---

  به منظور تنوع­ خشی به محصولات قابل عرضه از ماهی کپور نقره­ای و در نتیجه افزایش مصرف این ماهی پرورشی، برگر بدون پوشش به عنوان فرآورده­ای جدید از این ماهی تولید و خصوصیات کیفی تیمارها به مدت ۶ ماه بررسی و مقایسه شد. در مجموع ۳ تیمار مختلف از برگر ماهی: ۱- با بسته­بندی معمولی (شاهد) ۲- با بسته­بندی وکیوم ۳- با اسید اسکوربیک  ppm۵۰۰ تولید و در سردخانه در دمای ºC۱۸- نگهداری گردید. آزمایش­های شیمیایی، میکروبی و ارزیابی حسی در فاز صفر و پس از آن به صورت ماهانه انجام شد و نتایج حاصل مورد مقایسه و تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. طی مدت نگهداری تیمار در سردخانه مقدار TVB-N در همه تیمارها افزایش یافت، اما از حد مجاز تجاوز نکرد. میزان  TBAاگرچه روند افزایشی داشت اما تیمار اسید اسکوربیک همواره نسبت به دو تیمار دیگر از میزان TBA پایین­تری برخوردار بود. در میزان pH تمام تیمارها روند کاهشی مشابهی دیده شد. تمام شمارش­های میکروبی روند کاهشی را نشان دادند و تیمار فیش برگر وکیوم­شده روند کاهشی سریعتری را بروز داد. ارزیابی حسی تیمارها ارجحیت برگرهای حاوی اسید اسکوربیک را نشان داد. در جمع­بندی نهایی، برگر ماهی با بسته­بندی معمولی و وکیوم که فاقد اسید اسکوربیک بودند به مدت ۳ ماه و تیمار برگر ماهی با اسید اسکوربیک حداکثر برای مدت شش ماه قابلیت مصرف دارند. بسته­بندی وکیوم نیز در حفظ کیفیت شیمیایی و میکروبی برگرها نسبت به بسته­بندی معمولی ارجحیت دارد.

---

این تحقیق به ­منظور بررسی جایگزینی گلوتن ذرت به­جای پودر ماهی در جیره غذایی کپور ماهی و تأثیر این جایگزینی بر شاخص ­های بیوشیمیایی و خون­شناسی خون کپور ماهی معمولی جوان انجام شد. ماهیان جوان با وزن متوسط ۵/۰ ± ۵/۱۱ گرم و طول متوسط ۱ ± ۹ سانتیمتر به مدت ۸ هفته با تیمارهای آزمایشی تغذیه شدند. جیره­های غذایی با پروتئین خام ۳۱%، انرژی خام ۳۱۰۰ کیلوکالری بر کیلوگرم در سه سطح جایگزینی ۱۵۰، ۲۷۰ و۴۹۰ (گرم بر کیلوگرم) و یک جیره شاهد بدون گلوتن ذرت ساخته شدند. در پایان آزمایش شاخصهای بیوشیمیایی خون شامل گلوکز، کلسترول، تری­گلیسرید و همچنین هموگلوبین، هماتوکریت، گلبولهای سفید (WBC) و گلبولهای قرمز خون (RBC) در بچه ماهیان تغذیه­ شده با جیره­های آزمایشی در مقایسه با گروه شاهد اختلاف معناداری داشتند (۰۵/۰P < ). اما ماهیان جوان تغذیه شده با جیره­های غذایی ۱ تا ۴ در مقدار پروتئین کل و شاخص ­های MCV،  MCH وMCHC تفاوت ­های معناداری با یکدیگر نداشتند (۰۵/۰P > ). همچنین با جایگزینی مقادیر گلوتن ذرت در جیره­ها این نتیجه حاصل شد که عوامل رشد و تغذیه­ای در تیمارهای آزمایشی در مقایسه با گروه شاهد به طور معناداری کاهش یافته است (۰۵/۰P < ). جمع­بندی نهایی نشان می­دهد که منبع پروتئینی گیاهی گلوتن ذرت جایگزین مناسبی به جای پودر ماهی نیست و باید سطح جایگزینی کمتر از جایگزین صورت گرفته در این تحقیق باشد.

