---

در این مطالعه اثرات استفاده از مکمل غذایی تجاری هاپلایت به عنوان محرک ایمنی و رشد با ماده مؤثر گلوکان (۱۰/۵% آلفا، ۲۳/۶% بتا) به نسبتهای صفر، ۰/۵، ۱، ۱/۵ و ۲% در جیره بچه ماهی سفید بر شاخصهای رشد، ترکیب لاشه و میکروبیوتای روده­ای بررسی شد. ۲۵ عدد بچه ماهی با میانگین وزنی ۰/۰۶± ۱/۱۵ گرم به مخازن ۱۰۰ لیتری که تا۸۰ لیتر آبگیری شده بود، منتقل شد. طول دوره بررسی ۶۰ روز بود و هر ۱۵ روز یک بار زیست ­سنجی می­ شدند. غذا­دهی سه بار در روز و تا حد سیری انجام می ­شد. میانگین اکسیژن، pH و دما طی بررسی بترتیب ۰/۱± ۰/۵ میلی گرم بر لیتر، ۰/۲± ۷/۸، ۰/۱۱±۲۴/۴ درجه سانتیگراد بود. نتایج بررسی عوامل رشد نشان داد بچه ماهیان تیمار ۰/۵ و ۱% بالاترین افزایش وزن، ضریب رشد ویژه و وزن نهایی را داشتند که اختلاف معناداری با تیمار شاهد داشت (۰/۰۵>P). همچنین تعداد کل باکتریها و لاکتوباسیل های روده ­ای در تیمار ۰/۵% افزایش معناداری در مقایسه با سایر تیمارها داشت (۰/۰۵>P). نتایج این مطالعه بیانگر این است که استفاده از گلوکان در دوران اولیه زندگی با میزان مناسب، سبب بهبود رشد و تغییر ترکیب میکروبیوتای روده ­ای بچه ماهی سفید می­ شود.

---

 تاثیر پربیوتیک اینولین و مانان الیگوساکارید به صورت مجزا و توأمبر عملکرد رشد، بازماندگی، ترکیب لاشه و مقاومت به استرس شوری در بچه ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) بررسی شد. آزمایش با استفاده از طرح کاملاً تصادفی شامل سطوح صفر (شاهد)، ۵ گرم اینولین در کیلوگرم جیره، ۵ گرم مانان الیگوساکارید در کیلوگرم جیره و ترکیب ۵/۲ گرم مانان الیگوساکارید و ۵/۲ گرم اینولین در کیلوگرم جیره تجاری (۳۵ درصد پروتئین و ۱۲ درصد چربی) در قالب چهار تیمار با سه تکرار طراحی شد. آزمایش درون مخازن پلاستیکی ۴۰ لیتری انجام گرفت. بچه ماهی سفید (۱۹± ۴۱۰ میلی گرم) با تراکم ۳۰ عدد در هرمخزن توزیع و به مدت ۴۵ روز به میزان ۷ تا ۱۲ درصد وزن بدن تغذیه شدند. بهترین عملکرد رشد و کارایی تغذیه در تیمار ۵ گرم مانان الیگوساکارید مشاهده شد (۰۵/۰>p). تفاوت معناداری در نرخ بازماندگی بین تیمارها مشاهده نشد (۰۵/۰<p). تفاوت معناداری در ترکیب لاشه بین تیمارها مشاهده نشد (۰۵/۰<p) ولی بیش ترین میزان پروتئین و چربی لاشه به ترتیب در تیمار ۵ گرم در کیلوگرم مانان الیگوساکارید و تیمار شاهد مشاهده گردید. همچنین بیش ترین میزان مقاومت در برابر استرس شوری (۱۵ گرم در لیتر) در تیمار ۵ گرم در کیلوگرم مانان الیگوساکارید به دست آمد (۰۵/۰p<). در مجموع، سطح ۵ گرم در کیلوگرم مانان الیگوساکارید در بهبود رشد، کارایی تغذیه، بازماندگی و مقاومت در برابر استرس شوری در بچه ماهی سفید مؤثر بود.

