نرخ ۲% مناسب بود. در مرحله سوم، بهترین نرخ غذادهی ازنظر شاخصهای رشد و تغذیه، ۵/۲% وزن بدن در روز بود. در مرحله چهارم، کمترین مقدار ضریب تبدیل غذایی در نرخ غذادهی ۵/۱% مشاهده گردید و ازنظر شاخصهای رشد، بین هیچ‌کدام از تیمارها اختلاف معنیداری نبود.
نتیجه‌گیری: در مراحل اول، دوم و سوم شاخصهای رشد و تغذیه به‌شدت تحت‌تأثیر نرخ‌های غذادهی قرار گرفتند. در مرحله چهارم، نرخ‌های غذادهی بر شاخصهای تغذیه‌ای تأثیرگذار بودند ولی بر رشد تأثیر قابل‌توجهی نداشتند.
سیامک بهزادی، علی سالارپوری، محمد درویشی، غلامعلی اکبر زاده چماچائی، سجاد پورمظفر، محسن گذری، محمد مومنی،
دوره ۹، شماره ۱ - ( ۱۰-۱۳۹۸ )
چکیده
اهداف: پایش زی‌توده ماهیان یکی از اهداف اصلی مدیریت شیلاتی می‌باشد، که به دلیل مشکلات در مطالعه ماهیان زینتی و صخره‌ای این گروه نسبت به سایر ماهیان کمتر مطالعه شدهاند. هدف از این پژوهش مطالعه زی‌توده سرپا ماهیان زینتی و صخره‌ای در جزیره لارک، به‌منظور شناسایی ذخایر و کمک به توسعه صنعت تکثیر و پرورش آنها می‌باشد.
مواد و روش‌ها: زی‌توده سرپا ماهیان زینتی و صخره‌ای در زیستگاه‌های مرجانی، صخره‌ای و نیمه نورگیر جزیره لارک به روش برآورد به روش مشاهده مستقیم در بازه زمانی ۹۸-۱۳۹۷، به‌صورت فصلی مطالعه شد. یافته‌ها: زی‌توده سرپا برآورد شده برای کل ماهیان زینتی در سه ایستگاه پیرامون جزیره در اعماق بین ۱۵-۳متر، ۱۸/۲۵۲۲، ۱۷/۵۲۲۲ و ۱۵/۱۳۲۵ کیلوگرم، و میزان ۳۱/۸۸۴ کیلوگرم برای ایستگاه چهارم (عمق ۴۳ متر)، نتیجه‌گیری گردید. کمینه زی‌توده در بین فصول متعلق به تابستان بوده و نتایج حاصل از آزمون کراسکال والیس نشان داد این فصل با سایر فصول تفاوت معنیداری دارد (P<۰,۰۵). به‌علاوه، آزمون تشخیص ازنظر زمانی حاکی از تشکیل دو تابع معنی‌دار بوده که میتوان نتیجه‌گیری نمود ساختار جمعیتی ماهیان در فصل‌های بهار، پاییز و زمستان بسیار به هم نزدیک و نسبت به فصل تابستان تفاوت محسوسی داشته است.
نتیجه‌گیری: برخی از ماهیان زینتی قابلیت بهره‌برداری به‌منظور توسعه صنعت آبزی‌پروری و بعضی از ماهیان صخره ای قابلیت صید تجاری را دارند. این مطالعه اولین گزارش در خصوص برآورد زی‌توده سرپا ماهیان زینتی و صخره‌ای و ماهیان زیست‌بوم‌های مرجانی نیمه نورگیر(MCEs)، در آبهای کشورمان و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس می‌باشد.