---

فون ماهیان رودخانه گاماسیاب در محدوده استان کرمانشاه در سه ایستگاه به مدت ۹ ماه بررسی شد. نمونه ها به کمک دستگاه الکتروشوکر و تور سالیک با چشمه ۱/۵ سانتی صید و سپس ۳۰ عامل زیست سنجی (۲۰ ویژگی اندازشی و ۱۰ ویژگی شمارشی) از هرگونه اندازه گیری و شمارش شد. در مجموع ۲۳ گونه و زیرگونه در ۱۴ جنس از ۵ خانواده کپورماهیان (Cyprinidae)، گربه ماهیان سیسوریده (Sisoridae)، سگ ماهیان جویباری (Balitoridae)، گربه ماهیان باگریده (Bagridae) و مارماهیان خاردار (Mastacembelidae) شناسایی گردید. از بین ماهیان صید شده، ۱۰ جنس (۷۱/۴ درصد) و ۱۸ گونه (۷۸/۳ درصد) متعلق به خانواده کپورماهیان (Cyprinidae)، ۱ جنس (۷/۱ درصد) و ۲ گونه (۸/۷ درصد) متعلق به خانواده سگ ماهیان جویباری (Balitoridae) بود و از هرکدام از ۳ خانواده دیگر فقط یک جنس (۷/۱ درصد) و یک گونه (۴/۳ درصد) شناسایی شد. کمترین ترکیب گونه ای (۹ گونه) در ایستگاه علیای رودخانه و بیشترین ترکیب گونه ای (۱۶گونه) در ایستگاه سفلی رودخانه مشاهده گردید. در بین ماهیان شناسایی شده تنها ۱ گونه (Pseudorasbora parva) غیربومی و بقیه گونه ها بومی ایران تشخیص داده شدند.

---

تأثیر لیدوکائین بر شاخصه های کیفی آب و برخی فراسنجه های خونی ماهی کپور معمولی در زمان شبیه سازی حمل ونقل انجام گرفت. میزان اکسیژن محلول و آمونیاک در تیمار شاهد (بدون لیدوکائین) و تیمارهای حاوی ۱/۰، ۳/۰ و ۵/۰ میلی لیتر بر لیتر لیدوکائین در ساعات۰، ۱، ۲، ۳، ۴، ۵ اندازه گیری شدند. جهت برسی تغییرات هماتولوژیکی، در آغاز و پایان آزمایش با سرنگ از ساقه دمی تیمار ها خون گیری شد. نتایج نشان داد که تیمارهای حاوی لیدوکائین در کاهش مصرف اکسیژن و کاهش ترشح آمونیاک در طول مدت حمل ونقل ماهی کپور معمولی مؤثر است. نتایج حاصل از بررسی فراسنجه های خونی مربوط به گلبول های قرمز شامل RBC، Hb، Hct، MCV، MCH،MCHC  و نیز شمارش گلبول های سفید بیانگر عدم اختلاف معنادار بین مقادیر در ابتدا و پایان آزمایش بود (۰۵/۰p>). نتایج حاکی از آن است که لیدوکائین قابلیت آرام کردن ماهی در شرایط شبیه سازی حمل ونقل ماهی کپور معمولی را دارد.

---

نگه‌داری ماهی حتی در شرایط سرد نیز منجر به تغییراتی کیفی ناشی از جدا شدن پپتید‌ها و اسید‌های آمینه شده و در اثر فعالیت باکتری‌ها تبدیل به آمین‌های بیوژن به‌عنوان ترکیبات مضر می‌شود. در این مطالعه شش آمین بیوژن (پوترسین، کدورین، اسپرمین، اسپرمیدین، تیرامین و هیستامین)، در ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) ۱۶ روز نگه‌داری شده در یخ در پنج فاصله زمانی (۰، ۴، ۸، ۱۲، ۱۶ روز) اندازه‌گیری شد. نتایج نشان دادند که در کل دوره نگهداری پوترسین و کدورین مقادیر بالاتری را نسبت به دیگر آمین‌ها داشتند و برای ارزیابی کیفیت ماهی کپور مناسب بودند. مقادیر اسپرمین و اسپرمیدین دارای نوسان بودند و مقادیر آمین‌های خطرناک هیستامین و تیرامین، در کل دوره نگهداری پایین‌تر از حد مجاز بودند، بنابراین نمی‌توانند به‌عنوان عامل ایجاد‌کننده خطر در ماهی کپور مطرح باشند.