---

تغییرات برخی از خصوصیات کیفی ماهی سفید مورد مطالعه قرار گرفت. در این مطالعه میزان رطوبت، چربی کل، عدد پراکسید، تیوباربیتوریک اسید، اسیدهای چرب آزاد و آهن هم و همچنین برخی از شاخصهای ارزیابی حسی نظیر بافت، ظاهر عمومی، چشم، رنگ و بوی آبشش نمونه ها در زمانهای ۱، ۴، ۷، ۱۰، ۱۳ و ۲۰ روز نگهداری در یخ تعیین گردید. با توجه به نتایج حاصله، کیفیت چربی ماهی سفید از جهت فساد اکسیداتیو و هیدرولیتیک کاهش معنی داری (در سطح احتمال ۵ درصد) نشان داد و ارزیابیهای حسی نیز بیانگر تازگی ماهیان از درجه عالی تا خوب تا روز چهارم و از درجه خوب تا قابل پذیرش تا روز دهم نگهداری بود.

---

این تحقیق برای بررسی تمایز ریختی و الگوهای رشد آلومتریک ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) در مراحل اولیه زندگی (از روز ۰ تا ۳۵ پس از تفریخ) انجام شد. داده‌های ریختی مورد مطالعه از روی تصاویر گرفته شده از نمونه‌ها، با نرم‌افزار ImageJ استخراج و الگوهای رشد آلومتری براساس Log۱۰ y = Log۱۰ α + βLog x محاسبه شدند. براساس آستانه‌های تغییرات در رشد ویژگی‌های ریختی و تغییرات شکل، مراحل مختلف زندگی لاروی ماهی سفید به دوره‌های Eleuthero-embryo ، ,Propterygio-larval Pterygio-larval و نوجوانی تقسیم گردید، که در هر یک از این مراحل وقایع مهم و حیاتی در لارو رخ می‌دهد. تغییرات در مراحل اولیه لاروی با سرعت و شدت بیشتری (eleuthero-embryo، Propterygio-larvae) رخ داد که از آن جمله می‌توان به تکوین ساختار آبششی، شروع تغذیه فعال و تکوین ساختارهای تغذیه‌ای، حسی و اندام‌های مؤثر در شنا اشاره کرد. همچنین نتایج نشان داد که بروز این وقایع مهم حیاتی با نقاط عطف خصوصیات ریختی همخوانی داشته و روند تغییر آن‌ها، ترجیحات تکوینی ساختارهای دخیل در تغذیه، تنفس، شنا و اندام‌های حسی را نشان می‌دهد.

---

تأثیر اسانس رازیانه (Foeniculum vulgare) در ۵ سطح ۰ (شاهد)، ۱۰۰، ۲۰۰، ۴۰۰ و۶۰۰ میلی‌گرم در کیلوگرم جیره بر شاخص‌های رشد، بازماندگی، ترکیب لاشه و فراسنجه‌های خونی بچه‌ماهی سفید، Rutilus frisii kutum (وزن ۰۰۲/۰±۶/۰ گرم) در طی ۶۰ روزتغذیه بررسی شد. تفاوت معناداری در شاخص‌های رشد و بازماندگی بین تیمارها و شاهد مشاهده نشد (۰۵/۰p>). آنالیز لاشه بیشترین میزان چربی را در تیمار ۱۰۰ mg/kg اسانس نشان داد (۰۵/۰p<). بیشترین میزان گلبول سفید در تیمار ۱۰۰ mg/kg و بیشترین گلبول قرمز، هماتوکریت و هموگلوبین در تیمار ۴۰۰ mg/kg و کمترین MCV در تیمار شاهد مشاهده شد (۰۵/۰p<). در دیگر شاخص‌ها از قبیل MCH و MCHC تفاوت معناداری مشاهده نشد (۰۵/۰p>). در مجموع، اسانس رازیانه تأثیر معناداری بر شاخص‌های رشد بچه‌ماهی سفید دریای خزر نداشت، اما سطح ۱۰۰ mg/kg با افزایش گلبول سفید و گلبول قرمز ماهی می‌تواند نقش مهمی در ارتقای سیستم ایمنی ایفا کند.