فاطمه ارزانی، سلیم شریفیان، مهران لقمانی،
دوره ۱۰، شماره ۳ - ( ۶-۱۴۰۰ )
چکیده
ماهی یکی از مهم‌ترین منابع پروتئینی برای تغدیه و سلامت انسان است. از این رو پایش تجمع فلزات سنگین در ماهیان تجاری همواره مهم می‌باشد. در مطالعه حاضر میزان تجمع فلزات سنگین (مس و سرب) در بافت عضله و خطرات احتمالی آنها برای مصرف کنندگان در سه گونه ماهی پرمصرف در جنوب کشور(بندرعباس) یعنی سرخو (Lutjanus ehrenbergi)، سنگسر (Pomdasys Kaakan) و کفشک تیز دندان (Psettodes erumei) در سال ۱۳۹۸مورد بررسی قرار گرفت. میانگین میزان تجمع (میکروگرم بر گرم وزن خشک) فلز مس در ماهی سرخو، سنگسر و کفشک به ترتیب برابر با ۰۲۵/۰±۰۷۸/۰، ۰۱۷/۰±۱۳۶/۰ و ۰۱۳/۰±۱۲۷/۰ بود، در حالی که میزان تجمع سرب در آنها به ترتیب برابر با ۰۱۸/۰±۰۷۹/۰، ۰۲۳/۰±۰۹۰/۰ و ۰۳۱/۰±۱۰۷/۰ بدست آمد. بالاترین میزان جذب روزانه (میکروگرم در کیلوگرم وزن بدن در روز) مس برابر با ۰۲۳/۰ و ناشی از مصرف ماهی سنگسر بود، در حالی که بالاترین میزان جذب روزانه سرب ناشی از مصرف ماهی کفشک و برابر با ۰۱۸/۰ به دست آمد. میزان جذب روزانه و هفتگی در هر دو فلز و در هر سه گونه ماهی کمتر از مقادیر دوز مرجع EPA و مصرف قابل تحمل (TI) ارائه شده توسط کمیسیون مشترک FAO/WHO ، بود. برآورد میزان خطر (THQ) محاسبه شده برای هر دو فلز به میزان قابل توجهی پایین تر از ۱ بود. نتایج نشان داد که جوامع شهری استان هرمزگان با میزان مصرف های محاسبه شده در معرض هیچ گونه خطری ناشی از تجمع فلزات سنگین مورد بررسی در این مطالعه نمی باشند.
دوره ۱۱، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۹ )
چکیده
جایگیری سوژهها در متنهای ادبی، حاصل انواع مفصلبندی گفتمانی است که بنا به الگوهای معرفتی حاکم بر هر دوره شکل میگیرد. برای درک بهتر این نکته میتوان به حکایتهایی رجوع کرد که در چند دوره با جهانهای معرفتی متمایز به روایت یا تمثیل در آمدهاند؛ یکی از این موارد، حکایت «ماهیان و آبگیر» است که در کلیله و دمنه و مثنوی مولوی بهمثابۀ خردهروایت و در داستان ماهی سیاه کوچولو بهشکلی مستقل بازنمایی شده است. در این نوشتار چگونگی تأثیر پارادایمها بر جایگیری سوژههای داستانی از منظر کیستی و چرایی قهرمان نیز شکل و میزان اظهار هویت/ فردیت آنها به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی تبیین شده است. نتیجه حاکی از وجود دو الگوی معرفتی ـ هستیشناختی است: الگوی اول همان فردیتستیزی/ گریزی جهان کلاسیک است که متن کلیله و دمنه و مثنوی را در بر گرفته است. بر همین اساس قهرمانان اصلی هر دو تمثیل آن ماهیاناند که خود را به مردگی، بهشکلی نمادین هویت/ فردیت خود را پس میزنند. منتهی مردهنمایی ماهیِ کلیله و دمنه بهمثابۀ شکلی از حزم و فردیتگرایی ضمنی، او را در ساختار کاستبنیاد جهان متن، چونان رخدادی خطرناک جلوه داده است؛ ولی در مثنوی مولوی در مقام نوعی عاملیتگریزی برای تأیید یا وانمایی تجربۀ حالِ حضور آمده است. با وجود موارد قبلی، قهرمان تمثیل ماهی سیاه کوچولو اثر صمد بهرنگی، بنا به الگوی معرفتی فردگرایانۀ جهان معاصر، آن ماهیای است که عاملیت و فردیت وی بهشکلی نشاندار و نمادین از رنگ سیاه و خنجری بر کمر تا انواع پرسشهای هستی ـ معرفتشناختی و رویارویی فیزیکی، برجسته و تحسین شده است.