---

تاثیر پوشش خوراکی کیتوزان و کیتوزان-ژلاتین بر کیفیت فیش فینگر کپور نقره­ای هنگام نگهداری بررسی شد. فیش فینگرها به طور جداگانه در محلول­های پوششی کیتوزان ۱% و کیتوزان ۱%-ژلاتین ۴% غوطه­ور و بسته­بندی شدند. سپس جهت آزمایش­های شیمیایی (TBA، TVB-N، PV) و میکروبی (TVC و PTC) به مدت ۳۰ روز در یخچال (C˚۱±۴) نگه­داری شدند.  کمترین میزان بازهای نیتروژنی فرار در نمونه پوشش داده شده با کیتوزان مشاهده شد در‌صورتی که میزان تیوباربیتوریک اسید تیمارهای پوشش داده شده تفاوت معنی­داری نسبت به هم نداشتند (۰۵/۰>p). در بین نمونه­های پوشش داده شده، پوشش کیتوزان به طور موثری باعث کاهش بار باکتریائی کل (TVC) و سرما دوست (PTC) گردید که این میزان کاهش در روز ۱۲ به ترتیب برای TVC و PTC به اندازه ۲/۳ و log_۱۰ cfu/g ۶/۲ نسبت به شاهد بود. بدین ترتیب می­توان بیان نمود که فیش فینگرهای پوشش داده شده با محلول پوششی کیتوزان نسبت به پوشش کیتوزان-ژلاتین و نمونه­های بدون پوشش موثرتر بود و ۱۸ روز بر ماندگاری فیش فینگرها افزود

---

سه نوع فیش فینگر تولید شده از گوشت ماهی کپور معمولی (حاصل از قطعات فیله، گوشت چرخ‌شده و سوریمی) ارزیابی ارگانولپتیکی شدند. فیش فینگرها پس از قالب‌گیری، لعاب‌زنی و پوشش‌دهی در دستگاه سرخ‌کن با روغن آفتابگردان در دمای Cº۱۸۰ به مدت ۸ دقیقه سرخ شدند. شاخص‌های ارگانولپتیک بافت، طعم، بو، رنگ و مطلوبیت کل از سوی ارزیاب‌ها بررسی شدند. فیش فینگر حاصل از سوریمی از لحاظ شاخص‌های ارگانولپتیک تفاوت معناداری (p< ۰/۰۵) نسبت به بقیه نمونه‌ها داشت. ارزیابی صفت مطلوبیت کل نشان‌دهنده برتری فیش فینگر حاصل از سوریمی نسبت به دیگر فیش فینگرها بود. بنابراین توصیه می‌شود که از سوریمی حاصل از گوشت ماهی کپور معمولی در فرایند تولید فیش فینگر استفاده شود.

---

درجه سمیت آفت­کش مالاتیون و LC_۵۰ آن در بچه­ماهی کپور معمولی دریای خزر(Cyprinus carpio) و اثر این سم بر میزان هماتوکریت، گلوکز، کلسترول و پروتئین کل سرم خون این ماهی در مدت ۹۶ ساعت بررسی شد. غلظت کشنده، حداقل غلظت مؤثر، حداکثر غلظت مجاز مالاتیون به‌ترتیب برابر ۳/۱، ۶۴۶/۰ و ۱۳/۰ میلی‌گرم در لیتر محاسبه شد و این حشره­کش را می­توان با «درجه سمیت متوسط» برای کپور معمولی طبقه‌بندی کرد. اختلاف معناداری در درصد هماتوکریت، کلسترول و گلوکز در بین گروه‌های آزمایشی مشاهده شد (۰۵/۰p<)، اما بین میزان پروتئین کل اختلاف معنادار نبود (۰۵/۰<p). درصد هماتوکریت در گروه شاهد از دیگر گروه­ها پایین‌تر بود و کمترین میزان کلسترول و گلوکز در تیمار با غلظت ۵/۰ میلی‌گرم در لیتر و بیشترین میزان آن‌ها به‌ترتیب در غلظت­های ۵/۲ و ۲ میلی‌گرم در لیتر مشاهده گردید. بنابر این می­توان گفت، غلظت­هایی از آفت­کش­ مالاتیون که از نظر آزمون کشندگی، غیرمؤثر و مجاز برای گونه‌های غیرهدف شناخته می­شوند،می­توانند باعث بروز تغییراتی در شاخص­های خونی و آسیب­های زیستی در آن‌ها شوند.