---

هدف از این تحقیق بررسی تأثیر سینبیوسیس پربیوتیک فروکتوالیگوساکارید و باکتری‌های پروبیوتیک پدیوکوکوس اسیدی لاکتیسی و لاکتوکوکوس لاکتیسبر شاخص‏های رشد، فاکتورهای خونی و میکروبیوتای روده بچه ماهی سفید دریای خزر است. براساس کشت باکتری‌ها در شرایط آزمایشگاهی و تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیر سه تیمار با غلظت یکسان ۵/۰ درصد فروکتوالیگوساکارید به‌اضافه لاکتوکوس‏لاکتیس و پدیوکوکوس‏اسیدی‏لاکتیکی به‌ترتیب با غلظت ۱۰^۱۰ و ۱۰^۷ (تیمار اول) ، ۱۰^۱۰ و۱۰^۱۰ (تیمار دوم) و ۱۰^۷ و ۱۰^۱۰ (تیمار سوم) کلنی برگرم غذا انتخاب شد. ماهیان سفید با میانگین وزن (۰۲/۰± ۷۵/۰)گرم انتخاب و پس از دو هفته سازگاری با تراکم ۴۰۰ قطعه در تانک‏های فایبرگلاس با حجم آبگیری ۱۰۰۰ لیتر رهاسازی و ۶۰ روز پرورش یافتند. نتایج بررسی نشان داد شاخص وزن نهایی، ضریب تبدیل غذایی و ضریب رشد ویژه در تیمارهای مورد بررسی در مقایسه با تیمار شاهد به‌صورت معنا‏داری بهتر می‏باشد (۰۵/۰>p). در ضمن در تیمار ۱ وزن نهایی برابر ۶۷/۱ گرم، ضریب تبدیل غذایی به میزان ۲ و ضریب رشد ویژه با مقدار ۳۴/۱ به‌صورت معنا‌داری بهتر از سایر تیمارها بود. از نظر شاخص‏های خونی بین تیمارها اختلاف معنا‏داری مشاهده نشد، اما میزان ایمونوگلوبولین در تیمار ۱ با مقدار mg/ml ۳۳/۲۲ به‌صورت معنا‏داری بیشتر از سایر تیمارها است (۰۵/۰>p). تعداد باکتری‌های اسید لاکتیک نیز در تیمار ۱ با ۲/۵ و تیمار۳ با ۵ لگاریتم کلنی بر گرم به‌صورت معنا‏داری بیشتر از سایر تیمارها بود. نتایج این تحقیق نشان داد پروبیوتیک و پربیوتیک بررسی شده در این مطالعه می‏تواند اثر سینبیوسیس مطلوبی روی بچه ماهی سفید دریای خزر داشته باشد.

---

چکیده هدف از این مطالعه توصیفی تعیین ظرفیت بازدارندگی دو سویه از لاکوباسیل های جدا شده از محتویات روده تاس ماهی ایرانی بر علیه لیستریا منوسیتوژنز در فرآورده دودی ماهی سفید بود. سویه های باکتریایی مورد آزمایش در این مطالعه شامل لاکتوباسیلوس کازئی جدایه AP ۸ و لاکتوباسیلوس پلانتارم جدایه AP ۱۲  بودند. نتایج حاصل از بررسی اثر بازدارندگی سویه های باکتریایی بر لیستریا منوسیتوژنز با روش دیسک نشان داد که هر دو سویه لاکتوباسیل توانایی بازدارندگی از رشد لیستریا منوسیتوژنز را در محیط آزمایشگاه دارند. در بین سویه های باکتریایی بیشترین میزان بازدارندگی متعلق به سویه، لاکتوباسیلوس کازئی بود. ظرفیت بازدارندگی و پتانسیل فساد سویه های باکتریایی در محیط سترون گوشت  با تلقیح  سویه های باکتریایی به میزان  ۱۰^۴ باکتری در گرم (CFU/g) و لیستریا منوسیتوژنز به میزان ۱۰^۲ باکتری در گرم در طول ۴۰ روز نگه داری در دماهای ۴ و ۲۰ درجه سانتیگراد بررسی شد. در طول دوره نگه داری، سویه های تلقیح شده به گوشت اثرات منفی را بر کیفیت ماهی سفید دودی از خود نشان ندادند ) عدم تولید TVBN، عدم اسیدی کردن محیط گوشت(.  در بین سویه های تلقیح شده به گوشت، سویه لاکتوباسیلوس کازئی از رشد نسبتا بالاتری و همچنین ظرفیت بازدارندگی بیشتری برخوردار بود به طوری که میزان لیستریا منوسیتوژنز را در پایان۴۰ روز نگه داری در دماهای ۴ و ۲۰ درجه سانتیگراد در میزان کمتر از  ۵۰ باکتری در گرم نگه داشت. به عنوان نتیجه گیری کلی می توان بیان کرد که نگهدارندگی زیستی ماهی سفید دودی با کشت های باکتریایی نظیر لاکتوباسیلوس کازئی یک روش قابل اطمینان برای جلوگیری از رشد لیستریا منوسیتوژنز در این فرآورده با حداقل تاثیر بر خصوصیات کیفی محصول در پایان دوره نگه داری می باشد.   

