تاثیر نانوپلاستیک پلی استایرن بر برخی از پاسخ‌های ایمنی و آنتی اکسیدانی در بچه ماهی کلمه خزری (Rutilus caspius)

ساوری کتولی, فاطمه; شیرنگی, سیده آیناز; آدینه, حسین; ابرقویی, صفورا

doi:10.48311/jfst.2025.79491.0

تاثیر نانوپلاستیک پلی استایرن بر برخی از پاسخ‌های ایمنی و آنتی اکسیدانی در بچه ماهی کلمه خزری (Rutilus caspius)

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

فاطمه ساوری کتولی ¹

سیده آیناز شیرنگی ¹

حسین آدینه ¹

صفورا ابرقویی ²

¹ دانشگاه گنبد کاووس

² دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

10.48311/jfst.2025.79491.0

چکیده

آلودگی نانوپلاستیکها به طور گستردهای در محیطهای آبی پراکنده است و به یک معضل جهانی تبدیل شدهاست. این مطالعه با هدف بررسی افزودن غلظتهای مختلف نانوپلاستیک پلی استایرن به غذای بچه ماهی کلمه خزری (Rutilus caspicus) با میانگین وزنی g 14/0± 37/1 و تاثیر آن بر بقا، پاسخهای ایمنی اختصاصی (ایمنوگلوبولین و لیزوزیم) و ایمنی غیراختصاصی (AST، ALT و ALP)، برخی شاخصهای استرس (گلوکز و کورتیزول) و فعالیت پارامترهای آنتی اکسیدانی (SOD، CAT و MDA) به مدت 30 روز انجام شد. بدین منظور، 384 قطعه بچه ماهی کلمه به طور تصادفی در 4 تیمار آزمایشی S0، S1، S2 و S3 (به ترتیب 0، 5، 25 و 50 میلی گرم نانوپلاستیک در کیلوگرم غذا) توزیع گردید. بر اساس نتایج به دست آمده، میزان گلوکز، کورتیزول و هر سه آنزیم کبدی در بچه ماهیان با افزایش غلظت نانوپلاستیک افزایش یافت. در حالیکه، بالاترین میزان فعالیت آنزیم لیزوزیم و ایمونوگلوبین در گروه کنترل مشاهده شد. همراه با کاهش سطح پارامترهای ایمنی، فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدانی SOD و CAT با افزایش غلظت نانوپلاستیک کاهش یافت اما محتوای MAD مقدار افزایشی را نشان داد. بنابراین، انتظار میرود غلظتهای بالای نانوپلاستیک در محیطهای آبی و یا حتی قرار گرفتن بچه ماهیان کلمه به مدت طولانی در معرض ذرات نانوپلاستیک میتواند باعث آسیبهای جدی اکستیداتیو و تضعیف سطح ایمنی بدن گردد.

کلیدواژه‌ها

ماهی کلمه دریای خزر (Rutilus caspicus)

نانوپلاستیک

استرس اکسیداتیو

ایمنی

بقا

موضوعات