ارزیابی سنجه های خون شناسی و بیوشیمیایی بچه ماهیان قزل آلای رنگین کمان در رویارویی با استامینوفن

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
فهیمه طلابیان 1
مرتضی کمالی 2
1 دانشگاه خزر
2 دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
مطالعه حاضر به منظور بررسی تاثیر استامینوفن بر سنجه­های خونی و بیوشیمایی خون بچه ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان در یک دوره 4 روزه طرح ریزی شد. برای این منظور مجموعا 300 قطعه بچه ماهی با وزن متوسط 5/2 ± 52/12 گرم به صورت تصادفی در مخازن100لیتری توزیع گردیدند. بچه ماهیان به مدت 4 روز تحت 5 تیمار مختلف استامینوفن شامل 0، 01/0، 1/0، 1 و 10 میلی­گرم در لیتر استامینوفن قرار گرفتند. سنجه­های خون­شناسی و بیوشیمیایی خون بچه ماهیان قزل آلای رنگین کمان در رویارویی با استامینوفن مورد سنجش قرار گرفت. بر اساس نتایج به­دست آمده افزایش معنا‌داری در تعداد گلبول­های سفید خون در غلظت mg/L10 در مقایسه با گروه کنترل و سایر تیمارهای آزمایشی مشاهده شد. براساس نتایج به­دست آمده افزایش معنا‌داری در تعداد گلبول­های سفید خون در غلظت mg/L10 در مقایسه با گروه کنترل و سایر تیمارهای آزمایشی مشاهده شد. همچنین بیشترین تعداد گلبول­های قرمز، هموگلوبین، حجم متوسط هموگلوبین (MCV) و هماتوکریت نیز در گروه کنترل و کمترین میزان آن نیز در غلظت mg/L10 مشاهده و کاهش معناداری برای این شاخص­ها ثبت گردید. غلظت متوسط هموگلوبین گلبول قرمز (MCHC) نیز در هیچ یک از تیمارهای آزمایشی اختلاف معناداری نشان نداد. افزایش معناداری در فعالیت آنزیم لیزوزیم و کمپلمان(ACH50) سرم خون در بچه ماهیان طی رویارویی با استامینوفن مشاهده شد. نتایج به­دست آمده از میزان کورتیزول و گلوکز نیز کاهش معناداری در میزان این شاخص­ها نشان داد به طوری که بیشترین میزان کورتیزول و گلوکز اندازه­گیری شده در گروه کنترل و کمترین میزان آن نیز در غلظت mg/L10 مشاهده گردید.
کلیدواژه‌ها
ایمنی
استامینوفن
کمپلمان
لیزوزیم
کورتیزول
گلوکز

موضوعات

1. Bottoni P, Caroli S. Presence of residues and metabolites of pharmaceuticals in environmental compartments, food commodities and workplaces: A review spanning the three-year period 2014–2016. Microchemical Journal. 2018 Jan 1;136: 2-4.
2. Balakrishna K, Rath A, Praveenkumarreddy Y, Guruge KS, Subedi B. A review of the occurrence of pharmaceuticals and personal care products in Indian water bodies. Ecotoxicology and environmental safety. 2017 Mar 1;137: 113-20.
3. Li Y, Zhu G, Ng WJ, Tan SK. A review on removing pharmaceutical contaminants from wastewater by constructed wetlands: design, performance and mechanism. Science of the Total Environment. 2014 Jan 15;468: 908-32.
4. Patel M, Kumar R, Kishor K, Mlsna T, Pittman Jr CU, Mohan D. Pharmaceuticals of emerging concern in aquatic systems: chemistry, occurrence, effects, and removal methods. Chemical reviews. 2019 Mar 4;119(6):3510-673.
5. Machado GC, Maher CG, Ferreira PH, Pinheiro MB, Lin CW, Day RO, McLachlan AJ, Ferreira ML. Efficacy and safety of paracetamol for spinal pain and osteoarthritis: systematic review and meta-analysis of randomised placebo controlled trials. bmj. 2015 Mar 31;350.
6. Kristensen DM, Mazaud-Guittot S, Gaudriault P, Lesné L, Serrano T, Main KM, Jégou B. Analgesic use—prevalence, biomonitoring and endocrine and reproductive effects. Nature Reviews Endocrinology. 2016 Jul;12(7):381-93.
7. Wadhah Hassan AE. Occurrence of Paracetamol in Aquatic Environments and Transformation by Microorgan-isms: A Review. Chronicles of Pharmaceutical Science. 2017;1: 341-55.
8. Żur J, Wojcieszyńska D, Hupert-Kocurek K, Marchlewicz A, Guzik U. Paracetamol–toxicity and microbial utilization. Pseudomonas moorei KB4 as a case study for exploring degradation pathway. Chemosphere. 2018 Sep 1;206: 192-202.
9. Li J, Zhang Y, Liu K, He Q, Sun C, Han J, Han L, Tian Q. Xiaoaiping induces developmental toxicity in zebrafish embryos through activation of ER stress, apoptosis and the Wnt pathway. Frontiers in pharmacology. 2018 Nov 6;9: 1250.
