---

شربت خام نیشکر حاوی اجسام محلول و مواد جامد سوسپانسیونی شامل: ترکیبات رنگی، پلی ساکاریدها، صمغ ها، پروتیین ها و ... است که می توانند راندمان و کیفیت محصول نهایی را تحت تاثیر قرار دهند. بنتونیت یک خاک رس مونتموریلونیت بوده و بعنوان کمک شفاف کننده در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرد. برای ایجاد شفافیت مطلوب بهتر است در تصفیه شربت خام نیشکر از بنتونیت نوع Na-Calit استفاده گردد، تا بدین ترتیب، نقطه بهینه بین قدرت جذب سطحی و حجم رسوب بدست می آید. بعد از اعمال فرآیند تصفیه بنتونیتی روی نمونه های مورد نظر و بدست آوردن شربت تصفیه شده به روش بنتونیتی بریکس، درصد ساکاروز، درجه خلوص، درصد خاکستر، رنگ و کدورت را بین نمونه های تصفیه شده به روش بنتونیتی و دفکاسیون سرد مورد مقایسه قرار می دهیم تا بهترین مقدار مورد نیاز بنتونیت و pH مشخص گردد. هدف از این بررسی بهینه سازی تصفیه شربت خام نیشکر با استفاده از بنتونیت می باشد.

---

میزان تولید ضایعات و پسماند محصولات کشاورزی در ایران بسیار بالا است که با توجه به ترکیب آن‌ها به منابع مناسبی برای تولید اتانول تبدیل شده‌اند. ملاس یکی از فراوانترین و ارزانترین منابع کربن در دسترس و قابل استفاده برای تولید اتانول می‌باشد که با این کاربرد علاوه بر جلوگیری از ورود آن به طبیعت، محصولی به دست می آید که یک سوخت پاک و سازگار با طبیعت است. هدف اصلی این تحقیق مقایسه تولید اتانل از ملاس بوسیله زایموموناس موبیلیس و ساکارومایسس سرویزیه می باشد. در این تحقیق، باکتری زایموموناس موبیلیس از کشت عصاره ی تخمیر شده انگور بر روی محیط RM حاوی ۱% نیستاتین در شرایط هوازی و دمای ℃۳۰ جداسازی و با استفاده از روش های رنگ آمیزی، تست های بیوشیمیایی و رشد در حضور ۷% اتانول و نهایتا ریبوتایپینگ شناسایی شد. جهت بررسی میزان اتانول تولیدی از محیط‌ ملاس۱۰% استفاده گردید. نتایج: میزان اتانول تولیدی در زمان‌های ۲۴ ،۴۸، ۹۶، ۱۲۰، ۱۴۴ ساعت در محیط ملاس۱۰%، برای Zymomonas mobili subsp. mobilis IRMH۵۲ ، Zymomonas mobilis subsp. mobilis ATCC ۱۰۹۸۸ و ساکارومایسیس سرویزیه به ترتیب برابر ۴۵/۱، ۴/۳، ۰۵/۵ درصد بود. در این تحقیق سویه جدیدی از زایمومومناس موبیلیس جدا گردید و مقایسه تولید اتانل با شرایط یکسان نشان داد که این سویه نسبت به ساکارومایسس سرویزیه اتانل کمتری تولید می کند.

---

---

پساب­های کشاورزی حاوی مواد مغذی از جمله فسفات˓ نیترات و آمونیاک می­باشد که باعث آلودگی آب­های سطحی و زیرزمینی می­شوند. جلبکهای آب شیرین از جمله Spirulina با جذب این مواد مغذی می­تواند نقش مهمی در کاهش این نوع آلاینده­ها را ایفا کند. از طرف دیگر این نوع پسابها با داشتن مواد مغذی می­تواند به عنوان بستر جایگزین و ارزان قیمت کشت جلبک­ها مورد استفاده قرار گیرند.
 ۵ غلظت از پساب نیشکر (صفر، ۲۵، ۵۰ ، ۷۵  و ۱۰۰ درصد) همراه با محیط کشت زاروک تهیه شد و میزان رشد، رنگدانه­های فتوسنتزی، پروتئین، چربی و برخی از مواد معدنی جلبک Spirulina بعد از یک ماه کشت بررسی شد.  

