3
استادیار، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس مازندران
چکیده
تأثیر ترکیب نفتی پایرن بر اندامهای آبشش، کلیه و کبد ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) با قرار دادن 30 عدد ماهی (10± 140 گرم) در غلظتهای تحت کشنده 10، 50 و 100 میکروگرم در لیتر در یک دوره 35 روزه بررسی شد. از بافتهای آبشش، کلیه و کبد ماهیها نمونهبرداری و در محلول بوئن تثبیت شدند. سپس نمونهها مطابق روش استاندارد بافتشناسی آبگیری، شفافسازی و پارافینه شده و با استفاده از میکروتوم از آنها مقاطع میکروسکوپی تهیه و با استفاده از میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفتند. آسیبهای بافتی عمده در آبشش شامل، پرخونی، هایپرپلازی، S شکل شدن، چماقی شدن تیغهها و در غلظتهای 50 و 100 µg/l، همجوشی و نکروز تیغههای آبششی مشاهده گردید. در بافت کبد واکوئولاسیون سلولهای کبدی، پرخونی سینوزوئیدها، حضور ماکروفاژهای حاوی هموسیدرین و در غلظتهای 50 و 100 µg/l سلولهای کبدی حاوی هستههای پیکنوزه، کاریولیز شده و نکروزه مشاهده شدند. در بافت کلیه در غلظت10 µg/l، کستهای ادراری، پرخونی، دژنره شدن توبولها و در غلظتهای 50 و 100 µg/l ماکروفاژهای حاوی هموسیدرین، دژنره شدن توبولها با شدت بیشتر و نکروز در بخشهای مختلف مشاهده گردید. نتایج بیانگر آثار منفی پایرن بر هوموستازی، سلامت ماهی و فعالیت اندامهای حیاتی بهواسطه تغییرات بافتشناسی میباشد که در بلند مدت و غلظتهای بیشتر اثرهای شدیدتری را بهوجود میآورد.