تکاور محمدیان، سکینه مشجور، سعیده لطفی، حسن بخشی، رضا قانعی،
دوره ۱۱، شماره ۳ - ( ۵-۱۴۰۱ )
چکیده
امروزه بنابر اثبات وجود ترکیبات پلی فنولی با خواص ضداکسیدان در پوست انار، بررسی پتانسیل‌های کاربردی آن در سلامت مواد غذایی و فرآورده‌های شیلاتی در کانون توجه محققین قرار گرفته است. در مطالعه حاضر، تأثیر تجویز خوراکی عصاره الکی پوست انار(Punica granatum L.) (غلظت:mg/kg ۶۰۰) بر تغییرات عملکردی سیستم دفاع ضداکسیدانی و فراسنجه‌های بیوشیمیایی سرم خون بچه ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) طی یک مواجهه ۴۵ روزه با تنش تراکم ذخیره‌سازی پایش گردید. در این راستا، ماهیان در ۶ گروه (۳ گروه تیمار و ۳ گروه شاهد) با سطوح مختلف تراکم ذخیره‌سازی (۳، ۵ و۱۰ کیلوگرم در مترمکعب) به صورت تصادفی و در سه تکرار دسته‌بندی شدند. در انتهای دوره تیمار، خون‌گیری از ماهیان و تهیه سرم انجام پذیرفت. نتایج این تحقیق افزایش معنیداری را در فراسنجه‌های بیوشیمیایی (فسفر، کلر، منیزیم، کلسیم و تری‌گلیسرید) و نیز سطوح فعالیت برخی آنزیم‌ها و ترکیبات ضداکسیدانی نظیر SOD و MDA سرم خون بچه ماهیان نسبت به گروه شاهد نشان نداد، ولی در مورد شاخصهای استرسی چون گلوکز، کلسترول و نیز فعالیت ضداکسیدان‌ها نظیرCAT و GSH تغییرات معنی‌دار بود. بنابر یافته‌های ارائه شده تجویز خوراکی مکمل غذایی عصاره پوست انار، جهت مصرف در مراکز پرورش متراکم ماهیان کپور معمولی قابل توصیه می باشد.
سیامک بهزادی، محمد درویشی، علی سالارپوری، محمد مومنی، سجاد پورمظفر، رضا دهقانی،
دوره ۱۱، شماره ۳ - ( ۵-۱۴۰۱ )
چکیده
در این مطالعه با استفاده از روش برآورد آبزیان به‌وسیله مشاهده مستقیم و ترانسکت کمربندی شکل،زی‌توده سرپا ماهیان مرجانی جزیره ابوموسی در بازه زمانی پاییز ۹۸ تا تابستان ۹۹، به صورت فصلی(در سه ایستگاه و در چهار زیر ایستگاه) تخمین و حدود اطمینان به روش بوت استرپ به دست آمد. مساحت کل ایستگاه‌های اول، دوم و سوم به ترتیب ۲۶/۰، ۱۸/۱ و ۲۴/۰ کیلومترمربع تخمین زده شد، و مقادیر زی‌توده ماهیان مرجانی ۶/۲۹۲۳، ۲/۴۵۷۶ و ۴/۱۶۴۵کیلوگرم، به ترتیب برای ایستگاه‌های فوق الذکر پس از ۴۷۹ بار تکرار به روش آزمون شبیه‌سازی بوت استرپینگ تخمین زده شد. به علاوه، بیشینه و کمینه زی‌توده به ترتیب مربوط به گونه Zebrasoma xanthurum ( ۴۹/۱۸۸۳ کیلوگرم) و Abudefduf sp. (۲۳/۰کیلوگرم)، نتیجه‌گیری شد. نتایج حاصل از آزمون آنالیز واریانس یک‌طرفه تست توکی در سطح اطمینان ۹۵ درصد، نشان داد اختلاف معنیداری بین زی‌توده در سه ایستگاه وجود ندارد(۰۵/۰<p)، عدم اختلاف موجود در زی‌توده ماهیان در سه ایستگاه می‌تواند به نبود اختلاف در میزان ریفهای تکامل‌یافته، جوامع مرجانی و عدم تفاوت معنی دار در دسترس بودن زیستگاه مرتبط باشد. نتایج این پژوهش نشان داد زی‌توده بسیاری از ماهیان مناطق مرجانی در جزیره ابوموسی محدود می‌باشد، که میتوان به کم بودن زیستگاه، کم بودن برد زیستگاهی و عمر کم خلیج‌فارس، و استرس‌های وارده به آنها به‌خصوص پس از رخدادهای سفیدشدگی مرتبط باشد که جای مطالعات بیشتر در آینده دارد.