---

تأثیر‌ ترکیب نفتی پایرن بر اندام‌های آبشش، کلیه و کبد ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) با قرار دادن ۳۰ عدد ماهی (۱۰± ۱۴۰ گرم) در غلظت‌های تحت کشنده ۱۰، ۵۰ و ۱۰۰ میکروگرم در لیتر در یک دوره ۳۵ روزه بررسی شد. از بافت‌های آبشش، کلیه و کبد ماهی‌ها نمونه‌برداری و در محلول بوئن تثبیت شدند. سپس نمونه‌ها مطابق روش استاندارد بافت‌شناسی آبگیری، شفاف‌سازی و پارافینه شده و با استفاده از میکروتوم از آنها مقاطع میکروسکوپی تهیه و با استفاده از میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفتند. آسیب‌های بافتی عمده در آبشش شامل، پرخونی، هایپرپلازی، S شکل شدن، چماقی شدن تیغه‌ها و در غلظت‌های ۵۰ و ۱۰۰ µg/l، هم‌جوشی و نکروز تیغه‌های آبششی مشاهده گردید. در بافت کبد واکوئولاسیون سلول‌های کبدی، پرخونی سینوزوئید‌ها، حضور ماکروفاژهای حاوی هموسیدرین و در غلظت‌های ۵۰ و ۱۰۰ µg/l سلول‌های کبدی حاوی هسته‌های پیکنوزه، کاریولیز شده و نکروزه مشاهده شدند. در بافت کلیه در غلظت۱۰ µg/l، کست‌های ادراری، پرخونی، دژنره شدن توبول‌ها و در غلظت‌های ۵۰ و ۱۰۰ µg/l ماکروفاژهای حاوی هموسیدرین، دژنره شدن توبول‌ها با شدت بیشتر و نکروز در بخش‌های مختلف مشاهده گردید. نتایج بیانگر آثار منفی پایرن بر هوموستازی، سلامت ماهی و فعالیت اندام‌های حیاتی به‌واسطه تغییرات بافت‌شناسی می‌باشد که در بلند مدت و غلظت‌های بیشتر اثرهای شدیدتری را به‌وجود می‌آورد.

---

عملکرد رشد لارو کپور ماهیان (Cyprinus carpio، Hypophthalmichthys nobilisوCtenopharyngodon idella) با تغذیه از ناپلی آرتمیا گونه‌های A. parthenogenetica، A. fransiscana و A. urmiana، و همچنین یک مخلوط پروبیوتیکی (Bacillus subtilisوB. licheniformis) بررسی شد. لارو ماهیان (وزن ۱۵±۱۰۰ میلی گرم) به ۵۴ تانک فایبرگلاس گرد و با حجم ۱۰ لیتر و تراکم ۵ قطعه در لیتر منتقل و با تیمارهای غذایی به مدت ۴ هفته تغذیه شدند. در پایان دوره، شاخص‌های رشد (وزن نهایی، نرخ رشد ویژه، فاکتور وضعیت و کارایی تغذیه) و ترکیبات بیوشیمیایی بدن (پروتئین خام، چربی خام، خاکستر و رطوبت) سنجش شدند. بر اساس نتایج، اختلاف معنی‌داری در پارامترهای رشد و تغذیه، به‌ویژه نرخ رشد ویژه و کارایی تغذیه مشاهده گردید (۰۵/۰>P). بالاترین و پایین‌ترین کارایی رشد و تغذیه به‌ترتیب در کپور علفخوار تغذیه شده با ناپلی آرتمیا پارتنوژنتیکا و کپور سرگنده تغذیه شده با ناپلی آرتمیا ارومیانا مشاهده شد. افزایش  عملکرد رشد (وزن نهایی، طول نهایی و نرخ رشد ویژه) در تیمار کپور علفخوار تغذیه شده با ناپلی آرتمیا پارتنوژنتیکا به همراه پروبیوتیک در مقایسه با دیگر تیمارها مشاهده شد (۰۵/۰>P).