---

---

چکیده هدف از این مطالعه بررسی نحوه استفاده از نگهدارنده های زیستی در فراورده ماهی سفید دودی بود. از اینرو از باکتری Lactobacillus casei ( که قبلا در بازدارندگی از رشد Listeria monocytogenes نتایج مثبتی را نشان داده بود)  برای بررسی اثرات آن بر خصوصیات میکروبی و شیمیایی ماهی سفید دودی در طی نگهداری در درجه حرارت های ۴ و ۲۰ درجه سانتیگراد استفاده شد. بدین منظور پس از تهیه ماهیان دودی، قطعات گوشت با  cfu/g ۱۰^۴ از سویه Lactobacillus casei تلقیح و به مدت ۴۰ روز در درجه حرارت های ۴ و ۲۰ درجه سانتیگراد قرار داده شد (۱۰ روز ۴ درجه سانتیگراد، ۳۰ روز ۲۰ درجه سانتیگراد). آزمون های میکروبی (TVC، LAB، EBC، L. monocytogenes) و شیمیایی (TVN و pH) با فاصله زمانی ۱۰ روز بر روی نمونه های تلقیح شده و نمونه های کنترل انجام شد.  نتایج نشان داد که سویهAP ۸   Lactobacillus casei کاندیدای مناسبی برای مطالعه در زمینه استفاده از نگه دارنده های زیستی در ماهی سفید دودی می باشد.  این سویه قادر به رشد در فرآورده به شکل وسیعی می باشد و تلقیح آن تغییر معناداری در خصوصیات شیمیایی و میکروبی فرآورده  ماهی سفید دودی در طول دوره نگهداری ایجاد نکرد.

---

در این تحقیق تنوع ریختی جویبارماهی سفیدرود (Oxynoemacheilus bergianus) در رودخانه­های مختلف حوضه­های دریاچه نمک و دریای خزر با استفاده از روش ریخت­سنجی سنتی انجام گردید. بدین منظور تعداد ۷۶  قطعه سگ­ماهی جویباری از ۸ رودخانه مختلف حوضه دریای خزر و دریاچه نمک صید و پس از تثبیت در محلول بافری ۴ درصد و انتقال به آزمایشگاه، تعداد ۳۱ ویژگی ریختی اندازه­گیری شد. داده­های ریخت­سنجی پس از استاندارد سازی با استفاده ازآنالیزهای چند متغیره از جمله تجزیه به مولفه­های اصلی (PCA) و تجزیه همبستگی کانونی براساس ارزش P حاصل از آزمون مانوا (MANOVA/CVA) و تحلیل خوشه‌ای (CA) مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج تفاوت معنی­داری در ۲۴ صفت بین جمعیت‌های مورد مطالعه نشان داد (P < ۰,۰۵). مهمترین صفات جداکننده در تفکیک جمعیت‌ها مربوط به صفات ارتفاع باله مخرجی و فاصله بین باله شکمی-مخرجی بود. تجزیه همبستگی کانونی توانست جمعیت‌های مورد مطالعه را به خوبی از یکدیگر تفکیک کند، همچنین نتایج تحلیل خوشه‌ای دو جمعیت قره‌سو و سفیدرود را دریک خوشه و جدا از سایر جمعیت‌ها قرار داد. که احتمالاً  تفاوت‌های مشاهده شده مربوط به انعطاف‌پذیری ریختی در پاسخ به تغییرات شرایط محیطی می‌باشد.

---

چکیده تغییرات شاخص های شیمیایی (پراکسیدPV، شاخص اسید تیوباربیتوریک TBA، اسید چرب آزاد  FFAو مجموع بازهای نیتروژنی فرار TVB-N)،  بهمراه خواص حسی (بافت، ظاهر عمومی و چشم ) ماهی سفید دریای خزر (Rutilus frisii kutum) طی ۶ ماه نگهداری به حالت انجماد ( C º ۱۸-) مورد بررسی قرار گرفت. میزان پراکسید تا ماه سوم افزایش، و بعد از آن کاهش یافت (P<۰/۰۵). مقادیر TBA و FFA در طول زمان نگهداری افزایش یافت (P<۰/۰۵). میزان TVB-N از یک الگوی مشخص پیروی نکرد ولی در مجموع یک افزایشی را طی زمان نگهداری نشان داد (P<۰/۰۵). هیچ یک از شاخص های ارزیابی شیمیایی از حد قابل پذیرش فراتر نرفت. ارزیابی حسی نیز نتایج ارزیابی شیمیایی را تأیید کرد. نتایج این مطالعه نشان داد ماهی سفید طی ۶ ماه نگهداری در فریزر دارای کیفیت قابل قبولی می باشد.