10. Park J. Pharmaceuticals in the environment and management approaches in Korea. 2005;2005: 1-55.
11. Hallare AV, Köhler HR, Triebskorn R. Developmental toxicity and stress protein responses in zebrafish embryos after exposure to diclofenac and its solvent, DMSO. Chemosphere. 2004 Aug 1;56(7):659-66.
12. Han X, Gilbert S, Groschwitz K, Hogan S, Jurickova I, Trapnell B, Samson C, Gully J. Loss of GM-CSF signalling in non-haematopoietic cells increases NSAID ileal injury. Gut. 2010 Aug 1;59(8):1066-78.
13. Ji K, Liu X, Lee S, Kang S, Kho Y, Giesy JP, Choi K. Effects of non-steroidal anti-inflammatory drugs on hormones and genes of the hypothalamic-pituitary-gonad axis, and reproduction of zebrafish. Journal of hazardous materials. 2013 Jun 15; 254:242-51.
14. van den Brandhof EJ, Montforts M. Fish embryo toxicity of carbamazepine, diclofenac and metoprolol. Ecotoxicology and environmental safety. 2010 Nov 1;73(8):1862-6.
15. Richardson JA. Management of acetaminophen and ibuprofen toxicoses in dogs and cats. Journal of Veterinary emergency and critical care. 2000 Dec;10(4):285-91.
16. Johnston JJ, Savarie PJ, Primus TM, Eisemann JD, Hurley JC, Kohler DJ. Risk assessment of an acetaminophen baiting program for chemical control of brown tree snakes on Guam: evaluation of baits, snake residues, and potential primary and secondary hazards. Environmental science & technology. 2002 Sep 1;36(17):3827-33.
17. Maddison Je. Special considerations in feline. Feline Medicine and Therapeutics. 2008 Apr 15:1.
18. Mahmoudi GA, Astaraki P, Mohtashami AZ, Ahadi M. N-acetylcysteine overdose after acetaminophen poisoning. International medical case reports journal. 2015; 8:65.
19. Tacon AG. Trends in global aquaculture and aquafeed production: 1984-1996 highlights. Feed manufacturing in the Mediterranean region. Recent advances in research and technology, CIHEAM/IAMZ, Zaragoza Spain. 1999;37: 107-22.
20. محمدنژاد، م.، اهرخی، س. و قلیچی، ا. بررسی برخی سنجه های خونی، آنزیمی و ایمنی ماهی کپور معمولی (Cyprinus crpio) تغذیه شده با سطوح مختلف ویتامین‌های C و E. فصلنامه علمی پژوهی فیزیولوژی و تکوین جانوری. 1397؛ 43 (4): 75- 85.
21. هدایتی، ع.، جهانبخشی، ع.، قادری­رمازی، ف. سم­شناسی آبزیان. چاپ اول، انتشارات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران. 2014؛ ص 210.
22. Basova MM. White Blood Cell Count of the Bullhead Notothen Notothenia coriiceps during the Annual Cycle. Journal of Ichthyology. 2018 Sep;58(5):757-60.
23. Brown BA. Routine hematology procedures. Hematology: Principle and Procedures. 1988:7-122.
24. سرحدی، ا.، علیزاده‌دوغیکلایی، ا.، احمدی‌فر، ا. و آدینه، ح. تاثیر مکمل غذایی عصاره درمنه (Artemisia annua .L) بر برخی سنجه های هماتولوژی و بیوشیمیایی سرم خون ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio). مجله علمی شیلات ایران. 1398؛ 28 (2): 1-12.
25. Remyla SR, Ramesh M, Sajwan KS, Kumar KS. Influence of zinc on cadmium induced haematological and biochemical responses in a freshwater teleost fish Catla catla. Fish physiology and biochemistry. 2008 Jun 1;34(2):169.
26. Mariana, S. and Badr, G., 2019. Impact of heat stress on the immune response of fishes. Survey in Fisheries Sciences, 5(2), pp.149-159.
27. Saravanan M, Kumar KP, Ramesh M. Haematological and biochemical responses of freshwater teleost fish Cyprinus carpio (Actinopterygii: Cypriniformes) during acute and chronic sublethal exposure to lindane. Pesticide Biochemistry and Physiology. 2011 Jul 1;100(3):206-11.
28. Adewumi B, Ogunwole GA, Akingunsola E, Falope OC, Eniade A. Effects of sub-lethal toxicity of chlorpyrifos and DDforce pesticides on haematological parameters of Clarias gariepinus. Int. J. Environ. Res. Publ. Health. 2018;5(5):62-71.
29. Srivastava B, Reddy PB. Haematological and Serum Biomarker Responses in Heteropneustes fossilis Exposed to Bisphenol A. Nature Environment and Pollution Technology. 2020 Dec 1;19(4):1577-84.