---

اثرات تأخیر در سردسازی بر کیفیت سوریمی کپور معمولی بررسی شد. نمونه‎های ماهی پس از صید به سه گروه تقسیم شدند. گروه اول بلافاصله، گروه دوم  ۳ ساعت و گروه سوم ۶ ساعت بعد از صید در یخ قرار داده شدند. از تیمارهای مختلف سوریمی تهیه و به‌مدت ۱۵ روز در یخچال نگه‌داری شد و هر ۳ روز یکبار آزمایشات شیمیایی (تیوباربیتوریک اسید TBA، مجموع بازهای نیتروژنی فرارTVB-N  و pH) و آزمون میکروبی (باکتری‎های کل TVC) بر روی نمونه‎ها انجام شد. نتایج نشان داد که میزان TBA در نمونه‎های با ۶ ساعت تأخیر، به‌طور معنی‏داری بیش از نمونه‎های شاهد و نمونه‎های با ۳ ساعت تأخیر بود. در تیمار شاهد میزان TBA تا روز دوازدهم افزایش و پس از آن کاهش یافت در حالی که در تیمار ۶ ساعت تاخیر، تا پایان دوره روند افزایشی را نشان داد. میزان TVB-N در نمونه‎های یخ‎گذاری شده با تاخیر، از روز سوم نگه‌داری و در تیمار شاهد در پایان دوره از حد مجاز بالاتر رفت. مقادیر pH در تیمارهای مختلف اختلاف معنی‏داری نشان نداد، کمترین مقدار pH در طول دوره نگه‌داری (۰۳/۷) در تیمار ۶ ساعت تأخیر و بیشترین مقدار pH (۳۷/۸) در تیمار شاهد ثبت گردید. میزان TVC در همه تیمارها در طول دوره افزایش یافت و بیشترین مقدار (log cfu/g ۸۶/۴) در تیمار ۶ ساعت تاخیر ثبت شد. براساس نتایج به‌دست آمده، تاخیر در یخ‎گذاری ماهی کپور پس از صید باعث افت کیفیت سوریمی تولیدی از آن می‌شود.

---

اثر نگه‌داری کپور نقره‌ای در یخ در فواصل زمانی ۰، ۳، ۶، ۹، ۱۲، ۱۵روز بر خواص کیفی پودر سوریمی تولیدی با آنالیز ترکیبات تقریبی، تغییرات رنگ، چگالی، ظرفیت جذب روغن، حلالیت پروتئین، ظرفیت امولسیونی و پایداری امولسیون، توانایی تشکیل ژل، و میزان تیوباربیتوریک اسید بررسی شد. افزایش زمان یخ‌گذاری ماهی سبب افزایش در میزان چگالی، شاخص تیوباربیتوریک اسید گردید.افزایش زمان یخ‌گذاری همچنین منجر به کاهش سایر خواص کیفی، همچون ترکیبات تقریبی، شاخص‌های رنگی، حلالیت پروتئین، ظرفیت جذب روغن و توانایی تشکیل ژل پودر سوریمی  گردید (۰۵/۰<p). روند تغییرات ظرفیت و پایداری امولسیونی تیمارها در روزهای مختلف منظم نبود ولی با گذشت زمان کم شد (۰۵/۰<p). بر اساس نتایج به‌دست آمده، نگه‌داری طولانی مدت کپور نقره‌ای در یخ باعث کاهش خواص کیفی پودر سوریمی تولیدی گردید.

---

خواص فیزیکوشیمیایی گوشت چرخ شده و سوریمی تهیه شده از کپور معمولی در طول دوره انجماد بررسی شد. هر دو تیمارگوشت چرخ شده و سوریمی در پلاستیک‌های زیپ دار بسته‌بندی و در دمای ۱۸- درجه سانتی‌گراد نگه‌داری شده و در فواصل زمانی ۱، ۲ و ۳ ماه مورد ارزیابی قرار گرفتند. آنالیز تقریبی سوریمی و گوشت چرخ شده در طول ماه‌های مختلف فاقد اختلاف معنی‌دار بود (۰۵/۰p>). شاخصPV در گوشت چرخ شده به‌طور معنی‌داری افزایش یافت  (۰۵/۰<p) در حالی‌که مقدار آن برای سوریمی تنها در ماه سوم نگه‌داری افزایش یافت. میزان تیوباربیتوریک اسید (TBA) و مجموع ترکیبات ازته فرار (TVB-N) سوریمی در مقایسه با گوشت چرخ شده در تمام ماه‌ها کمتر بود. نتایج آزمون فیزیکی بیانگر کاهش سختی، به‌هم پیوستگی، کشسانی، قابلیت جویدن و خاصیت صمغی در گوشت چرخ شده بود، در حالی‌که خواص سوریمی تا پایان ماه سوم نگه‌داری در حالت انجماد تقریبا ثابت باقی ماند. در کل، تولید سوریمی از گوشت کپور باعث حفظ ویژگی‌های کیفی آن می‌شود.