---

باگاس، تفاله نیشکر است که پس از عصاره‌گیری از نیشکر به صورت پسماند فیبری خشک، فشرده و به صورت قطعات ریز تراشه به دست می‌آید. الیاف باگاس برای تولید سوخت، مواد شیمیایی، آنزیم‌ها و مواد غذایی نیز قابل استفاده می‌باشد. در این پژوهش تأثیر جایگزین نمودن مقادیر (۰، ۵، ۱۰، ۱۵، ۲۰ و ۲۵ درصد) باگاس فرآوری شده بر خصوصیات شیمیایی (رطوبت، خاکستر، فیبر)، ویژگی‌های کیفی (بافت، تخلخل، دانسیته و شاخص حجم، رنگ پوسته و مغز) و ارزیابی حسی کیک مورد بررسی قرار گرفت. آزمون‌ها بر اساس طرح کاملاٌ تصادفی و در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد با افزایش درصد پودر فیبر باگاس در کیک، رطوبت، خاکستر، فیبر، سفتی و چسبندگی نمونه‌ها افزایش یافت و کاهش تخلخل، روشنایی، دانسیته (افزایش حجم مخصوص) نسبت به نمونه شاهد مشاهده گردید (۰۵/۰P<). در نهایت با بررسی همه‌ی ویژگی‌ها، نمونه حاوی ۵ درصد پودر فیبر باگاس به عنوان نمونه بهینه معرفی گردید که از سوی ارزیاب‌ها نیز مورد پذیرش بیشتری نسبت به سایر تیمارها و تیمار شاهد قرار گرفت. به طور کلی به دلیل خصوصیات تغذیه‌ای و حسی فرآورده حاصل از فیبر باگاس، می‌توان از این ماده به عنوان یک منبع فیبر رژیمی در فرآورده‌های غذایی استفاده کرد.

---

گل آسیاب یکی از محصولات جانبی است که در حجم قابل توجهی تولید می شود. غالباً گل آسیاب با خاکستر آسیاب حاصل از پخت باگاس مخلوط می شود که با هم قسمت عمده ای از ضایعات آسیاب را در کارخانه های شکر تشکیل می دهد که برای دفع است. سطح کم مواد مغذی و رطوبت بالا باعث می شود گل آسیاب به منبع رقیق مواد مغذی تبدیل شود و تقاضای خرید گل آسیاب بعنوان ماده ای با ارزش از سوی کشاورزان و شرکت بیوتکنولوژی  بیشتر است که منجر به انباشت گل آسیاب در اکثر کارخانه ها می شود. استفاده های بارز از گل آسیاب بکارگیری آن در مزارع کشت نیشکر می باشد. به موجب آن، استفاده مداوم از گل و خاکستر آسیاب با نرخ های بالا، بدون شناخت مناسب از شرایط خاک و نیازهای محصول، نگرانی های زیادی را در سال های اخیر ایجاد کرده است. خطر کود دهی بیش از حد و آلودگی فلزات سنگین در مزارع نیشکر  و نگرانی های مربوط به اثرات خارج از محل از نشت به آبراه ها، سؤالاتی را در مورد استفاده بی رویه از گل آسیاب در صنعت ایجاد کرده است. در این راستا  این مطالعه مسائل مربوط به مدیریت مسئولانه‌ گل آسیاب تولیدی در کارخانجات شکر یا ساکارز از نیشکر (مطالعه موردی کارخانه های نیشکر مناطق جنوب ایران) را بررسی می‌کند و مقرون به صرفه بودن کاربرد آن را در طیف وسیع‌تری از مزارع دورتر از آسیاب‌ها به عنوان وسیله‌ای برای به حداقل رساندن خطرات زیست‌محیطی گزارش می‌کند. به طوریکه، اندازه تخمینی منابع غذایی در گل آسیاب تولید شده توسط شرکت های کشت و صنعت نیشکر فارابی و دهخدا ۷۳۰۰ تن نیتروژن و ۴۵۰۰ تن فسفر در سال است. این نشان دهنده ۶۰ درصد از ۷۷۰۰ تن فسفر تخمین زده شده به عنوان کود در مزارع نیشکر در سال ۱۴۰۰ است
 