---

 

---

چکیده ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) به عنوان ﯾﮑﯽ از آبزیان ﻣﻬم و اقتصادی ﮐﺸﻮرﻣﺎن از اﻫﻤﯿﺖ زﯾﺎدی ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. از آن­جا که با ﮔﺬﺷـﺖ زﻣـﺎن و اﻓـﺰاﯾﺶ درجه حرارت ﮐﯿﻔﯿـﺖ ماهی صید شده ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ، ﻟﺬا ﮐﺎﻫﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت به وسیله یخ گذاری در ﺑﺪو ﺻﯿﺪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ راﻫﮑـﺎری ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﺟﻬـﺖ جلوگیری از اﻓـﺖ ﮐﯿﻔت ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﺎﺷﺪ. در این ﭘﮋوﻫﺶ ، تغییرات برخی از فاکتورهای کیفی ماهی سفید که به مدت ۱۶ روز در یخ نگه­داری شد، همانند رطوبت تحت فشار، pH ، TBA، TVB-N، FFA،  بار باکتریایی سرما دوست و کل به منظور ﺑﺮرسی اثرات تأخیر در یخ گذاری ماهی­های صید شده و افت کیفی محصول اندازه‌گیری شد. بر اساس نتایج این تحقیق، تمامی شاخص­های بیوشیمیایی و میکروبی در طول مدت زمان نگه­داری افزایش معنی­داری(۰۵/۰ P ≤) داشتند. تأخیر در یخ گذاری ماهیان سبب اکسیداسیون بالاتر شد، هم­چنین عدم توجه به شیوه صحیح نگه­داری و نگه­داری طولانی مدت در یخ می­تواند صدمات جدی را به کیفیت گوشت وارد ­سازد.  بنابراین بهتر است که ماهی پس از صید بلافاصله یخ گذاری شود. کوتاه کردن زمان نگهداری محصول در یخ و تسریع در استفاده از برودتهای زیر صفر درجه سلسیوس کمک شایسته ای به افزایش عمر نگهداری محصول می­نماید.  

---

به جهت کاهش ضایعات و افزایش ارزش افزوده فراورده های دریایی، در این مطالعه فلس ماهی سفید به عنوان دور ریز جهت استخراج ژلاتین مورد استفاده قرار گرفت و تاثیر دو روش سنتی و فراصوت بر ویژگی های فیزیکوشیمیایی ژلاتین حاصله مقایسه شد. در این مطالعه ژلاتین از فلس ماهی سفید به دو روش سنتی و فراصوت در دمای ۶۰ درجه سانتیگراد و طی ۱، ۲ و ۳ ساعت استخراج شدند. نتایج نشان داد که به طور کلی فراصوت سبب افزایش معنی دار بازده استخراج، درصد پروتئین و درصد خاکستر نمونه ها شده است (P<۰,۰۵). نتایج آنالیز الکتروفورز و همینطور FTIR تایید کردند که فراصوت توانست ساختار پروتئین های ژلاتین را تحت تاثیر قرار دهد و در این راستا زمان استخراج طولانی تر (۲ و ۳ ساعت) باعث شد که تعداد زنجیره های آلفا در مقایسه با زنجیره های بتا ژلاتین کاهش یابد. طیف FTIR نیز نشان داد تمامی پیک های مربوط به آمیدهای A, B, I, II, III, درنتیجه تیمار فراصوت و افزایش زمان واکنش شدت بیشتری یافتند. همچنین نقطه ذوب و قدرت ژل ژلاتین استخراج شده با فراصوت به ترتیب برابر باC ° ۲۶,۶۷ و g ۲۶۹ بود به صورت معنی داری پایین تر از ژلاتین استخراج شده به روش سنتی (به ترتیب C ° ۲۷,۶۷ و  g۳۰۷) بود (P<۰,۰۵). نتایج حاصل از آنالیز حرارتی ژلاتین ها نشان داد که تمام نمونه ها یک پیک گرماگیر وسیع بین ۳۵ تا ۲۰۰ درجه سانتیگراد مربوط به تبخیر آب و یک پیک گرماده بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ درجه سانتیگراد مربوط به تجزیه حرارتی ژلاتین داشتند.