---

اثر پروبیوتیک پریمالاک در چهار سطح ۰، ۰۵/۰، ۱/۰ و ۱۵/۰ درصد جیره غذایی بر عملکرد رشد، پارامترهای بیوشیمیایی خون، بازماندگی و مقاومت به تنش شوری در بچه ماهی کپور معمولی دریایی (۱۱۷/۰±۶۷/۲) به مدت ۴۵ روز بررسی شد. پریمالاک عملکرد رشد را افزایش و ضریب تبدیل غذایی را به طور معنی داری کاهش داد (۰۵/۰>p)، و منجر به کاهش سطوح گلوکز و افزایش میزان پروتئین کل گردید، ولی تفاوت در مقایسه با گروه شاهد معنی داری نبود (۰۵/۰<p). سطوح کلسترول در ماهی تغذیه شده با پریمالاک به طور معنی داری کاهش یافت (۰۵/۰>p). بعد از ۴۵ روز تغذیه، تنش شوری به منظور تعیین اثر پریمالاک بر مقاومت به تنش شوری انجام شد. برای سنجش میزان هماتوکریت، خونگیری طی چهار مرحله (روزهای اوّل، سوّم، پنجم و هفتم) بعد از تنش انجام شد. در روز اوّل، سطوح هماتوکریت در همه ی تمیارها افزایش معنی داری داشت (۰۵/۰>p)، ولی  از روز سوم در همه تیمارها به تدریج کاهش یافت. قبل و بعد از تنش، میزان بازماندگی در تیمارها تفاوت معنی داری نداشت (۰۵/۰<p). این نتایج نشان می دهد که افزودن پروبیوتیک پریمالاک به جیره، اثرات مثبتی بر رشد، شاخص های بیوشیمیایی خون و کاهش استرس در کپور معمولی دارد.

---

 برای بهبود ویژگی‏های بافتی و کیفی کوفته سرخ شده از ماهی کپور نقره‏ای، صمغ‏های کربوکسی‏متیل‏سلولز و کتیرا در مقادیر ۵/۰ و ۱ درصد به کوفته افزوده شده و از نظر ترکیبات تقریبی متشکله، عوامل فیزیکی (درصد جذب لعاب، بازده محصول، چروکیدگی و کاهش جذب روغن)، رنگ‏سنجی، آنالیز حسی و ویژگی‏های بافتی با تیمار شاهد مقایسه شدند. تمامی تیمارها نسبت به تیمار شاهد مقدار چربی و میزان جذب روغن کمتری نشان دادند (۰۵/۰>p). تیمار حاوی ۱ درصد صمغ کتیرا بالاترین مقادیر رطوبت، روشنایی، سختی و کشسانی را نشان داد، در حالی‌که تیمار حاوی ۱ درصد کربوکسی‏متیل‏سلولز بالاترین میزان بازده محصول و پایین‌ترین مقادیر رطوبت تحت فشار، چربی، روشنایی، جذب روغن و کشسانی را نشان داد (۰۵/۰>p). به‌طور کلی عملکرد صمغ کتیرا بر ویژگی‏های بافتی مطلوب‏تر از صمغ کربوکسی‏متیل‏سلولز بود و تمامی شاخص‏های بافتی در تیمارهای حاوی ۱ درصد صمغ کاهش یافتند، از این‌رو کاربرد درصدهای پایین این صمغ‏ها توصیه می‏شود.