امیرحسین اسماعیلی، نازیلا یگانه،
دوره ۱۱، شماره ۳ - ( ۵-۱۴۰۱ )
چکیده
این مطالعه در پی دریافت گزارشی از تلفات در بچهماهی خاویاری گونه استرلیاد (Acipenser ruthenus) یک مزرعهِی پرورش ماهی واقع در شهرستان ساری-مازندران در فروردین ماه سال ۱۴۰۰، به منظور جداسازی و شناسایی عامل بیماریزا در بچه ماهی خاویاری استرلیاد (A. ruthenus) پرورشی بیمار صورت پذیرفت. نمونه برداری از ۲۰ قطعه بچه ماهی گونهی استرلیاد (A. ruthenus) بیمار انجام شد. علائم بالینی ثبت شد و به دنبال آن، کالبدشکافی، نمونهبرداری از بافتهای کلیه و کبد، کشت باکتریایی، تست بیوشیمیایی،آزمون حساسیت دارویی، جداسازی ژنوم و توالییابی ژن Sr RNA۱۶ انجام شد. جدایهی مورد آزمون با ۱۴۱۸ جفت باز (bp) به عنوان سویهای غیرمتحرک از باکتری A. veronii شناسایی شد و در بانک جهانی ژن ( NCBI) با نام Aeromonas veronii TMU۰۰۰۱۲۶ ثبت گردید. این سویه از باکتری نسبت به آنتیبیوتیک فلورفنیکل حساسیت و نسبت به آنتیبیوتیکهای تری متوپرایم-سولفامتوکسازول، اکسیتتراسیکلین، داکسیسیکلین و فسفومایسین مقاومت نشان داد. نتایج نشان دادند که سویهی غیرمتحرک این باکتری نیز همانند سویهی متحرک آن، عامل بیماری و ایجاد تلفات در ماهی خاویاری استرلیاد (A. ruthenus) شد. طبق مطالعات در دسترس، ممکن است این مطالعه را بتوان اولین مطالعه بر روی بیماری ماهی خاویاری گونهی استرلیاد (A. ruthenus) با در نظر گرفتن بیماریزایی سویه ی غیرمتحرک گونهی A. veronii در نظر گرفت.