---

در سال­های اخیر از روش غیر مخرب و سریع پردازش تصویر برای ارزیابی کمی و کیفی ویژگی‌های فراورده­های غذایی با موفقیت استفاده شده است. در این پژوهش نیز اثر فیبر باگاس نیشکر به عنوان یک منبع غنی‌کننده فیبر (۲۵-۰ درصد)، پلی‌ساکارید محلول در آب سویا (۲-۰ درصد) و زمان سرخ کردن (۵-۲ دقیقه) بر ویژگی‌های تصویری دونات مانند رنگ، تعداد، دانسیته و اندازه حباب­ها، تخلخل، انرژی، همگنی، تباین و آنتروپی مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌های حاصل از این پژوهش نشان داد که افزایش فیبر باگاس نیشکر سبب افزایش شاخص a* و کاهش مؤلفه L* و b* پوسته و مغز و تخلخل می‌شود. از سوی دیگر، افزایش دمای سرخ‌کردن زمینه افزایش قرمزی رنگ پوسته و کاهش میزان روشنی رنگ پوسته و تخلخل بافت می‌شود. این در حالی است که پلی‌ساکارید محلول در آب سویا، اثر معنی‌داری بر ویژگی‌های تیمارها نداشت. نتایج بهینه‌یابی هم نشان داد که اگر ۵۸/۸ درصد باگاس نیشکر و ۳۶/۰ درصد پلی ساکارید محلول سویا به فرمول ضافه شود و نمونه طی ۵ دقیقه سرخ شد، بهترین کیفیت حاصل خواهد شد.
 

---

اکثر مصرف‌کنندگان تمایل به استفاده از رژیم های سلامت بخش و فراسودمند در برنامه غذایی روزانه خود دارند. در بین محصولات غذایی، نوشیدنی‌ها گزینه مناسبی جهت غنی‌سازی با ترکیبات زیست فعال هستند. آب نیشکر یک نوشیدنی شیرین و انرژی‌زا بوده که در سال‌های اخیر به‌دلیل ارزش تغذیه ای مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر، به‌منظور بررسی ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی، حسی و در نهایت بهینه‌یابی فرمولاسیون نوشیدنی فراسودمند برپایه‌ی آب نیشکر انجام شد. بدین‌منظور فرمولاسیون این نوشیدنی شامل آبلیمو (۰، ۳ و ۶) میلی‌لیتر، زردچوبه (۰، ۳/۰ و ۶/۰) گرم و عصاره‌ی نعنا (۰، ۲۵۰ و ۵۰۰) میکرولیتر در هر ۱۰۰ میلی‌لیتر آب نیشکر به‌وسیله‌ی روش سطح پاسخ و در قالب طرح باکس بنکن بهینه‌سازی شد.  که مقادیر pH، اسیدیته، مواد جامد محلول، کدورت، شاخص‌های رنگ، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، ترکیبات فنولی و پذیرش‌کلی متغیرهای وابسته‌ی این پژوهش هستند. نتایج نشان دادند که با افزایش مقدار آبلیمو، مقادیر اسیدیته، کدورت، شاخص ^*L، شاخص ^*b، ترکیبات فنولی کل، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و پذیرش کلی افزایش یافتند درحالی‌که pH، مواد جامد محلول و شاخص ^*a کاهش پیدا کردند. همچنین با افزایش مقدار زردچوبه، در میزان مواد جامد محلول، شاخص ^*b و ترکیبات فنولی کل افزایش ناچیزی مشاهده گردید اما فعالیت آنتی‌اکسیدانی و پذیرش کلی نمونه‌ها کاهش یافته بود. افزایش میزان عصاره‌ی نعنا باعث افزایش در کدورت، شاخص ^*a و ^*b، ترکیبات فنولی کل و پذیرش کلی نوشیدنی‌ها گردید درحالی‌که باعث کاهش مقادیر مواد جامد محلول و شاخص ^* L شد. در پایان نوشیدنی آب نیشکر حاوی ۶ میلی‌لیتر آبلیمو، ۲/۰ گرم زردچوبه و ۴۱۸ میکرولیتر عصاره‌ی نعنا دارای بهترین خواص فیزیکوشیمیایی و بالاترین پذیرش کلی بود که می‌تواند به‌عنوان یک نوشیدنی سلامت‌بخش در صنعت پیشنهاد شود.