---

اثر نگه‌داری ماهی کپور نقره­ای منجمددر دمای C°۲۰- در فواصل زمانی ۰، ۲، ۴، ۶ ماه بر خواص کیفی پودرسوریمی تولیدی بررسی شد. ویژگی­های کیفی پودر سوریمی تهیه شده با سنجش ترکیب شیمیایی، تغییر رنگ، ارزشیابی حسی، چگالی، ظرفیت جذب روغن، ظرفیت نگه‌داری آب،درصد حلالیت پروتئین، ظرفیت امولسیونی و پایداری امولسیون، ظرفیت و پایداری کف، توانایی تشکیل ژل و میزان تیوباربیوتیک اسید آنالیز گردید. بررسی. نتایج بیانگرکاهش معنادار (۰۵/۰p<)اکثر شاخص‌ها در تیمارها نسبت به شاهد بود، به‎طوریکه ظرفیت نگه‌داری آب و درصد حلالیت پروتئین تیمارها طی دوره نگه‌داری تا ماه ششم به ترتیب از ۴/۱۳ به ۴۶/۱۰ میلی­لیتر بر گرمو از ۴۲/۷ درصد به ۸۲/۴ درصدکاهش یافت.همچنین تیمارها به لحاظ ثبات کف پایدار نبودند. میزان چگالی و تیوباربیتوریک اسیدTBA))در تیمارها با گذشت زمان روند افزایشی معنا­داری داشتند(۰۵/۰p<). با توجه به نتایج به‌دست آمده و از دیدگاه ارزیابان حسی، تولید پودر سوریمی با کیفیت مطلوب از ماهی کپور نقره­ای منجمد، تا ماه چهارم نگهداری ماهی در دمایC°۲۰- درجه می­باشد.

---

در این پژوهش از گوشت ماهی کپور سرگنده به‌‌منظور تهیه سوریمی استفاده شد و تأثیر ۳ عامل مستقل آنزیم ترانس‌گلوتامیناز میکروبی (۵/۰، ۷۵/۰ و ۱ درصد)، نمک (۰، ۲۵/۱ و ۵/۲ درصد) و دمای قوام‌یابی (۳۵، ۴۰ و ۴۵ درجه‌ سانتی‌گراد) بر ویژگی‌های بافتی و رنگ سوریمی تهیه شده بررسی گردید. نتایج به‌دست آمده نشان داد مقدار آنزیم ۵/۰ درصد به‌‌همراه مقدار نمک ۲۵/۱ درصد و تیمار دمایی ۴۵ درجه سانتی‌گراد به‌عنوان تیمار بهینه عمل کرد. به عبارتی استفاده از ۵/۰ درصد آنزیم‌ بدون کاهش چشمگیر در ویژگی‌های بافتی نظیر سختی، به‌هم‌ پیوستگی و کشسانی ژل سوریمی تولیدی به کاهش استفاده از نمک از مقدار ۵/۲ درصد به ۲۵/۱ درصد منجر شد. براساس نتایج، با افزایش مقدار آنزیم میزان ظرفیت نگهداری آب (WHC) به‌طور معنا‌داری کاهش یافت (۰۵/۰p<). از سویی دیگر با کاهش مقدار آنزیم و نمک شاخص‌ سفیدی و روشنایی بافت ژل سوریمی افزایش یافت. تأثیر همزمان افزایش نمک و کاهش دمای قوام‌یابی منجر به افزایش معنا‌دار عامل قرمزی (a*) شد (۰۵/۰p<). از سوی دیگر تأثیر آنزیم به‌تنهایی بر مقدار زردی (b*) معنا‌دار نبود درحالی‌که تأثیر همزمان افزایش مقدار آنزیم و دما منجر به افزایش معنا‌دار عامل b* شد (۰۵/۰p<). 

---

تاثیر پوشش خوراکی پروتئین آب پنیر و اسانس شوید (Anethum graveolens) بر کیفیت و زمان ماندگاری فیله کپور نقره‌ای هنگام نگه‌داری در یخچال بررسی شد. فیله‌ها در محلول پروتئین آب پنیر (۱۰ درصد)، اسانس شوید (۵ درصد) و مخلوط پروتئین آب پنیر (۱۰ درصد) و اسانس شوید (۵ درصد) غوطه‌ور، بسته بندی و در یخچال (˚C۴)  قرار گرفتند. فراسنجه‌های شیمیایی (PV، TBA و TVB-N) و میکروبی ( TVCوPTC ) در روزهای صفر، ۳، ۶، ۹، ۱۲، ۱۵ و ۱۸ اندازه‌گیری شدند. مقادیر پراکسید و تیوباربیتوریک اسید در همه تیمارها به‌طور معنی‌داری افزایش یافت (۰۵/۰>P). ولی این افزایش در فیله‌ دارای پوشش پروتئین آب پنیر حاوی اسانس شوید کمتر بود. مجموع بازهای نیتروژنی فرار تیمارهای اسانس شوید، پروتئین آب پنیر و پروتئین آب پنیر حاوی اسانس شوید در ابتدا ۵۵/۷، ۶۰/۷ و ۵۱/۷ و در انتهای دوره ۱۱/۲۴، ۸۴/۲۵ و ۵۵/۱۵ میلی‌گرم N_۲ در ۱۰۰ گرم گوشت ماهی بود. مقادیر TVC و PTC برای تیمار پوشش شده با پروتئین آب پنیر (۱۰ درصد) حاوی اسانس شوید (۵ درصد) کمتر نسبت به سایر تیمارها افزایش یافت. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که پوشش پروتئین آب پنیر حاوی اسانس شوید سبب افزایش ماندگاری فیله کپور نقره‌ای طی نگه‌داری در یخچال می‌شود.