30. Mirghaed, A.T., Yarahmadi, P., Craig, P.M., Farsani, H.G., Ghysvandi, N. and Eagderi, S., 2018. Hemato-immunological, serum metabolite and enzymatic stress response alterations in exposed rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) to nanosilver. International Journal of Aquatic Biology, 6(4), pp.221-234.
31. Kumar A, Ahirwal SK, Bhatt R, Singh IJ. Certain haematological and biochemical changes in blood of rohu (Labeo rohita) in relation to sex, reproductive status and environmental factors. Journal of Entomology and Zoology Studies. 2019;7(3):1484-90.
32. Aiswarya, K.S. and James, R., 2016. Effect of Bisphenol A on certain haematological parameters of Heteropneustes fossilis, Bloch. International Journal of Emerging Trends in Science and Technology, 3(08), pp.4493-4497.
33. Narra MR. Haematological and immune upshots in Clarias batrachus exposed to dimethoate and defying response of dietary ascorbic acid. Chemosphere. 2017 Feb 1;168: 988-95.
34. نقشبندی، ن. و عسکری حصنی، م. تاثیر سم ارگانوفسفره کلرپیریفوس بر برخی شاخص های خونی ماهی کپور علفخوار (Ctenopharyngodon idella). پژوهش‌های ماهی شناسی کاربردی. 1396؛ 5 (3): 133- 146.
35. Martínez-Porchas M, Martinez-Cordova LR, Ramos-Enriquez R. Cortisol and glucose: reliable indicators of fish stress. Pan-American Journal of Aquatic Sciences. 2009 Aug 14:158-78.
36. Calisti L, Tognetti S. Measure of glycosylated hemoglobin. Acta bio-medica: Atenei Parmensis. 2005 Jan 1;76: 59-62.
37. Beltran del Rio M, Tiwari M, Amodu LI, Cagliani J, Rodriguez Rilo HL. Glycated hemoglobin, plasma glucose, and erythrocyte aging. Journal of diabetes science and technology. 2016 Nov;10(6):1303-7.
38. اکبری، پ. و یونسی، آ. تاثیر مکمل غذایی کیتوزان بر رشد، خونشناسی، بیوشیمی سرم خون و ایمنی ذاتی ماهی کفال خاکستری (Mugil cephalus). مجله پژوهش ها دامپزشکی و فرآوردههای بیولوژیک. 1396؛ 30 (3): 194- 203.
39. خارا، ح.، محمدزاده، و.، قیاسی، م. و رهبر، م. بررسی برخی از فاکتورهای بیوشیمیایی و سرمی خون ماهیان قزل‌آلای رنگین‌کمان فاقد و واجد عفونت باکتریایی. مجله توسعه آبزی‌پروری. 1392؛ 7 (2): 17- 23.
40. مرادی، س. و رضایی توابع، ک. اثرات مسمومیت تجربی با کلرپیریفوس بر ایمنی غیراختصاصی و مصونیت در برابر عفونت آئرومونازیس (Aeromonasis) در قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss). فصلنامه علمی پژوهشی محیط زیست جانوری. 1398؛ 12 (1): 251- 260.
41. Kim JH, Park HJ, Hwang IK, Han JM, Kim DH, Oh CW, Lee JS, Kang JC. Toxic effects of juvenile sablefish, Anoplopoma fimbria by ammonia exposure at different water temperature. Environmental toxicology and pharmacology. 2017 Sep 1;54: 169-76.
42. Bulut, C., Kubilay, A., Akçimen, U. and Ceylan, M., 2012. The effects on cortisol, glucose and lysozyme activity in different concentration of formaldehyde in rainbow trout. Journal of FisheriesSciences. com, 6(4), pp.321-330.
43. صبوری، س. و فلاحتکار، ب. تغییرات سطوح کورتیزول و لاکتات دهیدروژناز در بچه ماهی سفید (Rutilus frisii) در معرض قرار گرفته با آلودگی نفت خام. مجله پژوهش‌های جانوری. 1396؛ 30 (1): 89- 79.
44. MacFarlane PD, Tute AS, Alderson B. Therapeutic options for the treatment of chronic pain in dogs. Journal of Small Animal Practice. 2014 Mar;55(3):127-34.
45. Warne LN, Beths T, Whittem T, Carter JE, Bauquier SH. A review of the pharmacology and clinical application of alfaxalone in cats. The Veterinary Journal. 2015 Feb 1;203(2):141-8.
46. Dügenci SK, Arda N, Candan A. Some medicinal plants as immunostimulant for fish. Journal of ethnopharmacology. 2003 Sep 1;88(1):99-106.
47. Gagnon A, Jumarie C, Hontela A. Effects of Cu on plasma cortisol and cortisol secretion by adrenocortical cells of rainbow trout (Oncorhynchus mykiss). Aquatic toxicology. 2006 Jun 10;78(1):59-65.
48. Krishnapriya K, Shobana G, Narmadha S, Ramesh M, Maruthappan V. Sublethal concentration of bisphenol A induces hematological and biochemical responses in an Indian major carp Labeo rohita. Ecohydrology & Hydrobiology. 2017 Nov 1;17(4):306-13.