رویا بختیار، سیدرضا میرائی آشتیانی، اردشیر نجاتی جوارمی، محمدحسین مرادی، پائولینو مارتینز،
دوره ۱۲، شماره ۲ - ( ۲-۱۴۰۲ )
چکیده
این مطالعه با هدف بررسی مقایسهای خصوصیات ریختشناسی ماهیان مولد کپور معمولی وحشی (دریایی) و پرورشی انجام شد. به این منظور، در مجموع ۷۰ نمونه ماهی که شامل ۲۵ نمونه ماهی کپور معمولی وحشی از از صیدگاه بندر ترکمن و ۴۵ نمونه ماهی کپور معمولی پرورشی از مرکز تکثیر سیلورکارپ (خوشحال) در استان گیلان، جمعآوری شدند. دادههای ریختسنجی با استفاده از فرمول Elliottاستاندارد شدند و سپس از آزمونهای تجزیه به مؤلفههای اصلی (PCA)و آنالیز تابع متمایزکننده (DFA) استفاده شد. جهت بررسی معنیداری تفاوت بین صفات در دو جمعیت نیز از آزمون t استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد دو جمعیت ماهیان مولد وحشی و پرورشی با استفاده از PCA به طور کامل از یکدیگر تفکیک میشوند و بر اساس آنالیزDFA، افراد با صحت بالا (۹۸%) به گروههای جمعیتی خود اختصاص پیدا میکنند. از بین ۳۳ فاصله تراس آنالیز شده، ۱۶ فاصله تفاوت معنیداری را در بین دو جمعیت مورد مطالعه نشان دادند(P<۰,۰۵). نتایج این تحقیق نشان داد که جمعیتهای مورد مطالعه را میتوان با اختلاف ریختشناسی به خصوص در طول باله پشتی، طول باله سینهای، طول باله شکمی، طول باله مخرجی، عرض باله پشتی، عرض بدن و عرض ساقه دمی، فاصله بین باله سینهای و شکمی، طول پیش باله پشتی و طول پیش باله مخرجی از هم متمایز کرد. در مجموع نتایج نشان داد که از نظر خصوصیات ریختشناسی، جمعیت ماهی کپور معمولی وحشی (دریایی) و پرورشی به طور معنیداری از همدیگر متمایز شدهاند.
شیوا آقاجری خزایی، رضا دهقانی، آرش حق شناس، غلامعلی اکبرزاده چماچایی، سیامک بهزادی، محمد درویشی،
دوره ۱۲، شماره ۳ - ( ۶-۱۴۰۲ )
چکیده
.مطالعه حاضر در جهت کسب اطلاعات لازم از وضعیت، تنوع، فراوانی و پراکنش بزرگ بی‌مهرگان کفزی آبهای مناطق ساحلی در استان هرمزگان و بررسی وضعیت چرای ماهیان کفزی از بزرگ‌بی‌مهرگان کفزی پی‌ریزی شده است. بدین منظور نمونهبرداری در سالهای ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ و هر سال یک‌بار در فصل پاییز انجام شد. در این تحقیق درمجموع تعداد ۱۲۵ جنس و ۱۰۴ گونه متعلق به ۸۵ خانواده، ۳۱ راسته، ۹ رده و ۷ شاخه از بزرگ‌بی‌مهرگان کفزی شناسایی شدند. بررسی رده‌های شناسایی‌شده نشان داد که سخت‌پوستان (Malacostraca) بیشترین فراوانی را در تمامی ایستگاه‌های نمونهبرداری شده دارا است. به‌منظور دستیابی به وجود رابطه احتمالی بین پراکنش و یا تنوع بزرگ‌بی‌مهرگان کفزی با پراکنش و فراوانی سپر‌ماهیان، آزمون CCA انجام پذیرفت. محتویات معده سپر‌ماهیان موردبررسی قرار گرفتند. در محتویات معده Maculabatis randalli سخت‌پوستان (۲۵/۹۳ IRI%) بیشترین میزان را داشتند. این الگوی تغذیه‌ای برای دو گونه Himantura walga و M. gerrardi نیز تکرار شد با این تفاوت که دوکفه‌ای‌ها (Bivalvia) در گونه M. gerrardi در مرحله اول اهمیت قرار گرفتند (۳۳/۳۱ IRI%). همچنین تجزیه‌وتحلیل سطح تغذیه‌ای برای هر سه گونه انجام شد که نشان می‌دهد هر سه گونه در دسته شکارچیان میانه در زنجیره غذایی قرار دارند که در این خصوص جایگاه مشترکی داشتند. با توجه به نتایج، برخی از بزرگ‌بی‌مهرگان کفزی شناسایی‌شده در این پژوهش ارتباط معنیداری با ماهیان کفزی دارند که بررسی نحوه ارتباط دقیق آنها نیاز به مطالعات بیشتر دارد.