---

عملکرد بیوفیلترهای کاه جو، پوشال چوب و اسفنج (به‌عنوان بسترهای ارزان قیمت و در دسترس) و  لوله‌های مشبک پی‌وی‌سی در سیستم‌های مدار بسته پرورش کپور معمولی مقایسه گردید. برای اجرای این تحقیق، ۱۲ سیستم مدار بسته آزمایشی طراحی و در هر کدام ۵۰ قطعه بچه ماهی کپور ۸/۴ گرمی ذخیره سازی گردید. پس از سپری شدن دوره فعال‌سازی یک ماهه، عملکرد بیوفیلترها و کارایی حذف پسماندهای نیتروژن معدنی و مواد جامد، همچنین شاخص‌های رشد ماهی بررسی شد. نتایج نشان داد که بیوفیلترهای با بستر اسفنج نسبت به سایر بیوفیلترها عملکرد بهتری داشت. بیوفیلترهای با بستر کاه جو و پوشال چوب نیز کارایی حذف پسماند قابل قبولی نشان دادند، در صورتی‌که بیوفیلترهای با بستر لوله‌های مشبک پی‌وی‌سی عملکرد ضعیف‌تری داشتاند. ماهی  در سیستم‌های دارای بیوفیلتر کاه جو در مقایسه با سایر تیمارها و حتی نسبت به سیستم جریان باز دارای شاخص‌های رشد و تغذیه‌ای بهتری بود. بنابراین، کاه جو، پوشال چوب و اسفنج به خاطر ارزان بودن، در دسترس بودن، داشتن منطقه سطح ویژه نسبتاً زیاد و عملکرد قابل قبول در حذف پسماندها می‌توانند در سیستم‌های مدار بسته و نیمه مدار بسته پرورش آبزیان، به‌عنوان بستر بیوفیلتر مورد استفاده قرار گیرند.

---

تأثیر عصاره الکلی پوست انار (Punica granatum) بر پاره‌ای فاکتورهای خونی و بیوشیمیایی سرم خون (RBC،Hb ، Hct، MCV، MCH، MCHC،WBC ، TP،CHO ، GLU،LDL ، HDL، Glb، TG، GOT، GPT، Alb، ALK، LDH) و فعالیت لیزوزیمی ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) انگشت قد (۸/۱± ۷/۱۱ گرم)  به‌صورت تصادفی در ۵ تیمار و سه تکرار به مدت ۷۵ روز بررسی شد. تیمارها شامل غلظت‌های متفاوت از عصاره الکلی پوست انار (صفر (شاهد)، ۵۰، ۱۵۰، ۳۰۰ و ۶۰۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم غذا) بود . در پایان دوره آزمایش، خونگیری و زیست سنجی انجام شد. نتایج تحقیق افزایش معنی‌داری را در برخی پارامترهای خونی مانند: Hb ،Hct و RBC در تیمارهای۳۰۰ و۶۰۰ میلی‌گرم نشان داد. میزان پروتئین کل سرم در تیمار‌های۱۵۰، ۳۰۰ و ۶۰۰ میلی‌گرم تفاوت معنی‌داری را با سایر تیمار‌ها نشان داد (۰۵/۰>P). فعالیت لیزوزیمی در تمام تیمارهای حاوی عصاره پوست انار افزایش معنی‌داری نسبت به تیمار شاهد نشان داد (۰۵/۰>P). در کل، نتایج حاکی از بهبود پارامتر‌های هماتولوژیک و فعالیت لیزوزیمی ماهیان تحت تیمار با سطح ۳۰۰ میلی‌گرم عصاره الکلی پوست انار بر کیلوگرم غذا می‌باشد.